Nang là gì? Nguyên nhân gây u nang và phương pháp điều trị

Nang là những túi chứa dịch hoặc chất rắn phát triển bất thường bên trong cơ thể. Chúng có thể xuất hiện ở nhiều cơ quan như da, gan, thận, buồng trứng hoặc tuyến giáp. Phần lớn u nang là lành tính nhưng một số trường hợp có thể ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc tiềm ẩn nguy cơ ung thư. Nang có thể hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau bao gồm rối loạn nội tiết, nhiễm trùng hoặc chấn thương. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường giúp xác định nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Nang là gì? Nguyên nhân hình thành u nang và những nguy cơ tiềm ẩn

Chúng ta thường nghe nhắc nhiều đến nang nhưng thực tế nang là gì thì không phải ai cũng biết rõ.

U nang là cấu trúc dạng túi có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể. Chúng hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng phổ biến nhất là do nhiễm trùng hoặc sự tắc nghẽn tuyến bã nhờn. Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng góp phần vào sự phát triển của u nang, bao gồm:

• Sự hình thành của khối;
• Yếu tố di truyền;
• Rối loạn trong quá trình phát triển phôi thai;
• Khiếm khuyết tế bào;
• Viêm nhiễm mãn tính;
• Tắc nghẽn các ống dẫn trong cơ thể dẫn đến sự tích tụ dịch;
• Nhiễm ký sinh trùng;
• Chấn thương gây tổn thương nội tạng.

Phần lớn các u nang không gây nguy hiểm nếu không bị vỡ, nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các nang có thể chứa khối u và tiềm ẩn nguy cơ ác tính hoặc ung thư. Hầu hết các nang lành tính hình thành do sự tắc nghẽn ống dẫn bên trong cơ thể khiến dịch bị ứ đọng. Việc theo dõi và thăm khám định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các bất thường để có biện pháp can thiệp kịp thời.

Các loại u nang phổ biến và đặc điểm nhận diện

Một số loại u nang phổ biến nhất bao gồm:

Nang trứng cá

Mụn nang hay mụn trứng cá xuất hiện khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn dẫn đến viêm nhiễm. Loại nang này thường gây sưng đỏ đau nhức và có thể để lại sẹo nếu không được điều trị đúng cách.

Nang màng nhện

Loại nang này hình thành trong não hoặc tủy sống chứa dịch não tủy. Nang màng nhện thường là bẩm sinh, phát triển trong quá trình hình thành thai nhi. Khoảng 1 - 5% trường hợp có liên quan đến chấn thương hoặc nhiễm trùng nhưng đa số nang này là lành tính.

Nang Baker (nang hoạt dịch vùng khoeo chân)

Nang Baker là tình trạng tích tụ dịch khớp gây sưng đau vùng sau đầu gối. Cơn đau có thể tăng lên khi người bệnh duỗi chân hoặc vận động mạnh. Loại nang này thường do viêm khớp hoặc tổn thương sụn gối gây ra.

Nang tuyến Bartholin

Khi tuyến Bartholin trong âm đạo bị tắc, dịch tiết bị ứ đọng và hình thành nang. Điều trị nang Bartholin có thể bao gồm phẫu thuật kết hợp kháng sinh và thuốc chống viêm theo chỉ định của bác sĩ.

Nang vú

Đây là tình trạng phổ biến ở nữ giới, thường không cần điều trị và có thể tự thoái triển theo chu kỳ kinh nguyệt. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, các nang vú đơn thuần không làm tăng nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, một số nang phức tạp có thể chứa tế bào ác tính.

Nang Chalazion (chắp)

Chắp là tình trạng các tuyến meibomian ở mí mắt bị tắc nghẽn gây sưng đau. Nang có thể tự biến mất nhưng trong một số trường hợp cần can thiệp y tế.

Nang colloid (nang keo nội sọ)

Loại nang này hình thành trong não và chứa dịch gelatin. Nếu gây ảnh hưởng đến chức năng thần kinh, bệnh nhân có thể được khuyến nghị phẫu thuật loại bỏ.

Nang dentigerous (nang do răng)

Loại nang này phát triển xung quanh thân răng chưa mọc, có liên quan đến sự phát triển của tổ chức men răng.

Nang dermoid (nang dạng bì)

Cấu trúc của nang dạng bì rất đặc biệt khi chứa nhiều thành phần như da, tóc, mỡ, xương và sụn.

Nang epididymal (nang mào tinh)

Nang này xuất hiện tại mào tinh hoàn nhưng thường không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nếu nang gây khó chịu.

Nang hạch

Đây là những nang nhỏ, lành tính thường xuất hiện gần khớp hoặc gân, đặc biệt là ở cổ tay và bàn chân.

Nang hydatid

Nguyên nhân gây ra nang hydatid là do nhiễm ký sinh trùng sán nhỏ. Nang này thường hình thành trong gan hoặc phổi và cần được điều trị bằng phẫu thuật kết hợp thuốc đặc trị.

