Stress mất ngủ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

Trong lĩnh vực sức khỏe, chứng mất ngủ do căng thẳng là một kẻ thù đáng gờm, nhưng không phải là không thể vượt qua. Trang bị kiến thức về tác động của stress đối với não và chuỗi chứng mất ngủ kéo theo sau, bạn sẽ chủ động được những biện pháp giúp bản thân lấy lại giấc ngủ ngon lẫn trạng thái tinh thần cân bằng.

Stress mất ngủ là gì?

Căng thẳng thần kinh, thường được gọi là stress, biểu hiện như một trạng thái tinh thần bất ổn. Khi đối mặt với căng thẳng, phản ứng bản năng của cơ thể là giải phóng các hormone kích hoạt hệ thống thần kinh giao cảm hoạt động. Điều này gây ra sự leo thang về nhịp tim và nhịp thở.

Tuy nhiên, mọi việc chưa dừng lại đó. Stress còn kéo theo sự gia tăng của các gốc tự do. Những kẻ phá hoại phân tử này, sinh ra sau căng thẳng mãn tính, nhắm mục tiêu gây tổn thương cho các cơ quan, bao gồm cả trung tâm chỉ huy quan trọng của cơ thể - não.

Chúng ta đều biết, não là cơ quan có các cơ chế chịu trách nhiệm điều hòa nhịp thức/ngủ. Chính tại đây, mối liên hệ phức tạp giữa stress và chứng mất ngủ bén rễ.

Các gốc tự do tấn công, gây tổn thất đặc biệt nguy hiểm đối với các tế bào thần kinh trong não. Sự tấn công dữ dội này làm tăng nguy cơ đông máu và hình thành mảng bám, kích hoạt một loạt khả năng phá vỡ trạng thái cân bằng mong manh của các chức năng của não.

Khi khả năng kiểm soát của não đối với các hoạt động của cơ thể suy yếu dần dưới sự bao vây của những tổn thương do căng thẳng gây ra, việc điều chỉnh nhịp thức/ngủ sẽ bị ảnh hưởng, khiến bạn phải chịu những đêm mất ngủ và những ngày mệt mỏi kéo dài.

Các loại căng thẳng thần kinh dễ gây mất ngủ

Bên trên, bạn đã hiểu stress mất ngủ là gì, vì sao stress có thể khiến một người bị rối loạn giấc ngủ. Stress dẫn đến chứng mất ngủ, đồng thời chứng mất ngủ có thể kéo dài và làm tăng thêm gánh nặng stress.

Một số loại stress dễ gây mất ngủ phổ biến:

Áp lực công việc, học tập

Khi một người chịu áp lực hữu hình/vô hình trong cuộc sống, chẳng hạn như công việc, học tập hay khi đời sống tâm lý bị đè nén bởi một sự việc nào đó đều sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thần kinh ở nhiều mức độ khác nhau. Trường hợp nghiêm trọng, những căn thẳng thần kinh này có thể gây mất ngủ, thiếu ngủ, mệt mỏi.

Bên cạnh đó, làm việc quá sức cũng là nguyên nhân khiến thể xác và tinh thần chúng ta mệt mỏi, kém minh mẫn. Một khi não bộ căng thẳng sẽ khiến giấc ngủ bị rối loạn.

Lạm dụng thiết bị điện tử

Thường xuyên sử dụng và tiếp xúc các thiết bị điện tử (điện thoại, máy tính, ipad…) trong ngày, trước khi đi ngủ,...) khiến bạn bị mỏi mắt, đau đầu, căng thẳng. Chính ánh sáng phát ra từ các thiết bị điện tử gây ảnh hưởng trực tiếp đến mắt gây ra tình trạng khó ngủ hơn.

Suy nhược thần kinh

Stress lâu ngày làm cho hệ thần kinh suy nhược và gây rối loạn giấc ngủ. Bên cạnh đó, cơ thể thiếu chất trầm trọng hoặc một người gặp phải chấn thương tâm lý lâu ngày đều dẫn đến tinh thần mệt mỏi, dễ căng thẳng, dễ lo lắng, thiếu sức sống.

Hậu quả của mất ngủ do stress

Stress mất ngủ gây ra những hậu quả gì, nhất là khi nó kéo dài? Mặc dù ban đầu mất ngủ có vẻ không nguy hiểm tính mạng, nhưng về lâu dài nếu không được khắc phục kịp thời, tình trạng này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. 

