Uống sữa đậu nành có giảm mỡ máu không?

Sữa đậu nành được làm từ hạt đậu nành, không chỉ là thức uống quen thuộc trong nhiều nền văn hóa mà còn được đánh giá cao nhờ lợi ích sức khỏe tiềm năng. Trong số đó, khả năng giảm mỡ máu là một chủ đề thu hút sự chú ý. Vậy khoa học nói gì về vấn đề này? Hãy cùng tìm hiểu mối liên hệ giữa việc uống sữa đậu nành có giảm mỡ máu không và mức mỡ máu.

Uống sữa đậu nành có giảm mỡ máu không?

Tác động của isoflavone và protein đậu nành

Điểm độc đáo của sữa đậu nành nằm ở isoflavone – một loại phytoestrogen (hợp chất thực vật giống estrogen) như genistein và daidzein. Các nghiên cứu cho thấy isoflavone có thể góp phần giảm cholesterol LDL (“xấu”) và tăng cholesterol HDL (“tốt”), từ đó cải thiện hồ sơ mỡ máu. 

Bên cạnh đó, sữa đậu nành còn chứa các chất chống oxy hóa và phytochemical khác, hỗ trợ bảo vệ tim mạch. Dù không giàu chất xơ như đậu nành nguyên hạt (do quá trình lọc), sữa đậu nành vẫn giữ được mật độ dinh dưỡng cao, phù hợp với chế độ ăn lành mạnh. Đối với những người muốn kiểm soát mỡ máu, việc bổ sung sữa đậu nành có thể là một lựa chọn đáng cân nhắc, đặc biệt khi kết hợp với lối sống tích cực. Tuy nhiên, hiệu quả cụ thể còn phụ thuộc vào cách sử dụng và tình trạng sức khỏe cá nhân, nên cần tham khảo ý kiến chuyên gia nếu bạn có vấn đề mỡ máu nghiêm trọng.

Thông tin từ nghiên cứu y học

Nhiều nghiên cứu đã xem xét tác động của đậu nành, đặc biệt là protein đậu nành và isoflavone, lên mức mỡ máu. Một phân tích tổng hợp được công bố trên Tạp chí Y học New England năm 1995 chỉ ra rằng việc tiêu thụ protein đậu nành giúp giảm đáng kể cholesterol toàn phần, cholesterol LDL và triglyceride. Tuy nhiên, ảnh hưởng đến cholesterol HDL không đáng kể. 

Kết quả này đã dẫn đến việc FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ) cho phép tuyên bố sức khỏe vào năm 1999: “25g protein đậu nành mỗi ngày, trong chế độ ăn ít chất béo bão hòa và cholesterol, có thể giảm nguy cơ bệnh tim”.

Dù tuyên bố này áp dụng cho protein đậu nành nói chung, sữa đậu nành - với lượng protein đáng kể, cũng được xem là một nguồn cung cấp tiềm năng để đạt được lợi ích này. Các nghiên cứu gần đây tiếp tục củng cố phát hiện này, dù mức độ tác động có thể khác nhau tùy vào lượng tiêu thụ và cơ địa từng người. Đây cũng là lý do nhiều người quan tâm đến câu hỏi uống sữa đậu nành có giảm mỡ máu không trong thực tế điều trị.

Thành phần dinh dưỡng của sữa đậu nành

Sữa đậu nành, được làm từ hạt đậu nành, không chỉ là thức uống quen thuộc trong nhiều nền văn hóa mà còn được đánh giá cao nhờ lợi ích sức khỏe tiềm năng. Trong số đó, khả năng giảm mỡ máu là một chủ đề thu hút sự chú ý. Vậy khoa học nói gì về vấn đề này? Hãy cùng tìm hiểu mối liên hệ giữa việc uống sữa đậu nành và mức mỡ máu.

Sữa đậu nành được sản xuất bằng cách ngâm, xay và đun sôi hạt đậu nành, sau đó lọc bỏ bã để lấy phần nước. Thức uống này nổi bật với hàm lượng protein cao, khoảng 7-8g mỗi cốc (240ml), tương đương với sữa bò, và là nguồn protein hoàn chỉnh hiếm có trong các loại sữa thực vật. Điều này khiến sữa đậu nành trở thành lựa chọn lý tưởng cho người ăn chay hoặc không dung nạp lactose. Về chất béo, sữa đậu nành chứa chủ yếu là chất béo không bão hòa, bao gồm axit béo omega-3 và omega-6, được biết đến với tác dụng hỗ trợ sức khỏe tim mạch. 

