Giải đáp: Tiêm vắc xin quai bị rồi có bị nữa không?

Vắc xin quai bị là một phần quan trọng trong nỗ lực của chúng ta nhằm ngăn ngừa và kiểm soát bệnh nhiễm virus truyền nhiễm này. Việc đưa vắc xin quai bị vào các chương trình tiêm chủng, đặc biệt là khi kết hợp với vắc xin MMR, giúp chúng ta có thể bảo vệ sức khỏe cho con mình một cách tốt nhất.

Tổng quan về bệnh quai bị

Quai bị do virus Paramyxovirus gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em trong độ tuổi từ 5 đến 14. Một số ít trường hợp bệnh vẫn có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi. Quai bị gây ra các triệu chứng đau đớn và khó chịu, thậm chí có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm tuyến sinh dục ở nam giới hoặc viêm màng não, viêm tụy...

Quai bị thường biểu hiện bằng sưng tuyến nước bọt, đau cục bộ. Bệnh lây qua các giọt hô hấp nên khả năng lây lan cao khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi hoặc dùng chung vật dụng cá nhân với người khác. Quai bị có thể nhanh chóng phát triển thành dịch bệnh, gây ra mối lo ngại đáng kể cho sức khỏe cộng đồng.

Khi mắc bệnh quai bị, người bệnh thường có nhiều triệu chứng khác nhau, bao gồm suy nhược chung, chán ăn, mệt mỏi, đau đầu và trong một số trường hợp là sốt nhẹ. Đáng chú ý, bệnh nhân quai bị thường báo cáo có kèm đau họng và đau hàm, mặc dù vùng bị ảnh hưởng thường không có dấu hiệu nóng hoặc tắc nghẽn. Tình trạng sưng tấy ở tuyến mang tai nằm phía dưới tai dần trở nên nghiêm trọng hơn, gây ra đau đớn. Cơn đau, sưng có thể lan sang phía đối diện và các tuyến nước bọt khác.

Biến chứng của quai bị khó lường và nguy hiểm, đặc biệt là ở nam giới. Đối với các bé trai ở độ tuổi dậy thì, nguy cơ viêm ảnh hưởng đến tinh hoàn và mào tinh hoàn là mối lo ngại đáng kể. Biến chứng này biểu hiện bằng sốt cao, ớn lạnh, đau bụng, đỏ bìu và sưng tấy một trong hai tinh hoàn (có thể gấp vài lần kích thước bình thường). Nếu không được điều trị kịp thời và thích hợp, tình trạng này có thể dẫn đến vô sinh.

Vắc xin phòng quai bị là gì?

Vắc xin quai bị giữ vai trò then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe của chúng ta, đặc biệt là đối với trẻ em. Vắc xin quai bị chứa chủng virus sống. Nó thuộc danh mục vắc xin được thiết kế để tăng cường hệ thống miễn dịch và bảo vệ chống lại các bệnh cụ thể, bao gồm cả bệnh quai bị.

Thông tin chi tiết chính về vắc xin quai bị:

• Liều lượng: Vắc xin quai bị thường có liều 0,5 ml.
• Cách dùng: Vắc xin quai được tiêm dưới da (tiêm SC). 
• Đường tiêm: Vắc xin quai bị có thể được tiêm qua hai đường: tiêm dưới da hoặc tiêm bắp tay.

Tiêm vắc xin quai bị đóng một vai trò không thể thiếu trong việc phòng bệnh, mục đích chính là giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ em. Nó thường được kết hợp với vắc-xin quai bị-sởi-rubella (MMR), tạo ra một lá chắn mạnh mẽ chống lại các bệnh truyền nhiễm này.

Vắc-xin MMR là vắc-xin kết hợp có chứa virus sống giảm độc lực. Những virus này còn sống nhưng đã bị suy yếu đến mức không thể gây bệnh thực sự. Tiêm vắc xin MMR giúp kích hoạt phản ứng miễn dịch mà không gây bệnh, từ đó tạo miễn dịch hiệu quả cho trẻ em chống lại ba căn bệnh nghiêm trọng - quai bị, sởi và rubella trong cùng một lần tiêm chủng.

Tiêm vacxin quai bị rồi có bị nữa không?

Như đã đề cập bên trên, việc tiêm vắc xin quai bị có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh quai bị và làm cho các triệu chứng nhẹ hơn trong trường hợp nhiễm trùng xảy ra. Tuy nhiên, không có vắc xin nào hiệu quả 100% và có thể ngăn chặn hoàn toàn sự xuất hiện của bệnh.

