Tiêm lao cho trẻ sơ sinh: Thời điểm, lợi ích và những lưu ý khi tiêm

Tiêm lao cho trẻ sơ sinh là một trong những biện pháp phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm, có thể gây tử vong cho trẻ. Theo thông tin từ Tổ chức Y tế Thế giới, Việt Nam nằm trong top 15 quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh lao cao nhất trên thế giới và chịu gánh nặng lớn về bệnh này. Vì vậy, việc tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ sơ sinh là rất cấp thiết. Bài viết của Nhà thuốc Long Châu sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các khía cạnh quan trọng khi tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ sơ sinh, bao gồm thời gian tiêm, lợi ích và các điều cần lưu ý.

Vắc xin phòng lao là gì?

Vắc xin phòng lao là một loại vắc xin sống giảm độc lực, được sản xuất từ vi khuẩn lao Calmette Guerin (BCG). Vắc xin có chứa kháng nguyên BCG, khi được tiêm vào cơ thể sẽ kích thích hệ miễn dịch tạo ra các kháng thể chống lại vi khuẩn lao. Vắc xin phòng lao có thể giảm nguy cơ mắc lao phổi và các biến chứng nghiêm trọng của lao ở trẻ em như lao màng não, lao hạch, lao xương khớp.

Lợi ích của việc tiêm lao cho trẻ sơ sinh

Việc tiêm vắc xin phòng chống bệnh lao cho trẻ sơ sinh đem lại nhiều ích lợi, bao gồm:

• Bảo vệ trẻ khỏi bệnh lao: Tiêm lao cho trẻ sơ sinh có nhiều lợi ích, trong đó quan trọng nhất là giảm nguy cơ mắc bệnh lao và các biến chứng nghiêm trọng của bệnh. Theo nghiên cứu, vắc xin phòng lao có thể giảm được 60 - 80% số ca mắc lao ở trẻ em. Vắc xin cũng có thể bảo vệ trẻ khỏi các dạng lao nặng như hạch lao, lao não, lao xương, lao khớp, lao cơ, lao da, lao thận, lao phổi, lao tim, lao màng não và các cơ quan khác.
• Bảo vệ sức khỏe suốt đời: Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh chỉ cần một mũi duy nhất, nhưng có thể tạo ra kháng thể bảo vệ trẻ lâu dài. Tiêm vắc xin phòng lao giúp bảo vệ trẻ khỏi bệnh lao, đồng thời góp phần vào sự phát triển khỏe mạnh về cả thể chất lẫn trí tuệ, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình học tập và trưởng thành của trẻ.
• Bảo vệ cộng đồng: Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh không chỉ bảo vệ riêng trẻ, mà còn đóng góp vào việc bảo vệ cộng đồng xung quanh. Khi số lượng người được tiêm phòng đạt mức an toàn, sự lây lan của bệnh lao trong cộng đồng sẽ giảm, giúp ngăn chặn dịch bệnh lan rộng.

Thời điểm tiêm lao cho trẻ sơ sinh

Theo chỉ dẫn của Bộ Y tế, việc tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ sơ sinh, đặc biệt khi chưa tiếp xúc với trực khuẩn lao, là rất quan trọng và nên thực hiện ngay trong 24 giờ đầu tiên sau sinh. Mục đích là để hệ miễn dịch của trẻ có thể sớm nhận diện và cô lập trực khuẩn lao, nguyên nhân gây ra bệnh lao, có tên khoa học là Mycobacterium Tuberculosis (MTB). Loại trực khuẩn này có khả năng lây lan qua không khí, do đó nguy cơ mắc bệnh lao tăng cao khi tiếp xúc với người bị bệnh.

Trong trường hợp không thể tiêm vắc xin cho trẻ sơ sinh trong 24 giờ đầu, việc tiêm vắc xin nên được thực hiện trong vòng 1 tháng đầu sau sinh, đối với trẻ có cân nặng trên 2kg. Tiêm vắc xin chậm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lao cho trẻ sơ sinh, khi hệ thống miễn dịch của trẻ còn non yếu.

