Yếu tố nguy cơ tai biến mạch máu não và cẩm nang dành cho bệnh nhân

Tai biến mạch máu não xảy ra khi lượng máu cung cấp lên não gặp tình trạng tắc nghẽn. Tỉ lệ sống sót và hồi phục sau tai biến phụ thuộc rất nhiều vào thời gian điều trị. Điều đáng nói là bệnh nhân gần như không thể nắm rõ yếu tố nguy cơ tai biến mạch máu não. Chính vì vậy mà bài viết dưới đây sẽ giúp các bạn giải đáp những thắc mắc về vấn đề này! 

Tai biến mạch máu não xuất hiện do đâu?

Tai biến mạch máu não còn được gọi là đột quỵ não, đang trở thành mối đe dọa về sức khỏe và tính mạng con người. Điều này xuất phát từ sự tắc nghẽn hoặc vỡ đột ngột các mạch máu não. Một khi các mạch máu bị vỡ sẽ khiến các tế bào não không thể tiếp nhận oxy và chất dinh dưỡng. Hệ quả là não sẽ phải đối mặt với những rủi ro nặng nề suốt một thời gian dài, thậm chí có thể gây tử vong. 

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ tai biến mạch máu não hay tai biến mạch máu não thoáng qua mà phần lớn chúng ta đang bỏ qua. Cũng chính vì thế mà các biến chứng sẽ có mức độ ảnh hưởng khác nhau tùy thuộc vào phần não bị tổn thương. Một số biến chứng điển hình mà người bị tai biến có thể gặp phải như:

• Các cơ tay, chân bị tê liệt, đồng thời có thể kéo theo di chứng liệt nửa người hoặc toàn thân.
• Các cơ vùng mặt bị liệt khiến bệnh nhân bị méo miệng.
• Trí nhớ kém đi hẳn so với lúc trước.
• Khả năng tự chăm sóc bản thân dần bị mất đi.
• Tử vong.

Số lượng bệnh nhân bị tai biến mạch máu não ngày càng tăng cao và trở nên đáng báo động. Để phân biệt tình trạng bệnh thì có thể dựa theo 2 nguyên do chính: Thiếu máu cục bộ và xuất huyết nhu mô não. 

Dấu hiệu cảnh báo nguy cơ tai biến mạch máu não

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ tai biến mạch máu não được nhận thấy thông qua trạng thái bên ngoài. Tuy nhiên, khả năng đột quỵ sẽ trở nên rõ ràng hơn nếu như có sự xuất hiện của những dấu hiệu cơ bản sau:

• Liệt cơ mặt: Miệng và cơ mặt của người bệnh sẽ bị lệch sang một bên, mắt không thể nhắm kín. Lý do là bởi khi bị tai biến sẽ có sự tác động vào nhu mô não và đường đi của dây thần kinh.
• Tay và chân bị liệt, gần như mất cảm giác: Chấn thương vùng tiểu não khiến cho người bệnh không thể cầm, nắm đồ vật như bình thường. Đồng thời trạng thái giữ thăng bằng cũng trở nên yếu hơn, gặp khó khăn khi di chuyển.
• Cơ chế sử dụng ngôn ngữ trở nên thiếu linh hoạt: Không nói được hoặc lời nói không rõ ràng do lưỡi bị lệch. Nếu người bệnh bị tổn thương ở vùng Broca vẫn có thể hiểu lời nói của người khác nhưng không giao tiếp lại được. Hoặc tổn thương vùng Wernicke thì người bệnh vẫn có thể nói được nhưng lời nói không có nghĩa.
• Đau đầu: Khi bị xuất huyết não, bệnh nhân sẽ thường gặp các cơn đau đầu dữ dội, đi kèm cảm giác buồn nôn. Còn trong trường hợp bệnh nhân bị nhồi máu não thì các các cơn đau đầu sẽ chỉ xuất hiện âm ỉ.

Những yếu tố nguy cơ tai biến mạch máu não có thể xảy ra

Tỷ lệ tử vong do tai biến mạch máu não chỉ xếp sau ung thư và bệnh tim mạch khiến nhiều người vô cùng lo lắng. Có 2 nhóm yếu tố nguy cơ tai biến mạch máu não mà chúng ta cần nắm rõ trong việc kiểm soát tình trạng tai biến mạch máu não.

Các yếu tố nguy cơ không thể tác động được

Một số yếu tố như tuổi tác (thường gặp nhiều nhất ở độ tuổi 45 trở lên), giới tính (đa số là nam có xu hướng mắc nhiều hơn), yếu tố di truyền, chủng tộc… Đây đều là những yếu tố không chịu bất kỳ sự chi phối nào. Tuy nhiên, sự xuất hiện của nó đặt những đối tượng này trở thành nhóm nguy cơ cao. 

