Thang điểm AVPU là gì? Những thông tin cần biết

Thang điểm AVPU được sử dụng rộng rãi bởi các chuyên gia y tế, nhân viên cứu hộ và cả người dân thường để xác định mức độ tỉnh táo của một người, đặc biệt là trẻ em trong trường hợp khẩn cấp. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin về thang điểm AVPU một cách chi tiết và cụ thể nhất.

Thang điểm AVPU là gì?

Để chẩn đoán trẻ bị hôn mê, hiện nay người ta thường sử dụng các thang điểm đánh giá AVPU và thang điểm Glasgow cải tiến. 

Thang điểm AVPU là một công cụ đơn giản, dễ sử dụng để đánh giá nhanh mức độ ý thức của một người. Tên gọi AVPU là viết tắt của 4 mức độ ý thức:

• A - Alert (Tỉnh táo): Người bệnh có thể mở mắt và trả lời các câu hỏi một cách bình thường.
• V - Voice (Phản ứng với giọng nói): Người bệnh chỉ mở mắt và trả lời khi được gọi to.
• P - Pain (Phản ứng với kích thích đau): Người bệnh chỉ mở mắt khi bị kích thích đau (ví dụ: véo tai, ấn mạnh vào cơ bắp).
• U - Unresponsive (Không phản ứng): Người bệnh không mở mắt và không có bất kỳ phản ứng nào với các kích thích.

Cách thực hiện và đánh giá bằng thang điểm AVPU

Dưới đây là cách thực hiện và đánh giá theo thang điểm AVPU:

• Kiểm tra xem người bệnh có mở mắt tự nhiên hay không.
• Nếu người bệnh không mở mắt tự nhiên, hãy gọi to tên họ.
• Nếu người bệnh vẫn không mở mắt, hãy kích thích họ bằng cách véo tai hoặc ấn mạnh vào cơ bắp.
• Ghi nhận mức độ ý thức của người bệnh dựa vào phản ứng của họ.

Khám, đánh giá và xử trí hôn mê ở trẻ em thông qua thang điểm AVPU

Hôn mê ở trẻ em

Hôn mê là một trạng thái bệnh lý của não, có thể xảy ra do tổn thương ở bán cầu đại não hoặc hệ thống lưới. Biểu hiện lâm sàng của hôn mê thường bao gồm rối loạn ở các mức độ khác nhau về ý thức, vận động tự chủ, cảm giác. Đồng thời, có thể xuất hiện các vấn đề về chức năng tuần hoàn, hô hấp và bài tiết.

Hôn mê ở trẻ em thường không phải do chấn thương, chiếm đến 95% trường hợp, trong khi chỉ khoảng 5% trường hợp do tổn thương cấu trúc não. Các nguyên nhân hôn mê ở trẻ em bao gồm:

• Chấn thương: Bao gồm xuất huyết não và dập não.
• Tai biến mạch máu não: Nhũn não và xuất huyết não không do chấn thương.
• Nhiễm trùng: Viêm não, viêm màng não, và sốt rét thể não.
• Rối loạn chuyển hóa: Rối loạn điện giải, hạ đường huyết, tiểu đường, suy gan, và suy thận.
• Ngộ độc: Do sử dụng các loại thuốc như thuốc ngủ, Morphin và dẫn xuất, và phospho hữu cơ.
• Thiếu máu não (sốc) và thiếu oxy não (suy hô hấp).

Các thang điểm đánh giá hôn mê ở trẻ em

Để chẩn đoán trẻ bị hôn mê, ngày nay, người ta thường sử dụng các thang điểm đánh giá AVPU và thang điểm Glasgow cải tiến.

Đây là thang điểm thường dùng trong đánh giá ban đầu để nhanh chóng đánh giá tình trạng tri giác của bệnh nhân do đơn giản và dễ áp dụng. Khi bệnh nhân không đáp ứng với lời nói và kích thích đau, tức là bệnh nhân đã hôn mê. Tuy nhiên, khi bệnh nhân không đáp ứng với kích thích đau (tương đương với điểm Glasgow khoảng 8 điểm), thì tình trạng đã nặng và cần chăm sóc tích cực.

Chúng ta có thể hỏi thêm bà mẹ hoặc người chăm sóc xem trẻ có ngủ bất thường, khó đánh thức hay không để xác định trẻ bị hôn mê.

Xử trí cấp cứu trẻ em

Cấp cứu về hô hấp

Ngưng thở:

• Ngửa đầu, nâng cằm: Giúp mở đường thở, cho phép không khí lưu thông vào phổi.
• Cố định cổ khi nghi chấn thương cột sống cổ: Tránh làm tổn thương thêm cho cột sống.
• Thông khí qua mask, đặt nội khí quản: Cung cấp oxy cho cơ thể.
• Ép tim ngoài lồng ngực theo phác đồ: Giúp duy trì lưu thông máu.

Dị vật đường thở:

• Thủ thuật Heimlich nếu trẻ > 2 tuổi: Tạo áp lực đẩy dị vật ra khỏi đường thở.
• Thủ thuật vỗ lưng ấn ngực nếu trẻ < 2 tuổi: Giúp đẩy dị vật.

Tím tái, rút lõm ngực, sử dụng cơ hô hấp phụ:

• Thở oxy: Cung cấp oxy cho cơ thể.
• Thở CPAP, thở máy không xâm lấn, đặt NKQ: Hỗ trợ hô hấp.

Cấp cứu tuần hoàn

Sốc:

• Thở oxy: Cung cấp oxy cho cơ thể.
• Loại trừ sốc tim: Xác định nguyên nhân gây sốc và điều trị.
• Lập đường truyền tĩnh mạch ngoại biên: Truyền dịch và thuốc.
• Truyền dịch nhanh 20 ml/kg/15-60 phút: Bù dịch cho cơ thể.
• Giữ ấm: Giúp duy trì nhiệt độ cơ thể.

Sốc mất máu:

• Cầm máu: Ngăn chặn chảy máu.
• Truyền dịch nhanh, truyền máu 20ml/kg: Bù dịch và máu cho cơ thể.

Sốc phản vệ:

• Adrenaline 1‰ 0,3ml TB: Dùng thuốc để chống sốc phản vệ.

Rối loạn nhịp tim:

• Xác định chẩn đoán rối loạn nhịp tim: Xác định loại rối loạn nhịp tim.
• Xử trí theo phác đồ (dùng thuốc, sốc điện, đặt máy tạo nhịp): Điều trị rối loạn nhịp tim.

Cấp cứu trẻ hôn mê, co giật

Hôn mê:

• Thông đường thở: Đảm bảo đường thở thông thoáng.
• Cố định cột sống cổ nếu nghi ngờ chấn thương cột sống cổ: Tránh làm tổn thương thêm cho cột sống.
• Nằm nghiêng an toàn: Giúp trẻ thở dễ dàng hơn.
• Glucose TTM nếu có hạ đường huyết: Xác định và điều trị hạ đường huyết.

Co giật:

• Thông đường thở: Đảm bảo đường thở thông thoáng.
• Nằm nghiêng an toàn: Giúp trẻ tránh sặc.
• Diazepam TMC / bơm hậu môn: Dùng thuốc để chống co giật.

Thang điểm AVPU là một công cụ đơn giản, dễ sử dụng để đánh giá nhanh mức độ ý thức của một người. Việc sử dụng thang điểm này có thể giúp chúng ta đánh giá nhanh về tình trạng bệnh lý và kịp thời đưa ra hướng giải quyết. Hãy luôn trang bị cho bản thân những kiến thức y tế cơ bản để có thể giúp đỡ người khác trong trường hợp khẩn cấp.