Đối với trẻ em trên 1 tuổi, việc tiêm chủng cũng có thể được thực hiện trong một số trường hợp cụ thể hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có nghiên cứu chứng minh tính hiệu quả của vắc xin phòng lao đối với người lớn trên 35 tuổi.

Cách thức tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ sơ sinh

Để tiêm lao cho trẻ sơ sinh, cần thực hiện các bước sau:

• Chọn vị trí tiêm ở vai trái của trẻ, cách khớp vai khoảng 2 - 3cm.
• Làm sạch da vùng tiêm bằng dung dịch cồn hoặc nước muối sinh lý.
• Lấy vắc xin phòng lao vào ống tiêm, loại bỏ bọt khí và điều chỉnh liều lượng là 0,05ml.
• Đưa kim tiêm vào da theo góc 45 độ, đẩy êm ái dung dịch vắc xin vào dưới da.
• Rút kim tiêm ra và nhẹ nhàng ép vết tiêm bằng bông gòn hoặc gạc y tế.
• Xử lý kim tiêm và ống tiêm theo quy định an toàn.

Tiêm vắc xin phòng lao chỉ nên được thực hiện bởi những người có chuyên môn và kỹ năng, tuân thủ các quy tắc vô trùng. Không nên che phủ hay xoa bóp vết tiêm sau khi tiêm để tránh gây viêm hoặc nhiễm khuẩn. Nếu có biểu hiện bất thường sau khi tiêm, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Những lưu ý sau khi tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ sơ sinh

Sau khi tiêm vắc xin phòng lao, trẻ có thể xuất hiện một số phản ứng phụ như:

• Sốt nhẹ, đau nhức, sưng đỏ ở vùng tiêm: Đây là những phản ứng phụ thông thường, thường tự biến mất sau vài ngày. Bạn có thể dùng khăn ấm hoặc đá lạnh để chườm lên vùng tiêm để giảm đau và sưng. Nếu trẻ sốt cao, bạn có thể cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Mụn nước, loét, mủ ở vùng tiêm: Đây là những phản ứng phụ đặc trưng của vắc xin phòng lao, thường xuất hiện sau 2 - 3 tháng tiêm và tự lành sau 3 - 6 tháng. Bạn không nên bóp vỡ, nặn hay bôi thuốc gì lên vết loét để tránh gây nhiễm trùng hoặc để lại sẹo. Bạn chỉ nên giữ vùng tiêm sạch sẽ, khô ráo và che bằng gạc khô. Nếu vết loét có dấu hiệu nhiễm trùng như sưng to, đỏ, đau, mủ nhiều, bạn nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để được điều trị kịp thời.
• Sưng hạch nách hoặc cổ: Đây là phản ứng phụ hiếm gặp, thường xuất hiện sau 2 - 6 tháng tiêm và tự hết sau 12 - 24 tháng. Bạn không nên bóp hay nặn hạch để tránh gây tổn thương hoặc nhiễm trùng. Nếu hạch to, đau, mủ hoặc gây khó chịu cho trẻ, bạn nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để được tư vấn và can thiệp phù hợp.

Ngoài ra, bạn cũng nên theo dõi sức khỏe của trẻ sau khi tiêm vắc xin phòng lao, nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như khó thở, phát ban, ngứa, sốc phản vệ, bạn nên đưa trẻ đi cấp cứu ngay lập tức.

Tiêm lao cho trẻ sơ sinh là một biện pháp phòng bệnh hiệu quả và an toàn. Bố mẹ hãy đưa trẻ đi tiêm phòng đúng lịch và đúng cách để bảo vệ sức khỏe cho con yêu và cộng đồng. Bạn nên tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ sớm nhất có thể, tuân thủ đúng lịch tiêm và cách thức tiêm, cũng như chú ý đến những lưu ý sau tiêm để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho trẻ. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc lo lắng nào về vắc xin phòng lao, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn kỹ hơn.