Các thuốc điều trị sau tai biến mạch máu não phổ biến

Theo thống kê, tỷ lệ người trẻ bị tai biến mạch máu não ở Việt Nam chiếm 25% trên tổng số các ca đột quỵ. Vậy thế nào là tai biến mạch máu não? Nguyên nhân gây nên tai biến mạch máu não là gì? Thuốc điều trị sau tai biến mạch máu não là những loại thuốc nào? Cùng Nhà Thuốc Long Châu khám phá trong bài viết này nhé.

Tai biến mạch máu não là gì?

Theo thống kê hàng năm của WHO, tai biến mạch máu não được đánh giá là yếu tố nguy cơ gây tử vong cao thứ 2 tại Việt Nam và top 10 thế giới. Căn bệnh này trở thành mối đe dọa đối với sức khỏe cũng như tính mạng của con người. Vậy tai biến mạch máu não hay tai biến mạch máu não thoáng qua được định nghĩa cụ thể như thế nào?

Theo tổ chức y tế thế giới, tai biến mạch máu não hay đột quỵ là sự phát triển nhanh các dấu hiệu lâm sàng của rối loạn cục bộ hoặc lan tỏa tổ chức não kéo dài trên 24 giờ hoặc dẫn đến tử vong, mà không có biểu hiện của nguyên nhân khác ngoài nguyên nhân mạch máu. 

Nguyên nhân gây tai biến mạch máu não có thể là tắc mạch não hay xuất huyết não hoặc kết hợp cả hai. 

• Tắc mạch máu não (nhồi máu não): Vùng tổ chức não bị hoại tử do không không được cung cấp máu. Tắc mạch có thể do cục máu đông hình thành tại chỗ thường do xơ vữa động mạch não hoặc cục máu đông từ nơi khác đến động mạch não. Tình trạng này hay gặp trong các bệnh lý về tim mạch, đặc biệt là bệnh tim có rối loạn hoàn toàn, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn.
• Xuất huyết não (chảy máu não): Xuất huyết não do vỡ mạch máu não gây chảy máu vào trong tổ chức não. Tình trạng này thường xảy ra trên cơ sở vỡ túi phồng hoặc vỡ dị dạng mạch máu.

Tai biến mạch máu não có thể là nhồi máu não hay xuất huyết não, song đều gây ra cùng một hậu quả đó là khiến cho các tế bào bị thiếu oxy và dinh dưỡng, dẫn đến chết tế bào não và sau cùng là mất chức năng não tương ứng.

Ngoài ra, một số yếu tố được cho là yếu tố nguy cơ cao dẫn đến tai biến mạch máu não phải kể đến như: 

• Yếu tố nguy cơ chính: Túi phồng hoặc dị dạng mạch máu trước đó, người mắc các bệnh lý như tăng huyết áp, đái tháo đường. Người mắc bệnh lý tim mạch, đặc biệt là bệnh tim có rung nhĩ. 
• Yếu tố nguy cơ có thể điều chỉnh được: Lạm dụng rượu, bia và thuốc lá, thừa cân béo phì, sang chấn tinh thần, nồng độ cholesterol và triglycerid trong máu cao…
• Yếu tố không điều chỉnh được bao gồm tuổi tác và đặc biệt tai biến mạch máu não thường ở người cao tuổi, giới tính và gia đình.

Triệu chứng lâm sàng của tai biến mạch máu não

Trên lâm sàng, tai biến mạch máu não có thể xuất hiện những dấu hiệu cảnh báo có tính chất đột ngột như:

• Tê yếu nửa mặt hoặc tê yếu một tay hoặc một chân;
• Rối loạn về giọng nói hoặc rối loạn về tầm nhìn;
• Mất thăng bằng;
• Đau đầu dữ dội chưa tìm thấy nguyên nhân cụ thể.

Ngoài ra, đột quỵ và tai biến mạch máu não còn có những biểu hiện rõ rệt của rối loạn hoặc mất chức năng não. Tùy thuộc vào mức độ, vị trí vùng não bị tổn thương và thời gian kể từ lúc xảy ra đột quỵ, người bệnh có thể chịu một hoặc nhiều rối loạn thậm chí là mất chức năng não như:

• Liệt nửa người bên trái hoặc bên phải do tổn thương bán cầu đại não bên đối diện.
• Liệt nửa mặt cùng bên hoặc khác bên so với liệt nửa thân với các biểu hiện méo miệng, nhân trung lệch về bên lành…
• Rối loạn ngôn ngữ: Có thể là thất ngôn, nói khó, nói ngọng nếu tổn thương vùng tiếng nói trên bán cầu đại não trái.
• Rối loạn về nuốt: Với các biểu hiện như nuốt khó, nuốt sặc nếu tổn thương dây thần kinh số IX, X, XI.
• Rối loạn cơ tròn: Đi đại tiện không tự chủ, bí đái, bí đại tiện.
• Rối loạn nhận thức: Suy giảm trí nhớ, thờ ơ, lú lẫn.

Trong một số trường hợp nặng, người bệnh có thể rơi vào trạng thái hôn mê và dễ gây tắc đờm, tụt lưỡi, rối loạn kiểu thở Cheyne-Stokes, suy hô hấp hoặc thậm chí là gây tử vong nhanh chóng.

