Những triệu chứng hen phế quản ở người lớn​ cần đặc biệt lưu ý

Hen phế quản là bệnh hô hấp mạn tính do viêm đường thở và tăng phản ứng phế quản. Bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, bao gồm cả người trưởng thành. Ở người lớn, triệu chứng hen phế quản dễ nhầm lẫn với viêm phế quản hoặc bệnh hô hấp khác. Việc nhận diện sớm triệu chứng hen phế quản ở người lớn​ giúp kiểm soát bệnh và ngăn ngừa biến chứng.

Triệu chứng hen phế quản ở người lớn

Ở người lớn, bệnh hen phế quản có thể tiến triển âm thầm, dễ bị bỏ qua vì gần giống với triệu chứng của một số bệnh hô hấp khác. Chúng ta có thể nhận biết căn bệnh này qua những triệu chứng phổ biến như:

Khó thở, thở khò khè

Khó thở là triệu chứng phổ biến ở bệnh nhân hen phế quản. Bệnh nhân thường có cảm giác thở gấp, tức ngực, đặc biệt vào ban đêm hoặc sáng sớm. Nguyên nhân do đường thở bị viêm, tiết nhiều dịch nhầy và co thắt. Khi không khí đi qua đường thở bị hẹp, tạo ra âm thanh khò khè khi thở. Triệu chứng này có thể xuất hiện khi tiếp xúc với khói bụi, lông động vật, thời tiết lạnh hoặc sau khi vận động gắng sức. Khi tần suất thở khò khè tăng lên, bệnh có thể đang trở nặng và cần can thiệp y tế.

Ho nhiều, tăng lên về đêm

Người bệnh có thể bị ho khan hoặc ho có đờm. Ho có thể xuất hiện theo chu kỳ, đặc biệt vào ban đêm hoặc khi tiếp xúc với dị nguyên. Một số yếu tố như bụi bẩn, không khí lạnh, khói thuốc lá có thể làm triệu chứng nặng hơn. Điều này khiến nhiều người nhầm lẫn với viêm phế quản hoặc viêm họng kéo dài, dẫn đến chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị.

Đau tức ngực, nặng ngực

Bệnh nhân hen thường cảm thấy ép chặt ở vùng ngực, khó hít thở sâu. Nguyên nhân do sự co thắt của cơ trơn phế quản, khiến phổi không thể mở rộng bình thường. Triệu chứng này dễ bị nhầm với đau thắt ngực do bệnh tim mạch, đặc biệt ở người lớn tuổi. Nếu đau tức ngực kèm theo khó thở đột ngột, cần được đánh giá để phân biệt giữa hen phế quản và các bệnh lý tim mạch nguy hiểm khác.

Khó thở khi gắng sức hoặc tiếp xúc dị nguyên

Một số người bị ho dữ dội sau khi tập thể dục, đây là dấu hiệu của hen do gắng sức. Khó thở do hen phế quản có thể xảy ra khi gắng sức, nhưng không phải chỉ khi thực hiện các hoạt động đơn giản như leo cầu thang hay đi bộ nhanh. Nó có thể xảy ra khi tiếp xúc với tác nhân dị ứng (phấn hoa, lông động vật, mùi hóa chất), thay đổi thời tiết, hoặc các yếu tố kích thích khác. Hoặc nếu không kiểm soát tốt bệnh, bệnh nhân có thể gặp khó thở trong các tình huống ít vận động.

Cơn hen cấp tính: Tình trạng nguy hiểm cần cấp cứu

Cơn hen cấp tính xảy ra khi đường thở bị co thắt nghiêm trọng và khó thở dữ dội kèm theo các triệu chứng như thở rít và tím tái. Người bệnh thiếu oxy nghiêm trọng. Đây là tình trạng cấp cứu cần phải xử lý ngay lập tức. Nếu không được xử lý kịp thời, cơn hen có thể dẫn đến suy hô hấp cấp, đe dọa tính mạng. Khi thấy bệnh nhân tím tái, nói khó hoặc không đáp ứng với thuốc giãn phế quản, cần gọi cấp cứu ngay.

