Vị trí nằm của thai nhi trong bụng mẹ theo từng giai đoạn như thế nào?

Khi mang thai, vị trí nằm của thai nhi trong bụng mẹ là một yếu tố quan trọng và có thể thay đổi theo thời gian. Vì thế, việc hiểu rõ về các vị trí và tư thế của thai nhi trong từng giai đoạn của thai kỳ là rất cần thiết để giúp bà bầu theo dõi sự phát triển của thai nhi và chuẩn bị tốt hơn cho quá trình sinh đẻ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu về vị trí của thai nhi trong các giai đoạn của thai kỳ cũng như tình trạng ngôi thai bất thường.

Vị trí nằm của thai nhi trong bụng mẹ

Vị trí và tư thế nằm của thai nhi trong bụng mẹ đóng vai trò quan trọng trong quyết định phương pháp sinh, liệu mẹ bầu sẽ sinh thường hay sinh mổ. 

Vị trí của thai nhi trong 3 tháng đầu

Khi phôi thai bắt đầu di chuyển vào tử cung từ tuần thứ 2 của thai kỳ, nó tìm kiếm một vị trí phù hợp trong tử cung để định cư. Sau khi vị trí nằm của thai nhi trong bụng mẹ đã ổn định, phôi thai sẽ phát triển thành hai nhóm tế bào: Một nhóm phát triển thành nhau thai và một nhóm phát triển thành thai nhi.

Trong ba tháng đầu tiên, vị trí của thai nhi không ngừng thay đổi do sự phát triển liên tục. Vị trí chủ yếu thường là quay đầu lên phía trên, nhưng đôi khi thai nhi cũng có thể quay đầu xuống dưới.

Trong giai đoạn này, tư thế nằm của bà bầu cũng cần được chú ý, vì nó có ảnh hưởng đến tư thế và sự phát triển của thai nhi. Mặc dù thai nhi còn nhỏ, bà bầu có thể thoải mái hơn, nhưng cần tránh nằm sấp và không nên ôm gối khi ngủ.

Vị trí nằm của thai nhi trong 3 tháng giữa 

Trái ngược với vị trí của thai nhi trong ba tháng đầu của thai kỳ, ở giai đoạn này, mẹ có thể cảm nhận rõ ràng vị trí đầu của thai nhi ở bụng dưới hoặc dưới rốn, vì thai nhi đã bắt đầu nghịch ngợm, di chuyển và đạp liên tục trong bụng mẹ. Đôi khi, mẹ có thể cảm nhận được các bộ phận khác của thai nhi nếu thai phát triển nhanh.

Trong giai đoạn này, mẹ nên lựa chọn tư thế nằm nghiêng về phía trái. Tư thế này không chỉ mang lại sự thoải mái cho mẹ mà còn giúp giảm áp lực lên thai nhi. Trường hợp thai nặng và mẹ gặp khó khăn khi nằm nghiêng, mẹ có thể lựa chọn tư thế nằm ngửa, nhưng nên sử dụng một dụng cụ kê chân để hỗ trợ.

Vị trí nằm của thai nhi trong bụng mẹ 3 tháng cuối

Vị trí nằm của thai nhi trong bụng mẹ ở giai đoạn này được gọi là "ngôi thai", sẽ định rõ phương pháp chào đời của bé. Khác với giai đoạn ba tháng đầu khi thai nhi có thể thay đổi vị trí tự do, ở giai đoạn này, thai nhi đã quay đầu xuống và không thể xoay trở. Ngôi đầu là vị trí dễ sinh nhất khi thai nhi nằm đầu hướng xuống dưới.

Tuy nhiên, một số trường hợp có vị trí ngôi bất thường như ngôi mông (mông bé áp vào cổ tử cung) hoặc ngôi ngang (vai hoặc lưng bé áp vào cổ tử cung). Các trường hợp này gây khó khăn cho bác sĩ và nữ hộ sinh trong quá trình đỡ đẻ. Bên cạnh đó, các trường hợp sinh non cũng có ngôi bất thường do thai chưa chuyển thành ngôi đầu.

Ngoài ra, một số trường hợp ngôi đầu, bé có tư thế cúi không tốt để di chuyển qua âm đạo của mẹ, cũng gây khó khăn cho mẹ trong quá trình sinh nở. Đó có thể là ngôi mặt (mặt bé áp vào cổ tử cung), ngôi trán (trán bé áp vào cổ tử cung) hoặc ngôi cằm (có thể nhìn thấy cằm của bé khi kiểm tra âm đạo). 