Đặc biệt, sữa đậu nành không chứa cholesterol và có rất ít chất béo bão hòa – yếu tố quan trọng giúp giảm nguy cơ tăng mỡ máu. Ngoài ra, nhiều sản phẩm sữa đậu nành trên thị trường còn được bổ sung canxi, vitamin D và B12, giúp tăng cường giá trị dinh dưỡng. Tuy nhiên, thành phần có thể khác nhau tùy thương hiệu, vì vậy bạn nên kiểm tra nhãn sản phẩm để chọn loại phù hợp. Đây là bước quan trọng nếu bạn đang cân nhắc uống sữa đậu nành có giảm mỡ máu không trong kế hoạch ăn uống của mình.

So sánh sữa đậu nành với các loại sữa khác

Về mặt dinh dưỡng, sữa đậu nành nổi bật giữa các loại sữa thay thế nhờ hàm lượng protein cao. Trong khi sữa hạnh nhân và sữa gạo chỉ cung cấp 1-2g protein mỗi cốc, sữa đậu nành đạt 7-8g, ngang ngửa sữa bò. Xét về chất béo, sữa đậu nành chứa chất béo không bão hòa có lợi cho tim, trong khi sữa bò có chất béo bão hòa – yếu tố làm tăng cholesterol LDL. 

Sữa yến mạch, dù giàu carbohydrate và chứa beta-glucan (giúp giảm cholesterol), lại có lượng calo cao hơn. Sữa hạnh nhân tuy ít calo nhưng lại nghèo protein, thường được bổ sung canxi và vitamin để tăng giá trị. Với sự kết hợp giữa protein, chất béo lành mạnh và isoflavone, sữa đậu nành có lợi thế trong việc hỗ trợ kiểm soát mỡ máu, mặc dù sữa yến mạch cũng mang lại lợi ích riêng nhờ beta-glucan. Việc lựa chọn phụ thuộc vào mục tiêu sức khỏe cá nhân.

Các nghiên cứu so sánh trực tiếp giữa các loại sữa và tác động lên mỡ máu còn hạn chế, nhưng một số bằng chứng đáng chú ý đã xuất hiện. Chẳng hạn, một nghiên cứu năm 2019 trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Châu Âu cho thấy sữa đậu nành giúp giảm cholesterol toàn phần và LDL hiệu quả hơn sữa bò. 

Một nghiên cứu khác trên Tạp chí Dinh dưỡng năm 2007 cho thấy sữa đậu nành có tác động tích cực đến hồ sơ mỡ máu, tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng có thể khác nhau tùy vào loại sữa thực vật và cơ địa từng người. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế còn phụ thuộc vào chế độ ăn tổng thể và lối sống của mỗi người. Do đó, dù sữa đậu nành có thể là lựa chọn ưu việt cho sức khỏe tim mạch, nó không phải là giải pháp tuyệt đối. Bạn nên cân nhắc nhu cầu dinh dưỡng và sở thích cá nhân khi chọn loại sữa phù hợp để kiểm soát mỡ máu.

Các loại thuốc trị mỡ máu phổ biến

Khi chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh không đủ để kiểm soát mỡ máu, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để hỗ trợ điều trị. Một số loại thuốc trị mỡ máu phổ biến bao gồm Statin, giúp giảm cholesterol LDL bằng cách ức chế enzyme trong gan, đồng thời giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ, dù có thể gây tác dụng phụ như đau cơ hoặc mệt mỏi. 

Fibrate thì tập trung giảm triglyceride và tăng HDL, hiệu quả cho người có triglyceride cao, nhưng đôi khi gây đau bụng hoặc buồn nôn. Ezetimibe giảm LDL bằng cách ngăn hấp thu cholesterol từ ruột, thường kết hợp với Statin, với tác dụng phụ nhẹ như đau đầu hoặc tiêu chảy. 

PCSK9 inhibitors là thuốc tiêm mạnh mẽ, giảm LDL đến 60%, phù hợp cho các trường hợp đặc biệt, dù chi phí cao. Cuối cùng, axit béo omega-3 từ dầu cá giúp giảm triglyceride và hỗ trợ tim mạch, nhưng cần cẩn thận với liều cao để tránh rối loạn tiêu hóa hoặc chảy máu.

Dù sử dụng loại thuốc nào, bạn cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý ngừng thuốc, đồng thời kết hợp với lối sống, thói quen lành mạnh như ăn uống cân bằng, tập thể dục và tránh hút thuốc. Định kỳ kiểm tra mỡ máu, chức năng gan và báo cho bác sĩ về các thuốc khác bạn đang dùng để tránh tương tác không mong muốn.

Hi vọng bài viết mang lại thông tin hữu ích về nội dung "uống sữa đậu nành có giảm mỡ máu không?" để bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt cho sức khỏe của mình.