Phân biệt triệu chứng hen phế quản với bệnh hô hấp khác

Để các triệu chứng hen phế quản ở người lớn​ không bị bỏ qua, bạn cũng nên biết cách phân biệt với triệu chứng các bệnh hô hấp khác.

Phân biệt hen phế quản với viêm phế quản

Hen phế quản là bệnh mạn tính, có tính chất tái phát theo chu kỳ. Viêm phế quản cấp có thể kéo dài từ 7 đến 10 ngày, nhưng không phải lúc nào cũng sẽ cải thiện nhanh chóng sau khi điều trị nhiễm trùng. Viêm phế quản cấp do virus thường tự khỏi, nhưng viêm phế quản do vi khuẩn cần điều trị bằng kháng sinh. Tuy nhiên, viêm phế quản cấp không phải lúc nào cũng là do nhiễm trùng và có thể có nguyên nhân khác như viêm do dị ứng.

Phân biệt hen phế quản với bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)

Hen phế quản và COPD đều gây khó thở, nhưng COPD chủ yếu xảy ra ở người trên 40 tuổi, có tiền sử hút thuốc lá. Ở hen phế quản, bệnh nhân có thể hồi phục hoàn toàn chức năng phổi sau khi dùng thuốc giãn phế quản. Trong khi đó, COPD thường tiến triển không hồi phục, gây suy giảm chức năng hô hấp theo thời gian. Nhưng điều trị COPD có thể giúp làm chậm tiến triển và giảm triệu chứng.

Cách giảm triệu chứng hen phế quản ở người lớn​

Để kiểm soát hiệu quả triệu chứng hen phế quản ở người lớn, dưới đây là những việc bạn nên làm:

Tuân thủ điều trị theo chỉ định bác sĩ

Thuốc trị hen suyễn gồm thuốc giãn phế quản và Corticosteroid dạng hít. Thuốc giãn phế quản (như salbutamol và formoterol) là thuốc dùng để giãn cơ trơn phế quản, giúp giảm triệu chứng khó thở trong cơn hen cấp. Tuy nhiên, formoterol là thuốc giãn phế quản dài hạn (long-acting). Nó có thể được sử dụng trong kế hoạch điều trị lâu dài, nhưng không dùng cho cơn hen cấp mà thay vào đó là thuốc giãn phế quản ngắn hạn như salbutamol (Ventolin).

Corticosteroid dạng hít (như budesonide và fluticasone) có tác dụng giảm viêm và ngăn ngừa cơn hen lâu dài. Nhưng đây không phải là thuốc điều trị cơn hen cấp tính.

Tránh tiếp xúc với tác nhân kích thích

Bệnh nhân hen thường nhạy cảm với phấn hoa, khói bụi, lông động vật, hóa chất. Khi tiếp xúc với các yếu tố này, triệu chứng ho, khó thở có thể xuất hiện. Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân kích thích này giúp giảm nguy cơ bùng phát hen.

Duy trì môi trường sống sạch sẽ

Không gian sống của người bị hen phế quản cần thoáng khí, hạn chế ẩm mốc và các tác nhân dị ứng khác. Sử dụng máy lọc không khí giúp giảm bụi mịn và phấn hoa trong nhà. Việc vệ sinh không gian sống thường xuyên, giữ môi trường sống sạch sẽ là vô cùng cần thiết.

Theo dõi triệu chứng và tái khám định kỳ

Bệnh nhân hen phế quản cần theo dõi tần suất ho, khó thở để điều chỉnh điều trị kịp thời. Việc đo chức năng hô hấp là rất quan trọng để đánh giá mức độ kiểm soát của bệnh hen phế quản. Nhưng không phải tất cả bệnh nhân hen phế quản đều cần đo spirometry định kỳ. Thêm vào đó, các bác sĩ cũng có thể đo lưu lượng đỉnh (PEF) để đánh giá mức độ kiểm soát bệnh hen phế quản.

Triệu chứng hen phế quản ở người lớn​ có thể tiến triển âm thầm nhưng gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống. Việc nhận biết triệu chứng sớm giúp kiểm soát bệnh và phòng ngừa biến chứng. Nếu có dấu hiệu ho kéo dài, khó thở hoặc thở khò khè, cần thăm khám sớm. Điều trị đúng cách giúp người bệnh duy trì cuộc sống bình thường.