Các yếu tố nguy cơ có thể tác động được

Dưới đây là những yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến tai biến mạch máu não:

• Tăng huyết áp: Khi huyết áp liên tục tăng trong một khoảng thời gian dài, nó sẽ tạo ra các điểm yếu gây tổn hại nội mạc thành mạch. Chính vì vậy, điều mà các bệnh nhân nên thực hiện là luôn kiểm soát sự thay đổi của huyết áp. Điều này có khả năng giảm thiểu rủi ro về tai biến mạch máu não đáng kể.
• Đái tháo đường: Chứng bệnh này sẽ gây rối loạn toàn bộ hệ thống động mạch, bao gồm động mạch ở não. Theo các chuyên gia, tỷ lệ đột quỵ não do đái tháo đường gây ra cao hơn từ 2 - 6,5 lần. Cùng với đó, tỷ lệ tử vong cũng cao gấp 2 lần so với người bình thường.
• Bệnh lý về tim mạch: Nhiều người khả chủ quan khi nhắc tới vấn đề này bởi đột quỵ do các bệnh về tim mạch gây ra là hoàn toàn có thể. Một vài tình trạng điển hình như: Rung nhĩ, viêm màng trong tim, hẹp van hai lá, nhồi máu cơ tim diện rộng…
• Rối loạn lipid máu: Nếu chỉ số về lượng lipid trong máu cao hơn mức trung bình sẽ là điều kiện để lipid xâm nhập vào thành mạch máu. Từ đó nhanh chóng bước vào quá trình hình thành các mảng xơ vữa động mạch. 
• Béo phì: Một trong những yếu tố nguy cơ tai biến mạch máu não thường gặp chính là béo phì. Các triệu chứng như huyết áp cao, tăng lipid máu và glucose trong máu đều xuất phát từ béo phì. Khi các triệu chứng này xảy ra liên tục và đồng thời thì chính là lời cảnh báo đối với các bệnh về tim mạch.
• Hút thuốc lá và uống rượu bia: Những thói quen này để lại rất nhiều mối nguy hại cho sức khỏe, bao gồm tai biến mạch máu não. Việc hút thuốc lá sẽ làm giảm nồng độ HDL ở trong máu, khiến các tế bào nội mạc ở động mạch bị tổn thương. Từ đó kéo theo những biểu hiện về xơ vữa động mạch, rối loạn nhịp tim và đột quỵ não.
• Phình động mạch não: Đây là nguyên nhân khiến tỷ lệ đột quỵ chảy máu não ở người trẻ tuổi ngày càng phổ biến. Phình động mạch khá dễ vỡ, khi vỡ thì túi phình động mạch ở não gây chảy máu khoang dưới nhện của nhu mô não. Theo thống kê, khoảng 10% bệnh nhân vỡ phình động mạch ở não tử vong trước khi được đưa đến bệnh viện. Điều đáng nói là chứng bệnh này thường không có biểu hiện rõ ràng.
• Dị dạng động - tĩnh mạch não: Đây là căn bệnh bẩm sinh, chúng tạo nên một đám rối mạch máu bất thường ở não, nối với động mạch và tĩnh mạch. Mạch máu ở vị trí dị dạng có cấu trúc không ổn định và dễ bị vỡ, gây chảy máu nhu mô não hoặc khoang dưới nhện. Các dấu hiệu cảnh báo thường là những cơn đau đầu kéo dài, co giật động kinh…

Phòng ngừa tai biến mạch máu não

Nguyên tắc điều trị phòng ngừa đột quỵ có thể xảy ra đó là dựa theo các yếu tố nguy cơ tai biến mạch máu não. Bệnh nhân cần điều trị ngay những bệnh lý có liên quan phòng tai biến mạch máu não ảnh hưởng đột ngột. Điều này áp dụng đối với bệnh nhân có triệu chứng đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, rối loạn mỡ máu…

Duy trì thói quen sống tích cực nhằm giảm thiểu các tác nhân gây bệnh như: Hạn chế sử dụng các loại đồ uống có cồn, không hút thuốc lá hoặc các chất kích thích có liên quan. Đồng thời xây dựng thói quen tập thể dục hằng ngày, hình thành chế độ ăn uống khoa học như chế độ ăn phù hợp cho tai biến mạch máu não và tránh căng thẳng kéo dài. Bên cạnh đó, bệnh nhân nên tái khám định kỳ và điều trị theo hướng dẫn của các chuyên gia y tế, điển hình như điều trị tai biến mạch máu não bằng đông y.

Hy vọng rằng thông qua bài viết này các bạn đã hiểu hơn về những yếu tố nguy cơ tai biến mạch máu não. Hãy chia sẻ ngay những thông tin này đến với người thân và bạn bè để cùng chung tay phòng ngừa tai biến mạch máu não. Đội ngũ Nhà Thuốc Long Châu sẽ luôn đồng hành cùng các bệnh nhân trên con đường phục hồi sức khỏe.

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: vinmec.com