Mẹo dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh đúng cách ba mẹ cần biết

Dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh là một trong những kỹ năng quan trọng mà ba mẹ nên hướng dẫn cho con ngay từ sớm. Nhiều bậc phụ huynh thường không chú trọng đến vấn đề này và để trẻ mặc tã trong thời gian dài. Điều này có thể dẫn đến việc trẻ hình thành thói quen đi vệ sinh thiếu quy luật, gây khó khăn cho việc giáo dục và hình thành thói quen đi tiêu, đi tiểu đúng cách trong tương lai.

Khi nào có thể bắt đầu dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh?

Một số dấu hiệu cho thấy trẻ tự kỷ đã sẵn sàng cho việc rèn luyện đi vệ sinh bao gồm:

• Trẻ đã có khả năng làm theo một số hướng dẫn như: Ngồi xuống bồn cầu và tự kéo quần xuống hoặc lên.
• Trẻ có thói quen đi tiểu theo thời gian nhất định.
• Trẻ biết cách thông báo khi đái dầm hoặc làm bẩn quần áo.
• Bé có thể kiểm soát bàng quang và ruột, dần tự chủ hơn trong việc tiểu tiện, có khả năng nhịn tiểu ít nhất một giờ vào ban ngày.
• Trẻ có thể tỏ ra khó chịu hoặc mất tập trung khi gặp phải vấn đề vệ sinh, chẳng hạn như: Bị ướt hoặc bẩn.

Thời điểm bắt đầu dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh sẽ khác nhau ở mỗi trẻ, một số trẻ có thể học được sớm hơn trong khi một số khác cần nhiều thời gian hơn. Trẻ có thể không thuần thục mọi thứ ngay từ đầu và sẽ mắc nhiều lỗi trong quá trình thực hiện. Ba mẹ cần nhìn nhận vấn đề một cách tích cực và không nên tạo áp lực cho trẻ trong việc rèn luyện kỹ năng này.

Mẹo dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh đúng cách

Dưới đây là một số mẹo trong việc dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh, giúp quá trình này trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn:

Cho trẻ làm quen với cảm giác dùng nhà vệ sinh

Trẻ tự kỷ cần có thời gian để làm quen với việc dùng nhà vệ sinh. Ba mẹ nên theo dõi thời gian đi vệ sinh của trẻ và chủ động đưa trẻ đến bồn cầu khi nhận thấy dấu hiệu cần thiết. Tạo môi trường thoải mái và an toàn bằng cách đặt những đồ chơi quen thuộc gần bồn cầu hoặc sử dụng ghế kê chân để trẻ cảm thấy vững vàng và thoải mái hơn.

Xây dựng cho trẻ tự kỷ thói quen sử dụng nhà vệ sinh

Giúp trẻ nhận thức rằng khi có cảm giác buồn tiểu hoặc buồn ị, trẻ cần đến nhà vệ sinh là một phần quan trọng trong việc xây dựng thói quen. Phụ huynh nên đưa trẻ đến nhà vệ sinh mỗi khi thay tã, từ đó trẻ sẽ tự động liên kết việc thay tã với việc sử dụng nhà vệ sinh.

Sau khi quen dần với việc dùng nhà vệ sinh, ba mẹ nên tạo điều kiện cho trẻ thực hành ở nhiều nhà vệ sinh khác nhau như: Nhà vệ sinh ở nơi công cộng, trường học. Nếu chỉ sử dụng nhà vệ sinh tại nhà, trẻ sẽ gặp nhiều khó khăn, không biết phải làm gì, cảm thấy lo lắng và sợ hãi khi đến chỗ lạ, không quen thuộc.

Hướng dẫn ngồi bồn cầu

Thói quen là điều rất khó thay đổi với trẻ tự kỷ, do đó, ba mẹ nên dạy trẻ sử dụng bồn cầu ngay từ đầu thay vì dùng bô. Việc làm này sẽ giúp trẻ tự kỷ không quen với cảm giác ngồi bô đồng thời tránh được những khó khăn khi chuyển từ ngồi bô sang ngồi bồn cầu. Sử dụng các công cụ hỗ trợ như: Đệm bồn cầu hay bệ cầu thang sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn hơn. Sau khi đi vệ sinh xong, nên cầm tay trẻ hướng dẫn con tự tay xả nước bồn cầu để xả hết chất thải. Tập đến khi trẻ tự kỷ hình thành thói quen thì mới thôi.

Sử dụng hình minh họa

Hình ảnh trực quan có thể giúp trẻ tự kỷ ghi nhớ về các bước đi vệ sinh lâu hơn. Ba mẹ nên dán hình ảnh sặc sỡ, vui nhộn và dễ hiểu tại nơi trẻ dễ nhìn thấy như: Trên tường hoặc trên bồn cầu. Điều này giúp bé hình dung rõ ràng hơn về hành động mà mình cần thực hiện.

Hướng dẫn rửa tay

Rửa tay sau khi đi vệ sinh là thói quen quan trọng mà trẻ cần nhớ. Ba mẹ nên thị phạm các bước rửa tay đúng cách rồi khuyến khích trẻ thực hành theo. Tạo một bảng hướng dẫn về quy trình rửa tay cũng là một ý tưởng tốt để trẻ ghi nhớ lâu hơn.