Trong trường hợp mang đa thai, nếu hai bé ở hai ngôi khác nhau, có thể gây ra tình trạng khóa ngôi.

Làm gì khi ngôi thai bất thường?

Khi đối diện với ngôi thai bất thường, các phương pháp xử trí có thể thay đổi tùy thuộc vào từng cơ sở y tế. Một số quốc gia áp dụng phương pháp "ngoại xoay thai" để đưa thai nhi trở lại vị trí đúng. Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ dùng tay từ bên ngoài bụng của mẹ để nâng và xoay thai nhi về vị trí đúng.

Trước khi thực hiện thủ thuật này, bác sĩ sẽ kiểm tra và đánh giá tình trạng sức khỏe của mẹ và thai nhi nhằm theo dõi cẩn thận trong quá trình thực hiện. Tuy nhiên, thủ thuật này có thể không thực hiện được trong những trường hợp sau đây:

• Mẹ đang mang thai đôi hoặc đa thai.
• Tử cung mẹ có bất thường.
• Mẹ đã từng trải qua ca mổ nạo thai trước đó.
• Thai nhi có vấn đề về sức khỏe.

Ngoại xoay thai đã thành công ở khoảng 50% trường hợp nhưng có khả năng thai nhi sẽ xoay trở lại vị trí ngược sau đó.

Thực tế, thủ thuật "ngoại xoay thai" ít được thực hiện trong thực hành sản khoa tại Việt Nam do tỷ lệ thành công thấp và nguy cơ bong non và vỡ tử cung.

Một số mẹo nhỏ, ví dụ như nằm hay ngồi tư thế đặc biệt nào đó, được các mẹ thông thường mách nhau để xoay trở ngôi thai. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học rõ ràng nào để chứng minh tính hiệu quả của những mẹo này. Do đó, hãy tìm kiếm lời khuyên từ bác sĩ trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp nào để đảm bảo sức khỏe và an toàn cho bé của bạn.

Ngôi thai bất thường thì sinh thường hay sinh mổ?

Trong trường hợp sinh thường ngôi ngược, có thể xảy ra tình trạng bé bị mắc kẹt khi phần thân dưới của bé không thể kéo giãn cổ tử cung đủ để vai và đầu bé có thể vượt qua. Từ đó, bé bị mắc kẹt trong khung xương chậu của mẹ. 

Biến chứng khác có thể xảy ra là sa dây rốn, khi dây rốn của bé trượt vào âm đạo trước khi bé được sinh ra, gây chèn ép và giảm lưu lượng máu và oxy cung cấp cho bé, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Quyết định sinh thường hay sinh mổ trong trường hợp ngôi ngược phụ thuộc vào tình trạng sản khoa của mẹ và kỹ năng thực hành của nhân viên y tế. Ví dụ, với thai đầu lòng ngôi ngược, sinh mổ thường được ưu tiên. Trong trường hợp bé có kích thước nhỏ và khả năng cao không có biến chứng nặng, sinh thường có thể được lựa chọn. 

Cả sinh thường và sinh mổ trong trường hợp ngôi ngược đều có rủi ro riêng, tuy nhiên, thông thường rủi ro biến chứng trong sinh thường sẽ cao hơn so với sinh mổ. Do đó, mỗi trường hợp ngôi ngược được đánh giá kỹ lưỡng để quyết định phương pháp sinh phù hợp.

Nhìn chung, vị trí nằm của thai nhi trong bụng mẹ đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là trong giai đoạn cuối thai kỳ, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến phương pháp sinh. Hiểu rõ vị trí của thai nhi sẽ giúp mẹ và bác sĩ chuẩn bị tốt nhất để chào đón bé yêu ra đời. Vì vậy, hãy tuân thủ lịch hẹn khám thai để đảm bảo sự phát triển tốt nhất cho bé yêu. Chúc mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh và bình an!

Xem thêm:

• Nhau thai bám thấp có nên uống nước dừa không?
• Thai 16 tuần phát triển như thế nào và lưu ý cho mẹ bầu
• Phân biệt các dấu hiệu mang thai giả và thật sự mang thai

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp