Mỡ máu cao có ảnh hưởng đến thị lực không?

Mỡ máu cao là tình trạng ngày càng phổ biến, không chỉ ở người lớn tuổi mà cả người trẻ do thói quen ăn uống, lười vận động. Ngoài các biến chứng tim mạch hay đột quỵ thường được nhắc đến, nhiều người thắc mắc liệu mỡ máu cao có ảnh hưởng đến thị lực không? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa mỡ máu cao và sức khỏe đôi mắt qua bài viết dưới đây.

Mỡ máu cao có ảnh hưởng đến thị lực không?

Mỡ máu cao có thể ảnh hưởng bất lợi đến thị lực thông qua các cơ chế tổn thương vi mạch tại mắt. Cấu trúc của mắt, đặc biệt là vùng võng mạc và thần kinh thị giác, được nuôi dưỡng bởi hệ thống mao mạch dày đặc và rất nhạy cảm với các rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. Khi nồng độ lipid máu, bao gồm cholesterol toàn phần, LDL-C (lipoprotein tỷ trọng thấp) và triglyceride tăng cao kéo dài, chúng có thể làm tổn thương lớp nội mô mạch máu võng mạc, gây hình thành huyết khối, lắng đọng lipid và rối loạn lưu thông vi tuần hoàn.

Các biến chứng thị giác có thể bao gồm tắc tĩnh mạch võng mạc, thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi (AMD) do lắng đọng drusen, hoặc mảng bám Hollenhorst – một dấu hiệu của thuyên tắc cholesterol trong động mạch võng mạc. Lâm sàng, người bệnh có thể biểu hiện nhìn mờ, méo hình, thấy chấm đen di động trong tầm nhìn (floaters) hoặc mất thị lực đột ngột nếu biến chứng nghiêm trọng xảy ra.

Vì vậy, kiểm soát mỡ máu cao không chỉ quan trọng trong phòng ngừa bệnh tim mạch, mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ sức khỏe thị giác và ngăn ngừa các biến chứng mắt nghiêm trọng.

Mỡ máu cao là gì và ảnh hưởng thế nào đến cơ thể?

Khái niệm về mỡ máu cao

Mỡ máu cao là thuật ngữ chỉ tình trạng rối loạn lipid máu, trong đó các chỉ số như cholesterol toàn phần, LDL-Cholesterol (cholesterol xấu) và triglyceride vượt ngưỡng an toàn, trong khi HDL-Cholesterol (cholesterol tốt) thấp hơn bình thường.

Nguyên nhân gây mỡ máu cao bao gồm:

• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm dầu mỡ, thức ăn nhanh, đồ ngọt, uống rượu bia.
• Ít vận động: Lối sống tĩnh tại làm giảm chuyển hóa mỡ trong cơ thể.
• Di truyền: Một số người có yếu tố di truyền làm tăng cholesterol ngay cả khi chế độ ăn uống lành mạnh.
• Căng thẳng kéo dài, hút thuốc lá hoặc mắc các bệnh nền như tiểu đường, béo phì, tăng huyết áp cũng góp phần làm tăng mỡ máu.

Mỡ máu cao ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe?

Mỡ máu cao gây ra hàng loạt hệ lụy nguy hiểm như:

• Xơ vữa động mạch: Cholesterol dư thừa tích tụ tại thành mạch, làm lòng mạch hẹp lại, cản trở lưu thông máu.
• Tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ não do cục máu đông.
• Tăng huyết áp, bệnh gan nhiễm mỡ, tiểu đường tuýp 2 và các rối loạn chuyển hóa khác.

Quan trọng hơn, mỡ máu cao còn có thể ảnh hưởng đến các cơ quan ít được nhắc đến hơn, chẳng hạn như mắt, do hệ thống mạch máu tại võng mạc rất nhạy cảm với những thay đổi từ tuần hoàn và chuyển hóa.

Các bệnh về mắt liên quan đến mỡ máu cao

Trước khi trả lời cho câu hỏi “mỡ máu cao có ảnh hưởng đến thị lực không?”, chúng ta hãy cùng tìm hiểu các bệnh về mắt liên quan đến mỡ máu cao.

Tắc tĩnh mạch võng mạc

Võng mạc là lớp mô nhạy cảm với ánh sáng nằm ở phía sau của mắt, đóng vai trò thiết yếu trong việc tiếp nhận hình ảnh. Võng mạc được nuôi dưỡng bởi hai loại mạch máu chính: Động mạch võng mạc và tĩnh mạch võng mạc. Khi tĩnh mạch bị tắc nghẽn, tình trạng này được gọi là tắc tĩnh mạch võng mạc. Nếu động mạch bị tắc, đó là tắc động mạch võng mạc, hay còn được ví như một cơn đột quỵ tại mắt.

Khi tĩnh mạch võng mạc bị tắc, máu và dịch có thể bị ứ đọng và rò rỉ vào võng mạc, đặc biệt tại vùng trung tâm gọi là điểm vàng. Sự tích tụ dịch này gây sưng phù điểm vàng, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực trung tâm, khiến người bệnh nhìn mờ hoặc biến dạng hình ảnh.

Triệu chứng thường gặp của tắc tĩnh mạch võng mạc bao gồm:

• Nhìn mờ ở một bên mắt;
• Thay đổi thị lực đột ngột ở một mắt;
• Xuất hiện vật thể trôi nổi như chấm đen hoặc vệt mờ trong tầm nhìn;
• Có thể kèm theo đau mắt nhẹ.

