Tai biến mạch máu não thoáng qua và những điều bạn có thể bạn chưa biết

Não bộ là bộ phận có nhiệm vụ điều khiển mọi hoạt động sống của cơ thể. Nếu thiếu máu để nuôi dưỡng, chức năng não sẽ bị rối loạn và dễ xảy ra tai biến mạch máu não. Bài viết dưới đây chia sẻ cho bạn những kiến thức cơ bản nhất xoay quanh tình trạng tai biến mạch máu não thoáng qua nhé!

Tìm hiểu tai biến mạch máu não thoáng qua là gì?

Tai biến mạch máu não thoáng qua chính là tình trạng thiếu máu nhẹ (TIA). Đây là một dạng tai biến xảy ra khi mạch máu bị tổn thương và bị tắc nghẽn. Lúc này, các tế bào não thiếu oxy và máu, từ đó gây ra tình trạng tai biến nhẹ. Thông thường, tình trạng này chỉ xảy ra khoảng 5 - 10 phút và không gây ra tê liệt. TIA thường xảy ra đối với người trung niên và cao tuổi. 

Để đo lường và đánh giá mức độ tai biến của bệnh nhân tại thời điểm xác định, bác sĩ thường sử dụng thang điểm NIHSS với 6 yếu tố để xem xét sau:

• Tình trạng ý thức;
• Thị lực giảm: Khi thiếu oxy lên não gây, thùy não hoạt động kém, mắt sẽ nhìn yếu đi. Đây là yếu tố rất khó nhận biết.
• Khả năng vận động;
• Khả năng tập trung;
• Chức năng tiểu não bộ;
• Khả năng ngôn ngữ.

Nếu NIHSS là 5 thì tình trạng tai biến mạch máu não thoáng qua đang diễn ra. Còn nếu trường hợp NIHSS là 24 thì lúc này tình trạng tai biến đã chuyển sang gia đoạn nghiêm trọng hơn hay còn gọi là cơn đột quỵ não cấp.

Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết TIA

Tai biến mạch máu não nhẹ nếu không được phát hiện kịp thời triệu chứng tai biến mạch máu não nhẹ sẽ gây ra biến chứng nặng hơn. Trước tiên cần xem nguyên nhân và các dấu hiệu của tai biến mạch máu não nhẹ. 

Nguyên nhân dẫn tới tai biến mạch máu não thoáng qua

Cũng tương tự như đột quỵ não nặng thì nguyên nhân chính của các yếu tố nguy cơ tai biến mạch mạch máu não thoáng qua chính là do cục máu đông chặn đường dẫn máu lên não và gây tắc nghẽn. Hoặc các khối máu từ tim, động mạch cổ bị kẹt ở trong mạch máu não gây thiếu oxy, tắc nghẽn cũng dẫn tới tai biến. 

Dấu hiệu nhận biết

Thiếu máu não thoáng qua thường xảy ra bất ngờ do thiếu oxy máu và sẽ hết trong khoảng 1 tiếng. Dưới đây là những dấu hiệu dễ thấy nhất khi bị tai biến mạch máu não nhẹ:

• Tê, yếu hoặc liệt một bộ phận trên cơ thể (thông thường ở mặt, cánh tay hoặc chân).
• Méo miệng khi cười hoặc nhe răng. 
• Khó khăn khi nói chuyện, nói lắp hoặc nói khó hiểu. 
• Chóng mặt do não bộ thiếu oxy.
• Thị giác kém, mắt nhìn mờ hoặc nhìn 1 thành 2. 
• Đau đầu kéo dài và tăng cường mức độ.
• Mất thăng bằng.

Những người có nguy cơ bị tai biến mạch máu não nhẹ

Tình trạng tai biến mạch máu não thoáng qua có thể xảy ra với bất kỳ ai, dù ở bất cứ độ tuổi, giới tính nào. Dưới đây là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc TIA:

• Bệnh huyết áp cao, tiểu đường, rối loạn lipid máu, tim mạch. 
• Sử dụng chất kích thích nhu hút thuốc lá, uống rượu bia, ma túy…
• Cơ thể kháng Insulin.
• Ăn nhiều chất béo, hàm lượng cholesterol và nồng độ homocysteine cao. 
• Các bệnh về tâm lý.
• Viêm mạch máu.
• Tuổi cao ngoài 55 tuổi. 
• Tiền sử gia đình có người mắc.
• Bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm. 
• Chủng tộc: Người da đen dễ mắc tai biến mạch máu não nặng hơn.

