Tất tần tật những điều cần biết về vacxin quai bị

Việc tiêm vacxin ngừa quai bị là vô cùng cần thiết, giữ vai trò là lá chắn quan trọng chống lại căn bệnh vốn được xem là nhẹ nhưng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở nam giới. Thông qua việc tuân thủ các khuyến nghị về tiêm chủng, bạn không chỉ bảo vệ sức khỏe của người thân yêu mà còn góp phần vào nỗ lực chung nhằm ngăn ngừa bệnh quai bị gây ra những gánh nặng sức khỏe không đáng có.

Tại sao cần phải tiêm phòng vacxin quai bị?

Quai bị chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em trong độ tuổi từ 5 đến 9. Virus gây bệnh quai bị có thể lây truyền theo nhiều cách khác nhau. Khi người nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi, các hạt virus nhỏ bay vào không khí và có khả năng lây nhiễm trực tiếp cho người khác qua đường hô hấp. 

Bên cạnh đó, sự lây truyền gián tiếp có thể xảy ra khi chạm vào các bề mặt hoặc đồ vật bị ô nhiễm, truyền virus sang tay và sau đó đến miệng hoặc mũi. Ngoài ra, một phương thức lây truyền khác ít được biết đến hơn đó là qua tiếp xúc với nước tiểu của người bị nhiễm bệnh.

Bệnh quai bị thường có biểu hiện sưng tuyến nước bọt, sốt và khó chịu, tuy nhiên bạn cần lưu ý là căn bệnh nhiễm trùng này còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở nam giới. Một trong những biến chứng đáng lo ngại nhất là viêm tinh hoàn dẫn đến vô sinh.

Chưa kể, quai bị có thể tiến triển thành các tình trạng nghiêm trọng hơn như viêm não (nhiễm trùng não) và viêm màng não, cả hai đều để lại những hậu quả lâu dài về thần kinh. Mặc dù hiếm gặp nhưng nhiễm virus quai bị có khả năng khiến người bệnh bị mất thính giác.

Hiểu được mức độ nghiêm trọng tiềm ẩm của bệnh quai bị cùng các biến chứng liên quan, chúng ta thấy rõ lý do tại sao việc tiêm phòng quai bị luôn được khuyến cáo thực hiện. Các tổ chức y tế hàng đầu, bao gồm Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các cơ quan y tế ở các nước phát triển, ủng hộ việc đưa vacxin quai bị vào các chương trình tiêm chủng tiêu chuẩn quốc gia.

Ở hầu hết các nước, tiêm chủng quai bị được lồng ghép vào chương trình tiêm chủng quai bị-sởi-rubella (MMR). Vacxin này chứa virus sống giảm độc lực, nghĩa là virus vẫn còn sống nhưng đã bị suy yếu đến mức không thể gây bệnh toàn diện. Cách tiếp cận này cho phép hệ thống miễn dịch nhận biết và xây dựng tuyến phòng thủ chống lại virus mà không gây bệnh.

Khi nào tiêm vacxin quai bị - sởi – rubella?

Tiêm chủng là nền tảng của việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, phòng chống lại các bệnh truyền nhiễm cao như quai bị, sởi và rubella. Vậy khi nào nên tiêm vacxin quai bị-sởi-rubella (MMR)?

Người lớn

Đối với người lớn, vacxin MMR là công cụ quan trọng giúp ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm. Vacxin được tiêm một liều duy nhất 0,5ml, thường được tiêm phía trên cánh tay. 

Trẻ em

Trẻ em đặc biệt dễ bị mắc các bệnh quai bị - sởi - rubella nên việc tiêm phòng kịp thời là điều cần thiết. Dưới đây là thông tin chi tiết về thời điểm trẻ nên tiêm vacxin MMR:

Liều đầu tiên (12 - 18 tháng)

Liều vacxin MMR đầu tiên thường được tiêm khi trẻ được 12 đến 18 tháng tuổi. Thời điểm này đảm bảo hệ thống miễn dịch của trẻ được phát triển đầy đủ để đáp ứng với vacxin.

Liều thứ hai (3 - 5 tuổi hoặc trước khi đến trường)

Để tăng cường và kéo dài khả năng miễn dịch, trẻ em nên tiêm liều vacxin MMR thứ hai khi trẻ từ 3 đến 5 tuổi hoặc trước khi bắt đầu đi học. Liều thứ hai này là một thành phần quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh lâu dài.

Khoảng cách tối thiểu 1 tháng

Cha mẹ cần lưu ý là phải có khoảng cách tối thiểu là một tháng giữa liều đầu tiên và liều thứ hai. Khoảng thời gian này cho phép hệ thống miễn dịch xây dựng tuyến phòng thủ vững chắc chống lại những căn bệnh kể trên.

Tiêm chủng bổ sung

Nếu trẻ bỏ lỡ thời điểm tiêm chủng thông thường vì lý do nào đó, trẻ vẫn có thể tiêm vắc xin MMR ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là nếu trẻ đã được tiêm chủng trước mốc một tuổi thì khả năng miễn dịch lâu dài có thể không được đảm bảo. Trong những trường hợp như vậy, cần tiêm liều thứ hai cho trẻ để đảm bảo trẻ được bảo vệ toàn diện.

