Tại sao trẻ hay ném đồ vật? Giải pháp xử lý hiệu quả dành cho cha mẹ

Việc trẻ hay ném đồ vật có thể khiến cha mẹ lo lắng, đặc biệt khi hành vi này diễn ra thường xuyên và khó kiểm soát. Tuy nhiên, hành vi này không chỉ đơn thuần là một thói quen xấu mà còn mang nhiều ý nghĩa về sự phát triển của trẻ. Vậy tại sao trẻ lại hay ném đồ vật? Khi nào hành vi này là bình thường và khi nào cần can thiệp? Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây để có cách xử lý phù hợp.

Tại sao trẻ hay ném đồ vật?

Hành vi trẻ hay ném đồ vật là điều thường gặp và có thể khiến nhiều bậc cha mẹ bối rối. Tuy nhiên, đây không hẳn là một hành vi tiêu cực mà còn mang ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến lý giải tại sao trẻ lại có thói quen này:

• Khám phá thế giới xung quanh: Trẻ nhỏ, đặc biệt trong độ tuổi từ 1 đến 3, luôn tò mò về cách hoạt động của mọi thứ. Hành vi ném đồ vật là cách trẻ khám phá trọng lượng, âm thanh và sự phản hồi từ môi trường.
• Rèn luyện kỹ năng vận động: Việc ném đồ giúp trẻ phát triển khả năng vận động tay và mắt, tăng cường khả năng phối hợp giữa các bộ phận cơ thể. Kỹ năng này là bước đệm quan trọng cho những hoạt động phức tạp hơn như ném bóng, viết hoặc vẽ.
• Biểu đạt cảm xúc: Trẻ nhỏ chưa phát triển đầy đủ khả năng giao tiếp bằng lời nói. Khi cảm thấy tức giận, thất vọng hoặc muốn thu hút sự chú ý, trẻ có thể sử dụng hành động ném đồ như một cách để biểu đạt cảm xúc của mình.
• Tìm kiếm sự chú ý: Một số trẻ hay ném đồ vật để thu hút sự quan tâm từ cha mẹ hoặc người lớn. Đặc biệt, khi trẻ nhận thấy hành vi này thường nhận được phản hồi nhanh chóng, chúng sẽ tiếp tục làm điều đó.
• Thiếu kiểm soát hành vi: Ở độ tuổi nhỏ, khả năng kiểm soát hành vi và điều tiết cảm xúc của trẻ chưa hoàn thiện. Do đó, ném đồ có thể là hành động tự phát, xuất hiện khi trẻ không thể kiềm chế sự thôi thúc của mình.
• Biểu hiện của căng thẳng hoặc mệt mỏi: Một số trẻ ném đồ khi cảm thấy căng thẳng, mệt mỏi hoặc bị quá tải về cảm xúc. Đây là cách trẻ giải tỏa những cảm xúc khó chịu mà chúng chưa biết cách xử lý.

Ba mẹ nên làm gì khi trẻ hay ném đồ vật?

Hành vi ném đồ vật ở trẻ nhỏ thường xuất phát từ sự tò mò, nhu cầu khám phá hoặc biểu đạt cảm xúc. Tuy nhiên, nếu không được định hướng đúng cách, hành vi này có thể trở thành thói quen không tốt. Dưới đây là những giải pháp cha mẹ có thể áp dụng để xử lý hiệu quả khi trẻ hay ném đồ vật:

• Quan sát và tìm hiểu nguyên nhân: Trước tiên, hãy quan sát để hiểu lý do trẻ hay ném đồ vật. Hành vi này có thể là cách trẻ khám phá môi trường, thu hút sự chú ý hoặc thể hiện sự giận dữ, mệt mỏi. Việc hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp cha mẹ chọn cách xử lý phù hợp, thay vì chỉ ngăn cản hoặc trách mắng trẻ.
• Dạy trẻ cách biểu đạt cảm xúc đúng cách: Nếu trẻ ném đồ vì giận dữ hoặc thất vọng, hãy giúp trẻ gọi tên cảm xúc của mình. Hướng dẫn trẻ các cách biểu đạt cảm xúc khác như nói ra cảm xúc, nhờ sự giúp đỡ hoặc sử dụng đồ chơi mềm để giải tỏa.
• Đưa ra giới hạn rõ ràng: Giải thích cho trẻ biết rằng ném đồ vật không phải là hành vi đúng và có thể gây nguy hiểm hoặc làm hỏng đồ đạc. Đặt ra quy tắc như "Đồ chơi chỉ để chơi, không phải để ném" và kiên trì nhắc nhở trẻ tuân thủ.
• Chuyển hướng hành vi của trẻ: Nếu trẻ thích ném, hãy cung cấp cho trẻ những hoạt động thay thế phù hợp hơn, chẳng hạn như ném bóng vào rổ, ném bao cát... Điều này giúp trẻ vẫn được thỏa mãn nhu cầu vận động mà không làm ảnh hưởng đến đồ đạc hoặc người xung quanh.
• Khuyến khích và khen ngợi hành vi tích cực: Khi trẻ chơi đồ vật đúng cách hoặc không ném đồ khi giận, hãy khen ngợi ngay để khích lệ trẻ duy trì hành vi tích cực.
• Không nên phản ứng quá mức: Có thể trẻ hay ném đồ vật để thu hút sự chú ý. Nếu cha mẹ phản ứng quá mức như la hét hoặc giận dữ, trẻ có thể lặp lại hành vi này vì đã đạt được mục tiêu gây chú ý. Thay vào đó, hãy giữ bình tĩnh và hướng dẫn trẻ hành vi đúng.