Chẩn đoán và điều trị tai biến mạch máu não nhẹ

Chẩn đoán, điều trị là giai đoạn quan trọng để đánh giá và có biện pháp khắc phục kịp thời những hậu quả nghiêm trọng mà tình trạng này gây nên. Vậy cách thức chẩn đoán và phương án điều trị tai biến mạch máu não thoáng qua ra sao?

Chẩn đoán

Các bác sĩ sẽ chẩn đoán cơn tai biến mạch máu não thoáng qua dựa trên tiền sử bệnh và kết quả khám ban đầu. Bệnh nhân có thể được chỉ định chụp CT hoặc MRI để xem các bất thường ở não. Ngoài ra, họ cũng có thể được làm thêm các xét nghiệm khác như kiểm tra đồ thị động mạch cổ, đo điện tâm đồ. Bên cạnh đó, các bác sĩ sẽ kiểm tra xem mặt có bị liệt ngoại biên không và nhận thức có bị suy giảm không để tăng độ chính xác trong chẩn đoán.

Phương pháp điều trị

Khi bắt gặp người bị tai biến, bạn cần biết các thao tác sơ cứu đơn giản để có thể giúp họ thoát khỏi “lưỡi hái tử thần”. Bạn hãy đặt bệnh nhân ở tư thế nằm nghiêng, nới rộng quần áo. Tư thế nằm nghiêng sẽ giúp bảo vệ đường thở cho bệnh nhân. Nếu đặt bệnh nhân nằm ngửa, lưỡi bị tụt xuống, gây nguy hiểm cho đường thở. 

Nếu bệnh nhân bị nôn, bạn hãy đặt đầu nghiêng sang một bên để tránh trào ngược lên mũi. Trường hợp xuất hiện co giật, bạn hãy sử dụng que hoặc đũa quấn vải ngáng giữa 2 răng để không cắn vào lưỡi. 

Tình trạng tai biến mạch máu não nhẹ sẽ biến mất rất nhanh. Tuy nhiên, bạn vẫn cần phải có biện pháp điều trị để tránh tình trạng này tái diễn lại. Bác sĩ sẽ chỉ định bạn sử dụng thuốc điều trị tai biến mạch máu não kiểm soát các yếu tố nguy cơ như rối loạn mỡ máu, chống đông máu, tiểu đường, huyết áp. 

Ví dụ, thuốc chống kết tập tiểu cầu aspirin giúp giảm khả năng hình thành máu đông. Hoặc thuốc chống đông máu giúp thay đổi cấu trúc của protein trong cơ thể, ngăn cản cục máu đông hình thành. Đồng thời, bạn cũng sẽ được thực hiện các bài tập trị liệu nếu bị méo miệng, liệt cơ mặt, tay, chân. Nếu sử dụng thuốc không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để thông mạch. 

Làm thế nào để phòng ngừa nguy cơ tai biến mạch máu não?

Bất kỳ ai cũng có thể bị tai biến mạch máu não thoáng qua. Để hạn chế tình trạng này, bạn nên chú ý tới lối sống và sinh hoạt thường ngày với một số những lưu ý sau:

• Không sử dụng các chất kích thích như hút thuốc, rượu bia, ma túy.
• Không sử dụng các chất chứa nhiều cholesterol và chất béo.
• Giảm lượng muối trong các bữa ăn thường ngày để kiểm soát huyết áp. 
• Bổ sung kali và vitamin C để cải thiện chức năng nội mô. Đồng thời, ngăn ngừa sự hình thành các huyết khối trong tĩnh mạch, ngăn ngừa tai biến. Một số loại quả giàu kali và vitamin C là chuối, cam, bưởi…
• Ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt, rau củ quả có nhiều chất xơ và axit folic giúp giảm cholesterol, tăng tuần hoàn máu. Ví dụ các loại hạt như hạnh nhân, óc chó, súp lơ, rau có màu xanh đậm. 
• Bổ sung các thực phẩm chứa chất béo bão hòa để phòng ngừa máu đông hình thành như dầu mè, dầu đậu nành, dầu cá ngừ, cá thu…
• Thêm các loại gia vị vào món ăn nhằm ngăn ngừa đột quỵ như tỏi, gừng, hạt tiêu.
• Hạn chế dùng nội tạng động vật, thịt đỏ, các chất giàu đạm và chất béo.
• Thường xuyên tập thể dục thể thao.

Bài viết trên đã chia sẻ chi tiết kiến nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị tai biến mạch máu não thoáng qua. Hy vọng bạn đã biết cách tự bảo vệ chính mình và người thân xung quanh. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào bất ổn hãy liên hệ tới bác sĩ để được xử lý kịp thời. Theo dõi thêm nhiều bài viết tiếp theo để có thêm kiến thức về chăm sóc sức khỏe nhé! 

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: medlatec.vn