Hiểu rõ về nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp

Bệnh về đường hô hấp có thể xảy ra với một hoặc nhiều bộ phận của đường hô hấp trên hoặc đường hô hấp dưới. Bệnh về đường hô hấp chính xác là tên một tình trạng gồm nhiều bệnh lý chứ không phải tên một loại bệnh lý. Các bệnh lý này được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu biết các nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp, chúng ta sẽ biết cách phòng bệnh hiệu quả.

Ở nước ta, bệnh về đường hô hấp có xu hướng xảy ra nhiều vào thời điểm giao mùa. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến bệnh viêm đường hô hấp?

Các nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp

Thời tiết, khí hậu

Vào những thời điểm chuyển mùa, nhiệt độ môi trường thay đổi đột ngột từ nóng sang lạnh hoặc từ lạnh sang nóng. Độ ẩm không khí cũng có sự thay đổi lớn. Điều này khiến cơ thể không kịp thích nghi nên hệ miễn dịch suy giảm. Khi đó, virus, vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh khác dễ xâm nhập và gây ra các bệnh về đường hô hấp. 

Ngoài ra, thời tiết thay đổi cũng là điều kiện lý tưởng để virus, vi khuẩn, nấm mốc trong môi trường sinh sôi phát triển. Các tác nhân gây bệnh trong môi trường nhiều hơn đồng nghĩa với nguy cơ nhiễm bệnh sẽ cao hơn. Các bệnh về đường hô hấp dễ gặp khi thời tiết thay đổi như: Viêm mũi, viêm họng, cảm lạnh, viêm xoang,…

Virus, vi khuẩn

Nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp phổ biến nhất chính là các loại virus và vi khuẩn tồn tại trong môi trường, trong đó virus phổ biến hơn vi khuẩn. Nếu bị bệnh đường hô hấp do virus, người bệnh sẽ chảy nhiều dịch mũi trong và loãng. 

Nếu bị bệnh do vi khuẩn, người bệnh sẽ chảy dịch mũi đặc, màu xanh hoặc vàng và có thể có mùi hôi. Bệnh về đường hô hấp do vi khuẩn thường kéo dài dai dẳng hơn.

Không gian bí bách, kém lưu thông

Môi trường sống, làm việc, ngủ nghỉ cũng có thể là một tác nhân gây bệnh. Khi không gian trong các phòng kém lưu thông, bí bách, tù đọng sẽ là môi trường sinh sống lý tưởng cho các loại nấm mốc, vi khuẩn, virus sinh sôi. Môi trường với độ ẩm cao, không khí kém lưu thông cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh từ người bị nhiễm virus, vi khuẩn sang người lành. 

Ở những người có sức đề kháng tốt, virus, vi khuẩn có thể sẽ không gây thành bệnh. Nhưng khi chúng xâm nhập vào cơ thể những người có sức đề kháng yếu, chúng lại làm bùng phát bệnh về đường hô hấp.

Thiếu ánh nắng mặt trời

Ánh nắng mặt trời có thể tiêu diệt bớt virus, vi khuẩn, nấm tồn tại trong môi trường. Vào mùa lạnh, khi thời gian chiếu sáng của mặt trời ít hơn cũng là lúc các tác nhân gây hại trong môi trường sinh sôi phát triển mạnh hơn. Đây là lý do mùa đông là mùa cao điểm của các bệnh về đường hô hấp. Thiếu ánh nắng mặt trời cũng là nguyên nhân gây bệnh đường hô hấp.

Độc tố từ các chất kích thích

Chất kích thích như khói thải từ phương tiện giao thông và nhà máy, khói thuốc lá, hóa chất độc hại,… được coi là những thành phần độc hại có mặt trong không khí. Khi chúng xâm nhập vào đường hô hấp dễ khiến một hoặc nhiều bộ phận của đường hô hấp bị viêm gây ra các bệnh về đường hô hấp. Một người phải thường xuyên tiếp xúc với các chất kích thích có chứa độc tố sẽ có hệ hô hấp nhạy cảm hơn, dễ bị viêm hơn.