Mảng bám Hollenhorst

Mảng bám Hollenhorst là một triệu chứng hiếm gặp, xuất hiện khi có một mảnh cholesterol hoặc fibrin xuất hiện trong động mạch ở võng mạc của bạn. Mảng bám Hollenhorst là tinh thể cholesterol có thể trôi từ động mạch cảnh hoặc cung động mạch chủ lên võng mạc, gây tắc vi mạch võng mạc.

Mảng bám Hollenhorst thường không có triệu chứng nào cho đến khi nó gây ra tắc nghẽn, khiến bạn đột nhiên mất thị lực ở một bên mắt. Mảng bám Hollenhorst có thể gợi ý tình trạng tắc nghẽn hoặc cục máu đông lớn hơn trong động mạch cảnh.

Thoái hóa điểm vàng

Thoái hóa điểm vàng (AMD) là tình trạng xảy ra khi vùng điểm vàng - phần trung tâm của võng mạc bị tổn thương và thoái hóa dần theo thời gian. Tổn thương này có thể do drusen - các lắng đọng protein-lipid nằm giữa biểu mô sắc tố võng mạc và màng Bruch, là đặc điểm điển hình của thoái hóa điểm vàng thể khô. Sự lắng đọng chất drusen làm tổn thương các mạch máu ở đáy mắt, điều này làm giảm lượng máu và oxy nuôi dưỡng điểm vàng. Drusen có thể là dấu hiệu vô hại của tuổi tác, nhưng khi có sự gia tăng về số lượng và kích thước, nó có thể gây ra AMD.

Người mắc AMD có thể gặp các triệu chứng như nhìn mờ, méo hình, khó đọc sách hoặc phân biệt màu sắc. Nếu không được điều trị kịp thời, thoái hóa điểm vàng có thể gây mất thị lực vĩnh viễn.

Đục rìa giác mạc

Đục rìa giác mạc là một hiện tượng thường gặp, có mối liên hệ chặt chẽ với mức mỡ máu cao trong cơ thể. Biểu hiện đặc trưng là vòng màu trắng, xanh lam hoặc xám nhạt xuất hiện ở rìa giác mạc. Tuy nhiên, điều quan trọng là đục rìa giác mạc không gây ảnh hưởng đến thị lực.

Đục rìa giác mạc phổ biến hơn ở người lớn tuổi, đặc biệt là nam giới và người có làn da sẫm màu, chủ yếu đến từ tác động của quá trình lão hóa. Nếu tình trạng này xuất hiện ở những người dưới 40 tuổi, dù không gây ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực, nhưng đây là dấu hiệu cảnh báo sớm của tình trạng rối loạn lipid máu, cần theo dõi và tầm soát.

Mỡ máu cao và bệnh võng mạc tiểu đường

Mỡ máu cao là yếu tố làm nặng thêm tình trạng bệnh võng mạc do tiểu đường, một biến chứng thường gặp ở người bệnh tiểu đường lâu năm. Khi kết hợp cả hai yếu tố tiểu đường và mỡ máu thì nguy cơ mù lòa càng tăng cao.

Làm gì để kiểm soát mỡ máu và bảo vệ thị lực?

Kiểm soát chỉ số mỡ máu

Để bảo vệ sức khỏe tim mạch và thị lực, việc kiểm soát mỡ máu là cực kỳ quan trọng. Một số cách kiểm soát bao gồm:

• Thay đổi chế độ ăn: Hạn chế mỡ động vật, đồ chiên rán, nội tạng; tăng cường chất xơ từ rau xanh, yến mạch, đậu nành, trái cây có chỉ số đường huyết thấp.
• Tăng cường vận động: Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày để thúc đẩy chuyển hóa mỡ thừa.
• Duy trì cân nặng lý tưởng: Thừa cân - béo phì là yếu tố góp phần làm tăng cholesterol và nguy cơ các bệnh về mắt.
• Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia: Thuốc lá và rượu bia làm xơ cứng mạch máu và tổn thương mao mạch võng mạc.
• Sử dụng thuốc hạ mỡ máu khi cần: Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa nếu chỉ số mỡ máu cao hoặc có yếu tố nguy cơ tim mạch.

Kiểm tra mắt định kỳ

Đối với người có mỡ máu cao hoặc đã từng mắc bệnh lý mắt, việc thăm khám mắt định kỳ (mỗi 6 - 12 tháng) là cần thiết để phát hiện sớm các tổn thương võng mạc hoặc phù điểm vàng.

• Nên thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu như soi đáy mắt, chụp OCT, đo thị lực, kiểm tra áp lực nội nhãn.
• Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về thị lực như nhìn mờ, thấy chớp sáng, chấm đen di động, cần đến gặp bác sĩ nhãn khoa sớm.

Bổ sung thực phẩm và dưỡng chất tốt cho mắt

Một số dưỡng chất hỗ trợ bảo vệ võng mạc và ngăn ngừa tổn thương mắt gồm:

• Omega-3: Có nhiều trong cá hồi, cá thu, hạt lanh giúp giảm viêm và hỗ trợ mạch máu khỏe mạnh.
• Lutein và Zeaxanthin: Có trong rau cải xoăn, cải bó xôi, trứng giúp bảo vệ điểm vàng.
• Vitamin A, C, E: Làm chậm quá trình lão hóa mắt và chống oxy hóa.

Hy vọng thông qua bài viết này bạn đã giải đáp được thắc mắc: “Mỡ máu cao có ảnh hưởng đến thị lực không?”. Rối loạn lipid máu có thể tác động đến hệ vi mạch võng mạc, đặc biệt khi kết hợp với bệnh lý nền như đái tháo đường, làm tăng nguy cơ biến chứng võng mạc và giảm thị lực. Nhận diện sớm mối liên hệ giữa mỡ máu và thị lực là điều cần thiết để có biện pháp phòng ngừa phù hợp.