Nguyên tắc điều trị bệnh lý tai biến mạch máu não

Sau khi chẩn đoán xác định người bệnh bị tai biến mạch máu não, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị theo phác đồ điều trị tai biến mạch máu não của Bộ Y Tế. Theo đó, công tác điều trị cần đảm bảo nguyên tắc sau:

• Cấp cứu theo quy trình ABC.
• Thực hiện điều trị chống phù não tích cực.
• Tùy vào nguyên nhân dẫn đến tai biến não mà áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.
• Điều trị giảm các triệu chứng nguy hiểm như co giật, tăng thân nhiệt, rối loạn chỉ số đường máu…
• Điều chỉnh cân bằng nước và điện giải đồng thời điều chỉnh cân bằng kiềm toan.
• Ngăn ngừa tình trạng bội nhiễm cơ quan hô hấp (đặc biệt là phổi) và tiết niệu.
• Đảm bảo dinh dưỡng cho người bệnh.
• Thực hiện hồi phục chức năng cho người bệnh, phòng chống nguy cơ loét, teo cơ và cứng khớp.
• Thực hiện phẫu thuật và hồi phục mới não bằng phương pháp tế bào gốc (nếu cần).

Một số thuốc điều trị sau tai biến mạch máu não

Tùy vào tình trạng bệnh cũng như nguyên nhân gây tai biến mạch máu não mà bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh sử dụng một số loại thuốc điều trị. Dưới đây là một số loại thuốc điều trị sau tai biến mạch máu não bạn đọc có thể tham khảo: 

Các thuốc chống đông máu

Khi cục máu đông được hình thành trong lòng mạch máu, chúng đều có thể di chuyển đến động mạch não và làm tắc nghẽn dòng máu não. Việc sử dụng thuốc ngăn ngừa cục máu đông sẽ giúp ngăn chặn quá trình đó. Loại thuốc này có vai trò rất quan trọng đối với những người mắc bệnh tim có rối loạn rung nhĩ.

Một số thuốc điều trị sau tai biến mạch máu não ngăn ngừa cục máu đông được sử dụng phổ biến đó là Aspirin, Clopidogrel, Rivaroxaban, Apixaban…

Thuốc tiêu huyết khối

Với công dụng làm tan huyết khối cũng như tăng khả năng hồi phục, đồng thời giảm tỷ lệ dị tật của người bệnh sau tai biến mà thuốc tiêu huyết khối được nhiều bác sĩ ưu tiên sử dụng để kê đơn trong trường hợp điều trị tai biến mạch máu não với nguyên nhân thiếu máu cục bộ. Loại thuốc này có thể sử dụng qua đường tĩnh mạch hoặc động mạch. Tuy nhiên, thuốc điều trị sau tai biến mạch máu não chỉ có tác dụng trong vòng 4 - 5 giờ đầu tiên sau khi bị tai biến.

Thuốc cầm máu

Nhóm thuốc này có tác dụng bảo vệ các tế bào não đồng thời ngăn chặn tổn thương lan rộng. Có 2 nhóm thuốc cầm máu được sử dụng rộng rãi hiện nay đó là thuốc cầm máu tại chỗ và cầm máu toàn thân. Trong công tác điều trị tai biến mạch máu não, các loại thuốc cầm máu được sử dụng bao gồm Transamin, Hemocaprol…

Thuốc chống co mạch

Nimotop với thành phần hoạt tính là Nimodipine là thuốc chống co mạch được sử dụng nhiều nhất trong việc điều trị tai biến mạch máu não. Loại thuốc này có tác dụng kháng co mạch máu, đồng thời ngăn ngừa nguy cơ thiếu máu cục bộ ở não. Ngoài ra, Nimotop còn có tác dụng giãn mạch và kích thích tưới máu não.

Thuốc hạ huyết áp

Huyết áp cao gây phá hủy thành mạch khiến cho các mạch máu nhỏ tại não bị tắc nghẽn từ đó hình thành cục máu đông. Như vậy, việc sử dụng thuốc hạ huyết áp có thể giúp ngăn chặn quá trình hình thành cục máu đông.

Trên thị trường có rất nhiều các loại thuốc hạ huyết áp. Tuy nhiên, các thuốc hay được bác sĩ sử dụng để kê đơn bao gồm: Nhóm thuốc ức chế men chuyển (ACE) và thuốc ức chế trực tiếp thụ thể Angiotensin (ARBs), nhóm thuốc chẹn kênh Calci như Amlodipin và Diltiazem, thuốc lợi tiểu như Furosemid, Hypothiazid…

Các loại thuốc Statin

Các thuốc có tên là Statin có tác dụng hạ nồng độ cholesterol LDL trong máu từ đó ngăn ngừa nguy cơ xơ vữa động mạch. Ngoài ra, các loại thuốc này còn giúp mạch máu không bị tổn thương từ đó giảm khả năng hình thành cục máu đông tại chỗ ở giai đoạn đầu. Một số loại thuốc Statin thường dùng bao gồm: Atorvastatin, Simvastatin… 

Trên đây là toàn bộ thông tin về tai biến mạch máu não cũng như một số thuốc điều trị sau tai biến mạch máu não mà Nhà Thuốc Long Châu muốn chia sẻ đến bạn đọc. Tuy nhiên, thông tin này chỉ mang tính chất tham khảo, bạn đọc tuyệt đối không được tự ý sử dụng thuốc khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ. Hy vọng những chia sẻ này sẽ hữu ích với bạn. 
Xem thêm: 

• Người bị tai biến mạch máu não kiêng ăn gì?
• Bấm huyệt chữa tai biến mạch máu não

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: vinmec.com, hellobacsi.com