Sốt xuất huyết đi ngoài phân đen: Dấu hiệu nguy hiểm cần chú ý

Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Một trong những dấu hiệu cần đặc biệt chú ý là tình trạng đi ngoài phân đen, biểu hiện của xuất huyết tiêu hóa. Việc hiểu rõ về triệu chứng này sẽ giúp người bệnh phòng ngừa và xử lý bệnh hiệu quả hơn.

Tìm hiểu về bệnh sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây ra, lây lan qua muỗi Aedes aegypti. Bệnh thường xảy ra ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt trong mùa mưa, khi môi trường ẩm ướt là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của muỗi. Mặc dù có thể gặp ở mọi độ tuổi, nhưng trẻ em và người lớn có hệ miễn dịch yếu thường dễ bị biến chứng nặng hơn.

Các triệu chứng của sốt xuất huyết bao gồm sốt cao, đau nhức cơ, khớp, nhức đầu, phát ban và chảy máu dưới da. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh có thể gặp tình trạng xuất huyết nội tạng, trong đó một biểu hiện nghiêm trọng là đi ngoài phân đen - dấu hiệu cảnh báo bệnh đã trở nên nguy hiểm và cần sự can thiệp y tế khẩn cấp.

Nguyên nhân sốt xuất huyết đi ngoài phân đen

Một trong những biến chứng nguy hiểm của bệnh sốt xuất huyết là tình trạng xuất huyết nội tạng, đặc biệt là xuất huyết tiêu hóa. Đi ngoài phân đen là một trong những dấu hiệu cho thấy bệnh nhân có thể bị xuất huyết đường tiêu hóa. 

Nguyên nhân của hiện tượng này là do virus Dengue tấn công vào thành mạch máu, làm giảm khả năng đông máu và gây rò rỉ máu ra khỏi mạch, dẫn đến hiện tượng xuất huyết trong cơ thể. Khi máu chảy khỏi lòng mạch vào đường tiêu hóa, nó sẽ bị tiêu hóa và biến đổi màu sắc, khiến phân có màu đen hoặc màu giống như nhựa đường.

Xuất huyết tiêu hóa thường xảy ra ở giai đoạn nặng của bệnh, khi lượng tiểu cầu trong máu giảm xuống mức rất thấp, khiến khả năng cầm máu kém. Điều này có thể dẫn đến mất máu nghiêm trọng, gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.

Ngoài việc đi ngoài phân đen, người bệnh cần chú ý đến các triệu chứng khác báo hiệu tình trạng sốt xuất huyết trở nặng như:

• Chảy máu cam, chảy máu chân răng;
• Xuất hiện các đốm đỏ nhỏ dưới da (dấu hiệu xuất huyết dưới da);
• Đau bụng dữ dội và liên tục;
• Buồn nôn hoặc nôn ra máu;
• Chóng mặt, mệt mỏi, da nhợt nhạt, tụt huyết áp.

Nếu phát hiện những dấu hiệu này, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Cách xử trí khi bị sốt xuất huyết đi ngoài phân đen

Sau khi chẩn đoán xác định, bác sĩ sẽ điều trị sốt xuất huyết để giúp người bệnh trở lại trạng thái bình thường nhanh nhất có thể. Đối với những bệnh nhân được chẩn đoán rò mạch máu, bác sĩ sẽ theo dõi chặt chẽ trong vòng 24 - 48 giờ để phòng ngừa sốc và điều trị bằng các phương pháp sau:

• Bù dịch: Ở những người bị mất dịch đáng kể, nôn mửa hoặc tiêu chảy liên tục, huyết áp thấp sau giai đoạn sốt, chán ăn hoặc từ chối ăn uống, bác sĩ có thể cân nhắc truyền dịch qua tĩnh mạch để bù lượng dịch đã mất.
• Truyền tiểu cầu hoặc máu: Trong trường hợp xuất huyết nội tạng đáng kể, mất máu qua nôn mửa, đại tiện, bác sĩ có thể cân nhắc truyền máu để ngăn ngừa sốc do mất máu.
• Sử dụng thuốc giảm đau như paracetamol để hạ sốt và làm dịu cơn đau cơ, đau khớp.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Người bệnh nên ăn những thức ăn dễ tiêu hóa, lỏng như cháo, súp để giảm áp lực lên đường tiêu hóa. Tránh những thực phẩm cứng, khó tiêu và đồ uống có ga, có cồn.

