Macrosomia bào thai: Nguyên nhân và các biến chứng nguy hiểm

Macrosomia là tình trạng khi thai nhi có trọng lượng lớn gây ra khó khăn cho quá trình sinh nở tự nhiên. Cùng Long Châu tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và các biến chứng nguy hiểm macrosomia bào thai qua bài viết dưới đây.

Macrosomia bào thai là gì?

Macrosomia là một thuật ngữ y tế để mô tả tình trạng khi em bé được sinh ra có kích thước lớn hơn nhiều so với trung bình của tuổi thai (tuổi thai đề cập đến thời gian mà thai nhi đã phát triển trong tử cung của mẹ). Xuất phát từ tiếng Hy Lạp "macro" có nghĩa là lớn và "soma" có nghĩa là cơ thể.

Một em bé được xác định là mắc bệnh macrosomia bào thai khi có trọng lượng vượt quá 8 pound, 13 ounce (khoảng 4.000 gram), không phụ thuộc vào tuổi thai của trẻ. Khoảng 9% trẻ sơ sinh trên toàn thế giới có cân nặng vượt quá 8 pound, 13 ounce. Sự tăng kích thước và trọng lượng của trẻ sơ sinh mắc bệnh macrosomia có thể gây ra các biến chứng trong quá trình sinh nở, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. 

Những em bé sinh ra với chứng macrosomia cũng có nguy cơ cao gặp phải một số vấn đề về sức khỏe trong cuộc sống sau này.

Nguyên nhân gây ra chứng macrosomia ở thai nhi

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra macrosomia ở thai nhi. Một số xuất phát từ mẹ, trong khi một số khác xuất phát từ bào thai.

Nguyên nhân từ mẹ

Các nguyên nhân gây ra macrosomia liên quan đến mẹ bao gồm:

• Bệnh tiểu đường: Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường có thể cung cấp quá nhiều glucose cho thai nhi, dẫn đến sự phát triển bất thường. Các loại bệnh tiểu đường như tiểu đường phụ thuộc insulin, tiểu đường do chất hóa học gây ra và tiểu đường thai kỳ đều có thể gây ra macrosomia ở thai nhi.
• Béo phì: Nghiên cứu năm 2021 chỉ ra rằng sự đề kháng insulin ở thai nhi tăng cao có thể góp phần vào nguy cơ macrosomia.
• Mang thai nhiều lần: Mặc dù không coi đây là yếu tố nguy cơ chính, nhưng mang thai nhiều lần có thể tăng nguy cơ bị tiểu đường và béo phì, hai yếu tố này liên quan chặt chẽ đến tình trạng bệnh macrosomia.
• Tiền sử sinh con mắc macrosomia: Phụ nữ đã từng sinh con mắc bệnh macrosomia bào thai trước đó có nguy cơ sinh em bé tiếp theo mắc bệnh tương tự cao hơn từ 5 đến 10 lần.
• Thời gian mang thai kéo dài: Một thai kỳ kéo dài hơn 42 tuần có thể tăng nguy cơ mắc chứng macrosomia. Điều này là do thai nhi vẫn tiếp tục hấp thụ nguồn cung cấp máu giàu oxy và các chất dinh dưỡng để phát triển.
• Tuổi của mẹ: Phụ nữ trên 35 tuổi có nguy cơ cao hơn sinh con mắc bệnh macrosomia bào thai.

Nguyên nhân của thai nhi

Các nguyên nhân gây ra macrosomia liên quan đến thai nhi bao gồm:

• Hội chứng Beckwith-Wiedemann: Đây là một tình trạng di truyền hiếm gặp, thường gây ra tăng trưởng quá mức trong thai kỳ. Nguyên nhân chính là do thay đổi gen tại vùng nhiễm sắc thể số 11.
• Hội chứng Sotos: Đây là một rối loạn di truyền hiếm gặp do đột biến gen NSD1, gây ra sự phát triển thể chất quá mức trong vài năm đầu đời.
• Hội chứng Fragile X: Đây là một bệnh rối loạn di truyền liên kết nhiễm sắc thể giới tính X, ảnh hưởng đến trí tuệ và khả năng phát triển, có khả năng gây ra macrosomia.