Viêm đường hô hấp do chấn thương

Các chấn thương gần hoặc ở hệ hô hấp đều có thể là nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp. Có thể kể đến những trường hợp viêm đường hô hấp do chấn thương như gãy xương sườn gây tràn khí màng phổi, viêm phổi. Tai nạn lao động gây thủng ngực cũng có thể dẫn đến viêm phổi. Tác động ngoại lực làm lệch vách ngăn mũi có thể là nguyên nhân gây viêm mũi,…

Bệnh đường hô hấp là hậu quả của các bệnh lý khác

Trong không ít trường hợp, bệnh về đường hô hấp là hậu quả của các bệnh lý khác như:

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính

Người mắc căn bệnh này luôn có cảm giác mệt mỏi, khó thở, nhất là khi có những đợt kịch phát. Bệnh làm giảm khả năng gắng sức, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. 

Bệnh khiến phổi bị tổn thương, tăng bài tiết và ứ đọng dịch nhầy dẫn đến tình trạng viêm nhiễm trong đường hô hấp. Điều này giống như một vòng luẩn quẩn bởi bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính sẽ ngày càng nghiêm trọng. Kéo theo đó là nguy cơ mắc một loạt các bệnh về đường hô hấp khác.

Các bệnh về hệ thống

Các bệnh hệ thống như lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, đau cơ xơ hóa, sarcoid,… cũng có thể là nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp. Các bệnh hệ thống có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, không ngoại trừ đường hô hấp. 

Nhóm bệnh này có thể hoạt động liên tục hoặc bùng phát vào từng thời điểm. Điều đáng nói là thuốc dùng để điều trị các bệnh hệ thống như thuốc ức chế miễn dịch có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp

Bệnh xơ nang

Người mắc bệnh lý di truyền này có lượng chất nhầy trong phổi dư thừa khiến đường thở bị tắc nghẽn. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến đường hô hấp bị viêm kéo dài với các triệu chứng có thể tốt hơn hoặc tồi tệ hơn tùy theo từng đợt. Xơ nang cũng dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng phổi ở người bệnh.

Viêm màng ngoài tim

Đây là tình trạng túi bao quanh tim bị viêm khiến người bệnh phải trải qua những cơn đau nhói hoặc đau tức ngực. Mỗi khi hít thở sâu cảm giác đau thêm nghiêm trọng. Nhiễm trùng có thể lan từ tim sang đường thở và phổi gây viêm phổi.

Thuyên tắc phổi hay có cục máu đông trong phổi

Cục máu đông có kích thước lớn có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Ở bệnh nhân thuyên tắc phổi, lưu lượng máu đến phổi ít hơn dẫn đến viêm nhu mô phổi.

Ung thư phổi

Ung thư phổi dẫn đến tắc nghẽn đường thở, gây đau đớn cho người bệnh. Ở bệnh nhân ung thư phổi, chức năng phổi bị suy giảm nghiêm trọng. Các biến chứng của ung thư phổi đều có thể gây ra các bệnh khác nhau về đường hô hấp.

Cách phòng ngừa các bệnh về đường hô hấp

Khi biết các nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp, chúng ta có thể chủ động phòng tránh các bệnh về đường hô hấp. Một số cách mà mỗi chúng ta nên áp dụng để giảm nguy cơ mắc bệnh và giảm lây nhiễm cho cộng đồng như:

• Tiêm phòng vắc xin để giảm nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp do virus, vi khuẩn như ho gà, viêm phổi, cảm cúm, viêm tai giữa,… Biện pháp này cần chủ động thực hiện hàng năm vì các chủng virus gây bệnh luôn biến đổi thành những chủng mới. Tiêm phòng chỉ giúp cơ thể tạo miễn dịch với một số loại virus phổ biến và người tiêm phòng vẫn có thể mắc bệnh về đường hô hấp khi nhiễm các tác nhân gây bệnh khác.
• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, dùng nước muối súc họng, rửa mũi, rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn cũng là cách phòng bệnh chủ động mọi người đều nên áp dụng.
• Từ bỏ các thói quen có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp như hút thuốc lá, không sử dụng khẩu trang,…

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có những thông tin cơ bản về nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp. Biết được nguyên nhân, mỗi chúng ta sẽ biết cách chủ động phòng tránh bệnh, giảm nguy cơ mắc bệnh cho chính mình và giảm nguy cơ lây bệnh cho những người xung quanh.

Xem thêm:

Bệnh hô hấp ở trẻ em: Nguyên nhân và cách điều trị

Viêm đường hô hấp trên điều trị thế nào hiệu quả?