Một số phương pháp khám tầm soát ung thư cổ tử cung phổ biến

Ung thư cổ tử cung đứng ở vị trí thứ hai sau ung thư vú về nguyên nhân gây tử vong cho phụ nữ, với khoảng 4.200 ca mắc mới và 2.400 ca tử vong mỗi năm tại Việt Nam theo số liệu của Globocan 2018. Tầm soát ung thư cổ tử cung, đặc biệt là cho phụ nữ trên 30 tuổi, là biện pháp hiệu quả nhất để phát hiện sớm nguy cơ ung thư và có thể can thiệp kịp thời. Vậy khám tầm soát ung thư cổ tử cung như thế nào?

Tầm soát ung thư cổ tử cung là như thế nào?

Tầm soát ung thư cổ tử cung là quy trình nhằm phát hiện các tế bào không bình thường hoặc tiền ung thư trong khu vực cổ tử cung của phụ nữ, nơi mà khe hẹp nối âm đạo với tử cung. Bình thường, cổ tử cung có màu hồng nhạt, cấu trúc của ống cổ tử cung bao gồm tế bào trụ, và tại vùng chuyển tiếp giữa hai loại tế bào này thường xuất hiện các tế bào không bình thường hoặc tiền ung thư, có thể dẫn đến bệnh ung thư cổ tử cung.

Cách hiệu quả nhất để phát hiện sớm ung thư cổ tử cung là thực hiện các xét nghiệm sàng lọc định kỳ. Việc kiểm tra sức khỏe sinh sản và phụ khoa thường xuyên đã được chứng minh là có khả năng phát hiện và điều trị ung thư từ sớm. Phát hiện ung thư từ giai đoạn khởi phát giúp cải thiện đáng kể tỷ lệ điều trị thành công, ngăn chặn sự tiến triển của ung thư và ngăn chặn sự lan rộng tới các khu vực lân cận.

Trong giai đoạn đầu của ung thư cổ tử cung, các triệu chứng thường giống với các bệnh lý viêm nhiễm phụ khoa khác, dẫn đến việc bệnh nhân thường không chủ động đi kiểm tra phụ khoa hoặc thực hiện các bước sàng lọc ung thư cổ tử cung đúng lúc. Điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của điều trị, cũng như tốn kém nguồn lực, thời gian và sức khỏe của bệnh nhân. Do đó, việc thăm khám và sàng lọc ung thư cổ tử cung sau tuổi 25 luôn được khuyến nghị.

Một số phương pháp khám tầm soát ung thư cổ tử cung phổ biến

Hiện nay có rất nhiều phương pháp khám tầm soát ung thư cổ tử cung, cụ thể như:

Khám phụ khoa

Triệu chứng của ung thư cổ tử cung ở giai đoạn sớm thường không rõ ràng, khiến bệnh thường được phát hiện ở giai đoạn muộn. Do đó, phụ nữ nên khám phụ khoa định kỳ 6 tháng - 1 năm/lần trong độ tuổi sinh sản luôn được khuyến nghị.

Mặc dù các phương pháp thăm khám phụ khoa thông thường không thể chẩn đoán ung thư cổ tử cung, nhưng chúng giúp bác sĩ dễ dàng đánh giá và nghi ngờ khi phát hiện các tổn thương, biểu hiện bất thường hoặc viêm nhiễm từ sớm. Điều này giúp xác định những xét nghiệm chuyên sâu phù hợp để làm rõ tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

Soi cổ tử cung

Phương pháp này tạo ra hình ảnh được phóng to 10 - 30 lần so với kích thước thực tế, giúp bác sĩ dễ dàng quan sát những tổn thương và biểu hiện bất thường khó nhận biết bằng mắt thường. Đồng thời, dung dịch lugol 2% (chứng nghiệm Schiller) và acid acetic 3 - 5% (chứng nghiệm Hinselmann) có thể được áp dụng để xác định vị trí chính xác của các vùng tổn thương trên cổ tử cung.

Nếu có bất thường phát hiện trong quá trình soi, các bác sĩ có thể tiến hành lấy mẫu mô nhỏ để thực hiện sinh thiết. Mẫu mô này sau đó được nhuộm và kiểm tra dưới kính hiển vi để phát hiện các tế bào ác tính, giúp chẩn đoán bệnh một cách chính xác hơn.