Tầm quan trọng của việc tiêm vắc-xin MMR kịp thời

Tiêm vacxin MMR kịp thời là việc hết sức quan trọng. Những bệnh truyền nhiễm này lây lan nhanh chóng và để lại những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm các biến chứng như viêm não, viêm màng não, quai bị, viêm tinh hoàn và vô sinh ở nam giới. Do đó, cha mẹ tuân thủ lịch tiêm chủng được khuyến nghị là biện pháp hiệu quả giúp bảo vệ sức khỏe con mình, đồng thời còn góp phần nâng cao khả năng miễn dịch chung của cộng đồng.

Tóm lại, vacxin MMR là một giải pháp tối ưu chống lại bệnh quai bị, sởi và rubella. Trong khi người lớn chỉ cần tiêm một liều duy nhất thì với trẻ em phải thực hiện tiêm hai liều theo lịch mới đủ.

Sau khi tiêm vacxin quai bị - sởi - rubella, người tiêm có sốt không?

Vacxin MMR là vắc xin có độ an toàn cao. Mặc dù sau khi tiêm MMR MMR-II, người tiêm có thể gặp phải những phản ứng nhẹ, song các triệu chứng này thường không kéo dài và cũng không cần điều trị đặc biệt bởi đó là sự đáp ứng miễn dịch của cơ thể.

Một số phản ứng gặp phải bao gồm:

• Tại chỗ tiêm: Đau, đỏ, sưng,...;
• Toàn thân: Sốt, ban, ho và sổ mũi.

Mức độ hiệu quả của vắc xin quai bị ra sao?

Hiệu quả của vacxin sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, mỗi yếu tố đóng vai trò then chốt trong việc xác định xem hệ thống miễn dịch của bạn có phản ứng tối ưu với vacxin hay không. Đây là những gì bạn cần xem xét:

Tuổi tiêm

Độ tuổi bạn tiêm vacxin có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của vacxin. Thông thường, vacxin được tiêm trong thời thơ ấu có thể mang lại khả năng miễn dịch cao và lâu dài.

Loại vacxin

Loại vacxin quai bị cụ thể được sử dụng sẽ mang lại hiệu quả khác nhau. Bạn nên biết, các công thức khác nhau có thể có tỷ lệ hiệu quả khác nhau.

Tình trạng sức khỏe cá nhân

Sức khỏe tổng thể của bạn đóng một vai trò trong phản ứng với vacxin. Một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh có nhiều khả năng tạo ra một hệ thống phòng thủ mạnh mẽ.

Chất lượng vacxin

Chất lượng và tính toàn vẹn của vacxin là rất quan trọng. Vacxin được bảo quản tốt sẽ có hiệu quả cao hơn.

Tỷ lệ hiệu quả của vacxin quai bị

Việc tiêm phòng vacxin quai bị cho thấy hiệu quả rất đáng ghi nhận. Sau khi nhận được hai liều vacxin, tỷ lệ bảo vệ khỏi bệnh quai bị thường được ghi nhận ở mức cao, từ 90 - 95%. Điều này có nghĩa là đại đa số những người được tiêm vacxin sẽ được bảo vệ khỏi căn bệnh này.

Tiêm phòng vacxin quai bị rồi có bị nữa không?

Như đã đề cập bên trên, tiêm vacxin quai bị thường được thực hiện như một phần của vacxin quai bị-sởi-rubella (MMR). Vacxin kết hợp này không chỉ bảo vệ chống lại bệnh quai bị mà còn chống lại bệnh sởi và rubella. Mặc dù vacxin có hiệu quả cao nhưng cần phải nhận ra rằng không có vacxin nào mang lại khả năng miễn dịch tuyệt đối. Tỷ lệ bảo vệ khỏi bệnh quai bị sau hai liều vacxin MMR là khoảng 90% đến 95%.

Như vậy, ngay cả khi bạn tiêm vacxin thì sau đó vẫn có thể mắc bệnh quai bị nhưng bệnh thường nhẹ hơn và thời gian diễn ra ngắn hơn. Tại sao? Vì cơ thể bạn đã sản sinh ra kháng thể phòng bệnh để đáp ứng với vacxin.

Khi bạn được tiêm phòng, hệ thống miễn dịch của bạn sẽ nhận ra virus quai bị là kẻ xâm lược từ bên ngoài và tăng cường phòng thủ bằng cách tạo ra kháng thể. Những kháng thể này giống như đội quân riêng của cơ thể bạn, sẵn sàng chống lại virus nếu bạn từng tiếp xúc với nó. Kết quả là, khi bạn bị bệnh, hệ thống miễn dịch của bạn sẽ phản ứng nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Tóm lại, trong cuộc chiến chống lại các bệnh truyền nhiễm, vacxin là tuyến phòng thủ mạnh nhất của chúng ta. Việc tiêm vacxin quai bị là điều cần thiết, không chỉ làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu bạn mắc phải mà còn góp phần tăng cường khả năng miễn dịch chung của cộng đồng. 

Xem thêm: Tiêm vắc xin quai bị rồi có bị nữa không?