Khi nào cần đưa trẻ đi gặp chuyên gia?

Hành vi trẻ hay ném đồ vật thường xuất phát từ quá trình khám phá thế giới hoặc biểu đạt cảm xúc và phần lớn được coi là bình thường trong sự phát triển của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nếu hành vi này kéo dài hoặc đi kèm với các dấu hiệu bất thường, cha mẹ nên cân nhắc việc đưa trẻ đến gặp chuyên gia để được thăm khám và tư vấn. Dưới đây là những trường hợp cụ thể ba mẹ cần chú ý:

• Hành vi ném đồ kéo dài không cải thiện: Trẻ liên tục ném đồ dù đã được cha mẹ hướng dẫn hoặc áp dụng các biện pháp giáo dục nhẹ nhàng. Hành vi này không có dấu hiệu thuyên giảm mà ngày càng trở nên thường xuyên và mạnh mẽ hơn.
• Kèm theo biểu hiện bạo lực: Trẻ có xu hướng ném đồ với mục đích gây tổn thương cho người khác hoặc chính bản thân. Biểu hiện bạo lực này thường đi kèm với sự giận dữ, la hét hoặc đánh người.
• Khó khăn trong kiểm soát cảm xúc: Trẻ dễ cáu kỉnh, mất bình tĩnh hoặc không thể tự làm dịu bản thân khi gặp vấn đề. Hành vi ném đồ là cách duy nhất trẻ sử dụng để phản ứng với mọi tình huống không vừa ý.
• Dấu hiệu trẻ chậm phát triển: Trẻ có các vấn đề về ngôn ngữ, khó khăn trong giao tiếp hoặc không thể diễn đạt nhu cầu và cảm xúc bằng lời nói. Trẻ không có sự quan tâm đến đồ chơi, môi trường xung quanh hoặc thiếu khả năng tập trung và chú ý.
• Ảnh hưởng đến sinh hoạt và môi trường xung quanh: Hành vi ném đồ gây xáo trộn sinh hoạt gia đình hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến việc học tập, vui chơi và các mối quan hệ xã hội của trẻ. Trẻ gặp khó khăn trong việc tuân thủ các quy tắc đơn giản hoặc không thể hòa nhập với các bạn cùng lứa.
• Nghi ngờ các vấn đề sức khỏe tâm lý: Hành vi ném đồ đi kèm với các dấu hiệu lo lắng, trầm cảm hoặc rối loạn cảm xúc. Trẻ có các triệu chứng khác như mất ngủ, biếng ăn hoặc thu mình, không muốn giao tiếp với người khác.

Những thắc mắc thường gặp của ba mẹ khi trẻ hay ném đồ vật

Có nên phạt trẻ khi ném đồ không?

Không nên sử dụng hình phạt nghiêm khắc như la mắng hoặc trách phạt quá mức. Thay vào đó, cha mẹ cần bình tĩnh hướng dẫn trẻ, giải thích vì sao hành vi này không phù hợp và khuyến khích trẻ điều chỉnh bằng hành động tích cực.

Có nên phớt lờ hành vi ném đồ của trẻ không?

Việc phớt lờ hành vi ném đồ chỉ phù hợp trong một số trường hợp, chẳng hạn khi trẻ đang thử nghiệm hoặc tìm hiểu về môi trường xung quanh. Tuy nhiên, nếu hành vi này kéo dài, xảy ra với mục đích gây hại hoặc tìm kiếm sự chú ý, cha mẹ nên can thiệp và hướng dẫn trẻ cách ứng xử đúng đắn để ngăn thói quen không tốt.

Những hoạt động thay thế nào giúp trẻ giảm thói quen ném đồ?

Cha mẹ có thể hướng dẫn trẻ tham gia các hoạt động và các trò chơi trẻ em tích cực như:

• Chơi ném bóng: Giúp trẻ giải tỏa năng lượng và rèn luyện kỹ năng vận động trong môi trường an toàn.
• Trò chơi xếp hình: Khuyến khích sự tập trung và sáng tạo, đồng thời giảm các hành vi tự phát như ném đồ.
• Hoạt động vẽ hoặc nặn đất sét: Giúp trẻ biểu đạt cảm xúc và khám phá sở thích cá nhân mà không cần đến hành động ném.

Hành vi trẻ hay ném đồ vật không phải lúc nào cũng là vấn đề nghiêm trọng. Trong nhiều trường hợp, đây là biểu hiện của sự phát triển tự nhiên và tò mò ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nếu hành vi này kéo dài hoặc trở nên bất thường, cha mẹ cần chú ý và tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia. Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích để bạn hiểu và xử lý đúng cách, giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tâm lý.