Làm xét nghiệm tầm soát ung thư cổ tử cung

Tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe, các bác sĩ có thể chỉ định một số các xét nghiệm như:

• Xét nghiệm Pap là phương pháp phổ biến nhất để phát hiện các biến đổi trong tế bào có nguy cơ gây ra ung thư cổ tử cung. Quá trình xét nghiệm bắt đầu bằng việc bác sĩ thu thập mẫu tế bào từ khu vực cổ tử cung của bạn. Bạn sẽ nằm ngửa trên bàn khám, với đầu gối hơi gập và chân đặt lên giá đỡ cuối bàn. Bác sĩ sẽ sử dụng một dụng cụ mỏ vịt chuyên dụng để mở âm đạo và quan sát cổ tử cung. Sau đó, mẫu tế bào sẽ được thu lấy bằng một bàn chải mềm hoặc thìa nhỏ và gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích sự có mặt của virus HPV.
• Xét nghiệm HPV giúp phát hiện sớm các chủng virus HPV liên quan đến nguy cơ gây ung thư cổ tử cung ở phụ nữ. Mẫu xét nghiệm HPV được lấy từ mẫu tế bào cổ tử cung, sau đó được chiết tách bằng máy phân tích để xác định sự hiện diện chính xác của virus HPV. Phương pháp sàng lọc ung thư cổ tử cung bằng xét nghiệm HPV không thể đưa ra kết luận chính xác 100% về việc phụ nữ có mắc ung thư cổ tử cung hay không. Tuy nhiên, phương pháp này giúp phát hiện dấu hiệu bất thường sớm, từ đó tạo điều kiện cho biện pháp phòng ngừa, theo dõi và điều trị từ giai đoạn sớm.

Nên tầm soát ung thư cổ tử cung ở thời điểm nào?

Thời điểm thực hiện các xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung phụ thuộc vào trạng thái sức khỏe và tiền sử bệnh lý của cá nhân. Theo đó, các mức độ tuổi được khuyến nghị để thực hiện các sàng lọc ung thư cổ tử cung bao gồm:

Dưới 21 tuổi

Không cần phải thực hiện xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung.

Từ 21 đến 29 tuổi

USPSTF khuyến nghị ở độ tuổi này nên xét nghiệm Pap đầu tiên khi đạt tuổi 21, sau đó lặp lại xét nghiệm sau mỗi 3 năm. Ngay cả khi đã có quan hệ tình dục trước độ tuổi 21, không cần thực hiện phương pháp tầm soát ung thư cổ tử cung bằng xét nghiệm Pap.

Từ 30 đến 65 tuổi

Từ 30 đến 65 tuổi, USPSTF khuyến nghị bạn nên thực hiện kiểm tra tầm soát ung thư cổ tử cung bằng một trong các phương pháp sau:

• Xét nghiệm HPV mỗi 5 năm: Nếu kết quả là bình thường, bạn có thể chờ đợi 5 năm trước khi tiến hành kiểm tra sàng lọc ung thư cổ tử cung cho lần tiếp theo.
• Kiểm tra HPV kết hợp với xét nghiệm Pap mỗi 5 năm: Nếu cả hai kết quả đều bình thường, bạn có thể chờ đợi 5 năm trước khi tiến hành kiểm tra sàng lọc tiếp theo.
• Xét nghiệm Pap mỗi 3 năm: Nếu kết quả là bình thường, bạn có thể chờ đợi 3 năm trước khi tiến hành kiểm tra Pap tiếp theo.

Theo hướng dẫn sàng lọc mới nhất, bạn nên thực hiện xét nghiệm HPV khi đạt đến tuổi 25 và sau đó lặp lại xét nghiệm mỗi 5 năm cho đến khi đến tuổi 65. Tuy nhiên, bạn cũng có thể thực hiện kiểm tra sàng lọc ung thư cổ tử cung dựa trên tình trạng sức khỏe cá nhân và hướng dẫn từ bác sĩ.

Khám tầm soát ung thư cổ tử cung không chỉ cải thiện điều trị và chất lượng cuộc sống, mà còn bảo vệ khả năng làm mẹ của phụ nữ. Vì vậy, từ 21 tuổi, phụ nữ nên thực hiện kiểm tra định kỳ và tiêm phòng virus HPV để ngăn ngừa ung thư cổ tử cung.