Những loại ốc biển không ăn được​ cần đặc biệt lưu ý

Ốc biển là thực phẩm được rất nhiều người yêu thích bởi hương vị thơm ngon, đặc biệt là nguồn dưỡng chất mà nó mang lại. Việc chế biến ốc biển thành thức ăn không hề khó nhưng đòi hỏi kiến thức và am hiểu về các loại ốc để nhận biết những loại ốc biển không ăn được​ và ăn được. Có rất nhiều loại ốc có chứa độc tố có thể gây ra ngộ độc khi ăn, thậm chí đe dọa tính mạng. Vì vậy, hiểu rõ những loại ốc biển không ăn được​ và lý do tại sao cần phải cẩn trọng khi chế biến ốc biển là điều rất cần thiết.

Vì sao có những loại ốc biển không nên ăn?

Ốc biển là thực phẩm hàm lượng dưỡng chất vượt trội gồm đạm, canxi, sắt, kẽm,... Ốc biển có thể chế biến thành rất nhiều món ăn ngon ốc hấp, ốc luộc, ốc xào, ốc nướng,... Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và thưởng thức trọn vẹn dưỡng chất của ốc biển, người chế biến cần nắm vững cách nhận diện đâu là loại ốc an toàn và có thể ăn được.

Theo các chuyên gia, ốc biển là động vật thân mềm và một số loại ốc có chứa độc tố có khả năng gây hại cho sức khỏe. Độc tố của ốc biển thường gồm 2 loại chính là Tetrodotoxin và Saxitoxin. Hai loại độc tố này đều thuộc nhóm độc tố thần kinh cực mạnh với trọng lượng phân tử thấp. Chúng không bị phân hủy, biến tính trong quá trình xử lý hay khi chế biến ở nhiệt độ cao do cấu trúc hóa học đặc biệt. Chính vì thế, độc tố trong ốc biển vẫn tồn tại ngay khi đã được chế biến hay cấp đông.

Bên cạnh đó, một số loại ốc biển chỉ chứa độc ở một bộ phận thường gặp như tuyến nước bọt. Nếu bất cẩn không loại bỏ phần này trước khi ăn sẽ rất nguy hiểm. Đáng chú ý, ngoài những loại ốc biển chứa độc tố tự nhiên thì một số loại sống ở khu vực ô nhiễm có thể tích tụ chất độc hại từ môi trường sống khiến việc nhận biết những loại ốc biển không ăn được​ gặp nhiều khó khăn.

Những loại ốc biển không ăn được​

Để không ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng, mọi người tuyệt đối không nên ăn những loại ốc biển chứa độc tố dưới đây.

Ốc mặt trăng

Ốc mặt trăng có tên khoa học là Turbo chysostomus có chiều dài khoảng 35 đến 80mm với hình trứng nhọn. Ốc mặt trăng thường có màu nâu hoặc màu trắng pha hạt dẻ, quanh vỏ có 6 đường xoắn lồi và các gai hình vòm. Miệng ốc có vảy dày như chiếc cúc áo, khi lật ra có hình dáng giống mặt trăng. Thịt ốc mặt trăng thường có màu vàng cam và có chứa độc tố Saxitoxin có khả năng tác động đến hệ thần kinh và cơ bắp, gây nguy hiểm tính mạng nếu không cấp cứu kịp thời.

Ốc cối hoa lưới

Đây cũng là một trong những loại ốc biển không ăn được. Ốc cối hoa lưới (Conus textile) có vỏ hình trứng, dày và nặng với chiều dài từ 70 đến 130mm. Chóp ốc cối hoa lưới có màu dạng xoắn hình nón với các vòng xoáy đều. Vỏ ốc cối hoa lưới thường có màu trắng hơi xanh, láng mịn, màu vỏ ốc có thể thay đổi linh hoạt.

Ốc hương Nhật Bản

Ốc hương Nhật Bản có tên khoa học là Babylonia japonica có chiều dài từ 40 đến 85mm. Do không chứa độc tự nhiên nên loại ốc này vẫn được người dân chế biến thành món sashimi. Tuy nhiên, ốc hương Nhật Bản có thể chứa Tetrodotoxin trong một số điều kiện nhất định. Bên cạnh đó, Surugatoxin trong loại ốc này còn có thể gây tắc nghẽn các hạch tự chủ.

Ốc cối địa lý

Ốc cối địa lý (Conus geographus) có kích thước tương đối lớn với lớp vỏ hình trứng mỏng, nhẹ, dễ vỡ, màu trắng xanh. Chóp của ốc cối địa lý có hình xoắn thấp kèm ngấn, bên ngoài có viền tạo thành hình răng cưa. Loại ốc này nằm trong top những loại ốc biển không ăn được​ do độc tính cao nhất trong các loại ốc cối tại Việt Nam.

Ốc bùn răng cưa

Ốc bùn răng cưa có tên khoa học là Nassarius papillosus là loại ốc biển có kích thước vỏ 30 đến 52mm với hình trứng hoặc nón. Vỏ ốc bùn răng cưa có 8 đường xoắn lồi, bao phủ bởi những nốt sần nhỏ hình nhú tròn. Ốc bùn răng cưa thường có màu trắng hoặc hơi đỏ, kèm theo các đốm đỏ hoặc nâu vàng. Loại ốc này chứa độc tố Tetrodotoxin có khả năng gây tử vong cao.

Ốc bùn bóng

Ốc bùn bóng (Nassarius glans) cũng là loại ốc biển kịch độc với độc tố Tetrodotoxin tương tự ốc bùn răng cưa. Vỏ ốc bùn bóng thường có màu trắng hoặc ngả kem vàng, bề mặt mịn với 6 đường xoắn màu nâu, phần chóp có các nốt sần. Loại ốc này thường xuất hiện nhiều ở vùng Tây Thái Bình Dương, Biển Đỏ và Ấn Độ Dương.

Cần làm gì khi bị ngộ độc do ăn ốc biển?

Theo các chuyên gia, nếu không may nhiễm độc tố Tetrodotoxin hay Saxitoxin từ những loại ốc biển không ăn được​, triệu chứng ngộ độc có thể xảy ra ngay trong vòng 20 phút đến vài giờ. Nạn nhân bị ngộ độc do ăn ốc biển thường bị rối loạn cảm giác gây ra tê môi, tê lưỡi, bỏng rát chân tay kèm theo đau đầu, đau bụng, đau tay, đi đứng không vững, nôn mửa,...

Các triệu chứng nặng dần khiến nạn nhân không thể ho, hô hấp được dẫn đến khó thở, suy hô hấp, hôn mê, hô hấp ngưng trệ,... Ngoài ra, độc tố có thể gây ra loạn nhịp tim, tụt huyết áp. Nếu không được cấp cứu kịp thời, nạn nhân có thể tử vong sau 30 phút hoặc 8 giờ.

Khi nạn nhân xuất hiện các triệu chứng kể trên, hãy đưa họ đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ kích thích phản ứng nôn, súc rửa dạ dày bằng than hoạt tính nhằm loại bớt chất độc. Trường hợp nạn nhân có biểu hiện khó thở, hãy thực hiện ngay hô hấp nhân tạo, cho thở bằng máy.

Trên đây là danh sách những loại ốc biển không ăn được và biện pháp xử trí khi bị ngộ độc do ăn ốc. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn có thêm kiến thức nhận biết ốc có chứa độc tố, nhờ đó tự tin tận hưởng những món ngon từ ốc biển một cách an toàn cho sức khỏe.