Các yếu tố khác

Các yếu tố khác có thể gây ra macrosomia bao gồm:

• Bị huyết áp cao trong thai kỳ.
• Tăng cân quá nhiều trong thai kỳ.
• Dự đoán thai nhi là giới tính nam.

Macrosomia gây ra các biến chứng gì cho mẹ và bé?

Macrosomia có thể gây ra các biến chứng sau đối với mẹ và bé:

Nguy cơ chung

• Kéo dài thời gian sinh nở.
• Cần phải sử dụng các thiết bị hỗ trợ sinh.
• Cần thực hiện sinh mổ do kích thước lớn của thai nhi.

Nguy cơ đối với mẹ

• Rủi ro về vỡ tử cung: Đây là một biến chứng nghiêm trọng của macrosomia. Tử cung bị rách có thể đe dọa tính mạng của cả mẹ và thai nhi.
• Tổn thương âm đạo: Khi sinh, việc đối mặt với một thai nhi lớn hơn bình thường có thể gây ra tổn thương cho âm đạo và cơ vùng đáy chậu của mẹ.
• Nguy cơ chảy máu: Do kích thước lớn của thai nhi, các cơ của tử cung có thể không co lại đầy đủ như bình thường sau khi sinh, dẫn đến nguy cơ chảy máu quá nhiều.

Nguy cơ cho em bé

Những em bé bị macrosomia bào thai khi sinh ra sẽ có nguy cơ gặp chấn thương và tử vong cao hơn so với những em bé có trọng lượng sinh lý bình thường. Trong quá trình sinh nở, thai nhi bị macrosomia có thể gặp phải các vấn đề sau:

• Bị mắc kẹt khi sinh.
• Gãy xương đòn hoặc các xương khác do áp lực trong quá trình sinh.
• Các vấn đề về hô hấp do thiếu oxy trong quá trình sinh.

Ngoài ra, trẻ sinh ra với chứng macrosomia bào thai cũng có nguy cơ cao mắc các tình trạng sau trong cuộc sống sau này:

• Béo phì.
• Tăng huyết áp.
• Kháng insulin.

Phương pháp điều trị bệnh macrosomia

Có một số biện pháp hỗ trợ điều trị có thể được áp dụng, bao gồm:

• Khởi phát chuyển dạ: Các chuyên gia khuyến nghị rằng các thai phụ mắc bệnh tiểu đường có thể lựa chọn phương pháp sinh tự nhiên bằng cách khởi phát quá trình chuyển dạ sau khi thai nhi đạt khoảng 38 tuần tuổi.
• Sinh mổ: Trong trường hợp thai phụ mắc bệnh tiểu đường hoặc có thai nhi được ước tính có trọng lượng trên 4kg, một số chuyên gia khuyến nghị việc thực hiện sinh mổ. Điều này có thể giảm nguy cơ biến chứng và đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Phương pháp phòng ngừa bệnh macrosomia

Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa bệnh macrosomia cụ thể:

• Thực hiện khám định kỳ và kiểm tra sàng lọc trước khi mang thai. Nếu có ý định mang thai, hãy thảo luận với bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ.
• Theo dõi cân nặng cẩn thận khi mang thai. Đối với phụ nữ có cân nặng bình thường trước khi mang thai, việc kiểm soát cân nặng sẽ hỗ trợ sự phát triển và tăng trưởng của thai nhi. Tuy nhiên, đối với phụ nữ có cân nặng cao, khi mang thai nên cân nhắc mức tăng cân theo khuyến nghị của bác sĩ.
• Kiểm soát đường huyết là yếu tố quan trọng nhất để ngăn ngừa các biến chứng, bao gồm cả macrosomia ở thai nhi.
• Thực hiện các hoạt động thể chất thích hợp khi mang thai để duy trì sức khỏe.

Bệnh macrosomia ở thai nhi không thể được ngăn ngừa hoàn toàn, nhưng có thể thúc đẩy một thai kỳ khỏe mạnh để giảm nguy cơ mắc bệnh này. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tập thể dục khi mang thai và duy trì một chế độ ăn ít đường có thể giảm nguy cơ mắc bệnh macrosomia.

Trên đây là các thông tin về bệnh macrosomia mà Long Châu đã tổng hợp và chia sẻ đến bạn đọc. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về bệnh macrosomia bào thai, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ hoặc nhân viên y tế chuyên môn.