Hướng dẫn đi vệ sinh vào ban đêm

Ngoài việc đi vệ sinh vào ban ngày, việc dạy trẻ đi vệ sinh vào ban đêm cũng rất cần thiết. Để tránh tình trạng tè dầm, ba mẹ nên thiết lập cho con thói quen đi vệ sinh trước khi ngủ và hạn chế uống nước quá nhiều vào buổi tối.

Tạo môi trường thoải mái

Môi trường nhà vệ sinh cần được sắp xếp sao cho trẻ không bị phân tâm. Giữ cho không gian gọn gàng và sạch sẽ nhằm giúp trẻ tập trung vào nhu cầu của bản thân. Nếu cần, ba mẹ có thể để một số vật dụng quen thuộc gần đó để con cảm thấy an toàn hơn.

Dạy qua truyện kể

Những câu chuyện sinh động, dễ hiểu có thể giúp trẻ nhớ lâu hơn về việc đi vệ sinh. Phụ huynh có thể chọn câu chuyện có hình minh họa đẹp, sặc sỡ và liên quan đến trải nghiệm hàng ngày của trẻ để tạo sự kết nối và dễ dàng tiếp thu.

Khuyến khích và khen ngợi

Phản hồi tích cực từ phụ huynh là rất quan trọng. Khi trẻ thực hiện đúng các bước, ba mẹ cần khen ngợi và động viên để trẻ cảm thấy tự tin. Sự khích lệ, động viên này sẽ giúp trẻ ghi nhớ hành vi tốt hơn và có động lực thực hiện trong những lần sau.

Học cách cởi và mặc quần áo

Chọn cho trẻ trang phục đơn giản, thoáng mát để quá trình đi vệ sinh không bị rắc rối. Hướng dẫn trẻ từng bước để trẻ có thể tự cởi và mặc quần áo dễ dàng hơn sau khi sử dụng bồn cầu.

Việc kiên nhẫn và tích cực hỗ trợ trong quá trình này sẽ giúp trẻ cảm thấy thoải mái và tự tin hơn trong việc chăm sóc bản thân.

Những khó khăn có thể gặp phải trong quá trình dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh

Song song với việc giúp trẻ tự kỷ hòa nhập với cộng đồng, dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh là một thách thức lớn, nguyên nhân là do các bé thường gặp nhiều khó khăn và chậm tiếp thu hơn so với trẻ bình thường. Trẻ tự kỷ thường có những hành vi khó thay đổi như: Xả nước nhiều lần, nghịch vòi xịt hoặc nhét giấy vào bồn cầu. Phụ huynh cần trò chuyện, nhẹ nhàng hướng dẫn trẻ từ bỏ thói quen xấu và có thể nhờ sự hỗ trợ của chuyên gia hoặc các trung tâm giáo dục đặc biệt.

Một số trẻ sợ hãi hoặc phản ứng mạnh khi dùng nhà vệ sinh. Phụ huynh cần kiên nhẫn, từ từ tạo thói quen và có thể sử dụng vật dụng quen thuộc để giảm sợ hãi. Những khó khăn như: Trẻ không tự cởi quần áo, không rửa tay đúng cách hay nhịn tiểu cũng đòi hỏi sự kiên trì từ cha mẹ.

Lưu ý cần nhớ khi dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh

Khi dạy trẻ tự kỷ cách đi vệ sinh, ba mẹ cần đặc biệt chú ý đến một số yếu tố để đảm bảo sức khỏe và sự an toàn cho trẻ, bao gồm:

• Đảm bảo an toàn: Việc tạo ra một không gian vệ sinh an toàn là rất quan trọng nhằm hạn chế những tai nạn không mong muốn. Ba mẹ có thể sử dụng ghế vệ sinh có kích thước phù hợp với trẻ và đồng thời cất giữ, che chắn những đồ vật nguy hiểm để trẻ không với tới được.
• Tạo không gian vệ sinh sạch sẽ và thoáng mát: Ba mẹ cần bảo đảm rằng nhà vệ sinh luôn được giữ sạch sẽ và khô ráo, điều này sẽ giúp trẻ tránh bị trượt ngã hoặc mắc bệnh do môi trường ẩm ướt.
• Theo dõi sức khỏe của con thông qua chất thải: Ba mẹ nên chú ý đến cả màu sắc và hình dáng của chất thải để nắm rõ tình trạng sức khỏe của trẻ, từ đó kịp thời phát hiện bất kỳ vấn đề nào có thể xảy ra.

Dạy trẻ tự kỷ đi vệ sinh là một quá trình đòi hỏi sự hiểu biết, tính kiên nhẫn của phụ huynh cùng các phương pháp hỗ trợ phù hợp. Mặc dù trẻ tự kỷ có thể gặp nhiều thách thức trong việc hình thành thói quen này, nhưng với sự kiên trì và hướng dẫn đúng cách từ ba mẹ và người chăm sóc, trẻ hoàn toàn có thể học được cách đi vệ sinh một cách độc lập. Điều này không chỉ giúp nâng cao tự tin cho trẻ mà còn tăng khả năng tự lập cho trẻ trong các tình huống xã hội khác.