Nang thận

Nang thận có thể là bẩm sinh hoặc do tắc nghẽn ống thận. Một số trường hợp hình thành do bệnh mạch máu thận.

Nang buồng trứng

U nang buồng trứng là hiện tượng phổ biến, thường lành tính. Tuy nhiên, một số nang có thể phát triển lớn gây chèn ép các cơ quan xung quanh. Hội chứng buồng trứng đa nang có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở nữ giới.

Nang tuyến tụy

Các chuyên gia thường gọi loại nang này là nang giả tụy vì không có đầy đủ tế bào của một nang thực sự.

Nang quanh cuống răng

Loại nang này thường xuất hiện do viêm tủy hoặc sâu răng.

Nang pilar

Nang pilar hay còn gọi là nang trichilemmal thường xuất hiện trên da đầu, chứa đầy dịch và có nguồn gốc từ nang tóc.

Nang pilonidal (xoang lông)

Nang pilonidal hình thành gần vùng xương cụt, chứa lông vụn và mô da chết. Nếu nhiễm trùng, nang có thể phát triển thành ổ áp xe đau đớn.

Nang tuyến tùng

Nang tuyến tùng là cấu trúc lành tính hình thành trong tuyến tùng của não. Theo một nghiên cứu năm 2007, đây là một tình trạng phổ biến.

Nang bã nhờn

Loại nang này thường xuất hiện trên da mặt, lưng, da đầu hoặc bìu. Chúng phát triển chậm, không đau và thường không phải là ung thư.

Nang Tarlov (nang rễ thần kinh)

Nang Tarlov xuất hiện dọc theo rễ sau của dây thần kinh, thường gặp ở vùng xương cùng.

Nang dây thanh âm

Có hai loại nang dây thanh âm: Nang giả nhầy và nang biểu bì. Chúng có thể gây khàn tiếng hoặc rối loạn giọng nói nếu phát triển lớn.

Trên đây là những loại u nang phổ biến mà nhiều người có thể gặp phải. Việc thăm khám định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường và có hướng điều trị phù hợp.

Triệu chứng của nang

Sau khi đã biết u nang là gì, hẳn bạn sẽ thắc mắc cách nhận biết u nang. Theo chuyên gia sức khỏe, các triệu chứng của nang có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí và loại nang. Trong nhiều trường hợp, người bệnh có thể sờ thấy một khối bất thường nếu nang nằm ngay dưới da. Những nang này thường không gây đau trừ khi bị viêm hoặc nhiễm trùng.

Đối với các nang phát triển bên trong cơ thể như nang ở thận hoặc gan, hầu hết không gây ra triệu chứng rõ ràng. Chúng thường chỉ được phát hiện tình cờ thông qua các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp CT hoặc MRI trong quá trình kiểm tra sức khỏe.

Những nang xuất hiện tại các vị trí đặc biệt như não hoặc vú có thể gây ra cơn đau hoặc kèm theo các dấu hiệu khác như rối loạn chức năng vùng bị ảnh hưởng. Việc theo dõi sát sao và phát hiện sớm giúp đưa ra phương án điều trị phù hợp, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Phương pháp điều trị u nang

Phương pháp điều trị u nang phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại u nang, vị trí, kích thước và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe. Trong trường hợp u nang phát triển lớn và gây biến chứng nghiêm trọng, phẫu thuật cắt bỏ có thể là lựa chọn cần thiết để loại trừ nguy cơ ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan xung quanh.

Một số u nang có thể được dẫn lưu hoặc chọc hút dịch dưới sự hướng dẫn của siêu âm hoặc X-quang. Sau khi dịch được lấy ra, bác sĩ có thể tiến hành kiểm tra tế bào nhằm xác định xem có dấu hiệu ung thư hay không. Nếu nghi ngờ u nang ác tính, phẫu thuật có thể được kết hợp với các phương pháp điều trị khác như hóa trị hoặc xạ trị để kiểm soát bệnh lý.

Trong nhiều trường hợp, u nang không cần can thiệp trực tiếp mà thay vào đó, việc điều trị tập trung vào nguyên nhân gốc rễ. Các nang do bệnh lý mãn tính như u xơ vú hoặc hội chứng buồng trứng đa nang thường yêu cầu phương pháp điều trị toàn diện để kiểm soát bệnh nền thay vì chỉ loại bỏ nang.

Qua bài viết này, hy vọng bạn đã giải đáp được thắc mắc nang là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị u nang ra sao. Nhìn chung, nang là những túi chứa dịch hình thành trong nhiều bộ phận của cơ thể và có thể do nhiễm trùng, chấn thương, ký sinh trùng hoặc khối u gây ra. Hầu hết các loại nang đều lành tính và không tiến triển thành ung thư. Tuy nhiên, nếu nhận thấy sự xuất hiện của u nang mới hoặc có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Việc chẩn đoán sớm giúp đưa ra phương án xử lý phù hợp, hạn chế nguy cơ biến chứng và đảm bảo sức khỏe lâu dài.