Nhiều người thắc mắc, tiêm vắc xin quai bị rồi có bị nữa không? Vắc xin quai bị thường được kết hợp với vắc xin sởi và rubella (vắc xin MMR). Vắc xin MMR giúp bảo vệ người nhận khỏi bệnh sởi, quai bị và rubella. Hiệu quả của vắc xin thường rất cao nhưng một tỷ lệ nhỏ người được tiêm vắc xin vẫn có thể mắc bệnh quai bị nếu tiếp xúc với virus.

Nếu bạn đã được chủng ngừa quai bị mà sau đó xuất hiện các triệu chứng của bệnh thì khả năng mắc bệnh sẽ ít hơn; đồng thời các triệu chứng thường nhẹ hơn so với những người chưa được tiêm phòng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người được tiêm phòng cũng có thể mắc bệnh quai bị với đầy đủ các triệu chứng. Vì vậy, nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của bệnh quai bị, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.

Những đối tượng nên và không nên tiêm phòng quai bị

Tiêm vắc xin quai bị là một bước quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, nhưng điều cần thiết là phải biết ai nên tiêm vắc xin này và ai nên thận trọng.

Ai nên tiêm vắc xin quai bị?

Trẻ em

Tiêm vắc xin quai bị áp dụng cho trẻ em như một phần trong lịch tiêm chủng định kỳ của trẻ. Hầu hết các quốc gia đều khuyến nghị tiêm vắc xin MMR (bao gồm cả bệnh quai bị) cho trẻ từ 12 - 15 tháng tuổi, sau đó tiêm liều thứ hai khi trẻ 4 - 6 tuổi. Phác đồ hai liều này đảm bảo mức độ bảo vệ cao nhất.

Người lớn chưa tiêm vắc xin hoặc quai bị trước đó

Người lớn chưa được tiêm phòng hoặc chưa từng bị quai bị trước đây nên cân nhắc việc tiêm vắc xin MMR.

Những người có lịch sử tiêm chủng không chắc chắn hoặc phơi nhiễm quai bị

Nếu bạn không chắc chắn liệu mình đã tiêm vắc xin MMR hay chưa hoặc liệu bạn đã từng bị quai bị hay chưa, thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Họ có thể cung cấp hướng dẫn về việc có cần tiêm phòng hay không dựa trên tình huống cụ thể của bạn.

Nhóm có nguy cơ cao

Một số cá nhân có nguy cơ mắc bệnh quai bị cao hơn do nghề nghiệp hoặc thói quen hay xê dịch của họ. Điển hình như nhân viên y tế, những người đi du lịch đến các vùng xảy ra bệnh quai bị và những người cư trú hoặc làm việc trong môi trường có nguy cơ nhiễm trùng cao. Tiêm vắc-xin MMR là một biện pháp quan trọng để bảo vệ những nhóm có nguy cơ cao này và ngăn ngừa lây truyền bệnh.

Ai nên thận trọng hoặc tránh tiêm vắc xin quai bị?

Dị ứng nghiêm trọng hoặc phản ứng nghiêm trọng trước đó

Nếu bạn đã từng bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng hoặc phản ứng bất lợi sau khi tiêm vắc xin MMR trước đó thì không nên tiêm lại. Thay vào đó, hãy trao đổi về tình trạng dị ứng của bạn với bác sĩ để được tư vấn các lựa chọn thay thế.

Hệ thống miễn dịch suy yếu

Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu do bệnh tật, điều trị ung thư, thuốc kháng vi-rút HIV hoặc bất kỳ tình trạng nào ảnh hưởng đến chức năng miễn dịch nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi xem xét vắc xin MMR.

Phụ nữ mang thai

Vì vắc xin MMR có chứa virus quai bị sống nên chống chỉ định đối với phụ nữ mang thai. Nếu bạn dự định có thai, bạn nên tiêm vắc xin MMR trước khi thụ thai. Nếu bạn đã tiêm vắc xin và sau đó phát hiện mình có thai, hãy thông báo cho bác sĩ để được hướng dẫn thêm.

Phục hồi sau phẫu thuật hoặc bệnh nghiêm trọng

Trong một số trường hợp, việc tiêm vắc xin MMR có thể bị hoãn lại cho đến khi phục hồi hoàn toàn sau phẫu thuật hoặc bệnh nặng. Tất nhiên trong những tình huống này bạn phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.

Tóm lại, tiêm vắc xin là cách phòng ngừa và kiểm soát bệnh quai bị hiệu quả nhất. Tuy nhiên, tiêm vắc xin quai bị rồi có bị nữa không thì câu trả lời là: "Có thể" bạn nhé. Điều quan trọng cần nhớ là tiêm vắc xin rồi thì khả năng mắc bệnh sẽ ít hơn và nếu có mắc bệnh thì các triệu chứng thường nhẹ hơn so với những người chưa được tiêm phòng. 

Xem thêm: Bệnh quai bị ở trẻ em cần kiêng gì?