Cụ thể:

• Cảm giác mệt mỏi thường trực, khả năng ghi nhớ giảm sút, mất tập trung.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm cũng như những bệnh lý có liên quan đến thần kinh.
• Huyết áp cao, rối loạn nhịp tim.
• Nguy cơ cao mắc phải một số bệnh ngoài da, chẳng hạn như chàm, vảy nến, viêm da tiếp xúc…
• Sức khỏe làn da suy yếu, nám, sạm, tàn nhang xuất hiện…
• Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, gây chậm kinh, mất kinh, kinh nguyệt đổi màu, mùi bất thường…
• Ảnh hưởng đời sống tình dục, nam giới rối loạn sinh lý (rối loạn cương dương, xuất tinh sớm…)
• Nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim (so với người bình thường là gấp 6 lần).
• Tâm trạng thất thường, dễ cáu gắt, rối loạn cảm xúc.
• Có thể gặp phải một số bệnh về tiêu hóa như viêm dạ dày cấp, viêm ruột… Stress gây đau dạ dày là một tình trạng phổ biến hiện nay

Cách cải thiện chứng stress mất ngủ

Stress mất ngủ khiến cơ thể và tinh thần luôn mệt mỏi, thiếu tỉnh táo, gây ảnh hưởng không nhỏ đến công việc, học tập và chất lượng cuộc sống.

Có cách nào cải thiện tình trạng stress mất ngủ không? May mắn là tình trạng rối loạn giấc ngủ, mất ngủ do stress gây ra có thể kiểm soát và cải thiện nếu can thiệp kịp thời. Tùy vào mức độ mất ngủ cũng như những ảnh hưởng do bệnh gây ra đối với từng cá nhân mà mỗi người sẽ áp dụng những phương pháp khác nhau để khắc phục.

Dưới đây là một số biện pháp giúp cải thiện stress mất ngủ bạn có thể tham khảo:

Các biện pháp điều trị stress mất ngủ không dùng thuốc

Sắp xếp thời gian sinh hoạt hợp lý: Mỗi ngày, tối đa chỉ dành 7 - 8 giờ làm việc/học tập. Còn lại là thời gian dành cho cơ thể được nghỉ ngơi, thư giãn. Bên cạnh đảm bảo thời gian làm việc, bạn cũng cần đảm bảo thời gian ngủ đủ giấc (trung bình 7 - 8 tiếng/đêm).

Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử

Như đã đề cập bên trên, thời gian sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều sẽ khiến bạn khó ngủ. Do đó, hãy hạn chế dùng chúng, nhất là thời gian trước khi đi ngủ hãy ngưng dùng trước đó khoảng 1 - 2 tiếng.

Chế độ sinh hoạt hợp lý

Chế độ sinh hoạt hợp lý, khoa học sẽ giúp ích cho sức khỏe tổng thể, cũng giúp điều hòa bộ máy sinh học, giúp bạn ngủ ngon hơn.

Luyện tập thể thao

Luôn chú ý luyện tập thể thao đều đặn, vừa phải, phù hợp với cơ thể, bạn sẽ giảm bớt căng thẳng và ngủ ngon hơn. Nếu được, hãy thực hành thiền để giúp loại bỏ phiền muộn, an thần và hoạt huyết.

Chế độ dinh dưỡng

Tăng cường những loại thực phẩm có lợi cho hệ thần kinh, giúp giải tỏa căng thẳng, bao gồm rau xanh và các loại trái cây giàu vitamin như cam, quýt, dâu tây,… Bên cạnh đó, hãy hạn chế tiêu thụ những thức ăn cay nóng, nhiều chất béo, khó tiêu, cà phê, rượu bia vì chúng sẽ làm tâm trạng bạn càng trở nên tồi tệ hơn.

Ngoài các biện pháp nêu trên, bạn có thể kết hợp thêm uống trà thảo mộc, thư giãn thần kinh bằng cách tham gia nhiều hoạt động giải trí, đi du lịch, gặp gỡ bạn bè, đọc sách, mua sách… Ngoài ra, thay đổi không gian phòng ngủ cũng là cách giúp đem lại tinh thần thoải mái và cảm giác dễ chịu, giúp bạn ngủ ngon hơn, bạn có thể tham khảo top 8 loại cây trồng giúp bạn giảm stress hiệu quả dành cho không gian sống.

Lưu ý: Những biện pháp này chủ yếu có tác dụng đối với tình trạng stress mất ngủ mức độ nhẹ, đồng thời hỗ trợ trong việc điều trị mất ngủ bằng các phương pháp khác.

Khi stress mất ngủ kéo dài, ngày càng trầm trọng hơn, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và tư vấn hướng điều trị phù hợp. 

Bác sĩ có thể đề nghị bạn dùng thuốc có tác dụng chữa mất ngủ, chẳng hạn như thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc trầm cảm 3 vòng,… Lưu ý, đây là các loại thuốc kê đơn bởi bác sĩ chuyên khoa và khi dùng cần tuân thủ chỉ định để cho hiệu quả cao nhất.

Tóm lại, stress mất ngủ ảnh hưởng rất lớn đến cơ thể, khiến tinh thần và thể xác của bạn ngày càng suy yếu, thiếu sức sống. Việc hiểu rõ về tình trạng mất ngủ do stress sẽ giúp bạn có kế hoạch quản lý, điều chỉnh một cách phù hợp và sớm đạt được hiệu quả mong muốn.