Ngoài việc điều trị, cần xét nghiệm máu định kỳ để theo dõi tình trạng giảm tiểu cầu, số lượng bạch cầu thấp, số lượng hồng cầu cô đặc hoặc huyết áp thấp.

Biến chứng của tình trạng đi ngoài phân đen

Tình trạng đi ngoài phân đen ở người bị sốt xuất huyết là dấu hiệu cho thấy bệnh đã tiến triển nặng và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm:

• Mất máu nghiêm trọng: Xuất huyết tiêu hóa có thể dẫn đến mất một lượng lớn máu, làm cho bệnh nhân suy nhược, tụt huyết áp và trong những trường hợp nặng, có thể gây sốc hoặc tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Rối loạn chức năng đông máu: Khi số lượng tiểu cầu giảm mạnh, cơ chế đông máu của cơ thể bị suy yếu, làm tăng nguy cơ xuất huyết ở các cơ quan nội tạng khác như não, phổi và thận.
• Suy đa tạng: Xuất huyết kéo dài và mất máu nghiêm trọng có thể gây tổn thương các cơ quan nội tạng, dẫn đến suy tim, suy thận, thậm chí là suy gan.

Những biến chứng này đều đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người bệnh nếu không được can thiệp y tế kịp thời.

Phòng ngừa sốt xuất huyết và biến chứng nguy hiểm

Sốt xuất huyết hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, do đó việc phòng ngừa vẫn là biện pháp hiệu quả nhất. Dưới đây là một số cách phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết:

• Thoa thuốc chống muỗi, mặc áo dài tay, quần dài và đi tất hoặc mặc quần áo có phủ lớp chống muỗi để bảo vệ bản thân khỏi bị muỗi đốt.
• Loại bỏ nơi muỗi sinh sản, đặc biệt là các vũng nước đọng, bên trong và bên ngoài nhà, đậy nắp các thùng chứa hoặc thùng rác.
• Đóng cửa sổ để tránh muỗi vào nhà, lắp màn chống muỗi ở cửa ra vào hoặc ngủ trong màn chống muỗi để tránh bị muỗi đốt.

Đặc biệt, tiêm vắc-xin phòng sốt xuất huyết là một biện pháp phòng ngừa quan trọng. Vắc-xin phòng sốt xuất huyết Qdenga đang được lưu hành tại Việt Nam là một chế phẩm sinh học đặc biệt có khả năng phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra. Vắc-xin này bảo vệ hiệu quả trước cả 4 nhóm huyết thanh của virus Dengue, được chỉ định sử dụng cho trẻ từ 4 tuổi trở lên và người lớn. 

Kết quả nghiên cứu cho thấy vắc-xin đạt hiệu lực cao, trên 80% trong việc ngăn ngừa bệnh, đồng thời giảm hơn 90% nguy cơ mắc sốt xuất huyết nặng, biến chứng nghiêm trọng và nguy cơ nhập viện. Vắc xin Qdenga được chỉ định tiêm 2 mũi, mỗi mũi cách nhau 3 tháng.

Như vậy, sốt xuất huyết đi ngoài phân đen là một biến chứng nguy hiểm, cảnh báo tình trạng xuất huyết tiêu hóa nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và xử lý kịp thời có thể giúp giảm thiểu nguy cơ tử vong do bệnh. Vì vậy, mỗi người cần nâng cao ý thức phòng chống bệnh sốt xuất huyết, tuân thủ theo các chỉ dẫn y tế để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng.