Bé bị viêm phế quản mãi không khỏi: Nguyên nhân và cách xử lý

Viêm phế quản là bệnh hô hấp phổ biến ở trẻ em, đặc biệt trong giai đoạn giao mùa hoặc khi thời tiết lạnh. Tuy nhiên, khi bé bị viêm phế quản mãi không khỏi, đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý nền hoặc phương pháp điều trị chưa phù hợp. Việc nắm rõ nguyên nhân, cách chăm sóc đúng cách và những sai lầm cần tránh sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục, đồng thời giảm nguy cơ biến chứng lâu dài. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết này.

Bé bị viêm phế quản bao lâu thì khỏi?

Bé bị viêm phế quản bao lâu thì khỏi là câu hỏi được nhiều phụ huynh quan tâm khi con mắc bệnh. Thông thường, nếu trẻ được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể tự giới hạn trong khoảng 7 đến 10 ngày. Giai đoạn nặng nhất thường xuất hiện vào ngày thứ 3 đến thứ 5 của bệnh với các triệu chứng như ho nhiều, thở khò khè, thở nhanh hoặc sốt nhẹ. Sau đó, các triệu chứng giảm dần và trẻ hồi phục trong vòng 1 - 2 tuần.

Tuy nhiên, ở những trẻ có yếu tố nguy cơ như sinh non, suy dinh dưỡng, bệnh tim bẩm sinh hoặc bệnh phổi mạn tính, thời gian khỏi bệnh có thể lâu hơn và dễ gặp biến chứng. Cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế khi thấy các dấu hiệu cảnh báo như: Thở rút lõm ngực, tím tái, bỏ bú, lừ đừ hoặc sốt cao liên tục.

Nguyên nhân khiến bé bị viêm phế quản mãi không khỏi

Bé bị viêm phế quản mãi không khỏi có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ bệnh lý tiềm ẩn đến yếu tố môi trường và cách điều trị không đúng. Dưới đây là những lý do chính, được xác nhận bởi các nguồn y khoa đáng tin cậy.

Tình trạng bệnh nền hoặc dị ứng tiềm ẩn

Một số bệnh lý nền có thể khiến trẻ dễ mắc viêm phế quản tái đi tái lại:

• Hen phế quản: Theo Bệnh viện Nhi Trung ương, khoảng 30% trẻ bị viêm phế quản kéo dài có liên quan đến hen phế quản, với các triệu chứng như thở khò khè hoặc khó thở.
• Viêm mũi dị ứng: Dịch mũi ứ đọng có thể kích thích đường thở, gây viêm phế quản tái phát.
• Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit dạ dày trào ngược có thể gây kích ứng phế quản, dẫn đến viêm kéo dài.

Những bệnh lý này cần được chẩn đoán và điều trị đồng thời để kiểm soát tình trạng viêm phế quản ở trẻ.

Môi trường sống và yếu tố bên ngoài

Môi trường không lành mạnh là một trong những nguyên nhân chính khiến bé bị viêm phế quản mãi không khỏi:

• Tiếp xúc với khói thuốc lá: Khói thuốc làm tổn thương niêm mạc phế quản, tăng nguy cơ viêm nhiễm. Theo WHO, trẻ tiếp xúc với khói thuốc có nguy cơ mắc bệnh hô hấp cao gấp 2 lần.
• Không khí ô nhiễm: Bụi mịn (PM2.5), khói bụi từ phương tiện giao thông hoặc nhà máy có thể kích thích đường thở.
• Nhà ở ẩm thấp: Độ ẩm cao tạo điều kiện cho nấm mốc, vi khuẩn và virus phát triển, làm bệnh kéo dài.

Điều trị chưa đúng phác đồ

Việc điều trị không đúng cách cũng góp phần khiến bé bị viêm phế quản mãi không khỏi:

• Lạm dụng kháng sinh: Theo Bộ Y tế, khoảng 80% trường hợp viêm phế quản ở trẻ do virus, nhưng nhiều phụ huynh tự ý dùng kháng sinh, dẫn đến kháng thuốc.
• Ngừng thuốc sớm: Không tuân thủ đủ thời gian điều trị khiến viêm phế quản dễ tái phát.
• Thiếu theo dõi y tế: Không tái khám hoặc bỏ qua các triệu chứng dai dẳng làm bệnh trầm trọng hơn.

Hiểu rõ những nguyên nhân này giúp phụ huynh có hướng xử lý phù hợp để cải thiện sức khỏe cho trẻ.

Cách xử trí khi bé bị viêm phế quản kéo dài

Để giúp bé bị viêm phế quản mãi không khỏi nhanh chóng hồi phục, phụ huynh cần kết hợp điều trị y tế và chăm sóc tại nhà một cách khoa học. Dưới đây là những bước xử trí hiệu quả.

Thăm khám và điều trị theo chỉ định bác sĩ

Việc đầu tiên là đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa hô hấp để xác định chính xác nguyên nhân:

• Chẩn đoán đúng bệnh lý nền: Xét nghiệm máu, chụp X-quang phổi hoặc đo chức năng hô hấp có thể được chỉ định để phát hiện hen phế quản hoặc các bệnh lý khác.
• Tuân thủ phác đồ điều trị: Sử dụng thuốc theo chỉ định, như thuốc giãn phế quản, corticoid dạng hít (nếu có hen), hoặc thuốc kháng histamine cho dị ứng. Không tự ý ngừng thuốc khi trẻ có dấu hiệu đỡ.

Cải thiện môi trường sống của trẻ

Một môi trường sạch sẽ và lành mạnh giúp giảm kích ứng đường thở:

• Tránh khói thuốc và bụi bẩn: Giữ trẻ tránh xa khói thuốc lá, hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người hoặc khu vực ô nhiễm.
• Giữ không gian thoáng sạch: Dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, sử dụng máy lọc không khí hoặc máy tạo độ ẩm nếu không khí quá khô.
• Kiểm soát độ ẩm: Tránh để phòng quá ẩm, vì độ ẩm cao (trên 60%) tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Chăm sóc dinh dưỡng và hỗ trợ miễn dịch

Chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ trẻ hồi phục:

• Bổ sung dinh dưỡng: Ưu tiên thực phẩm giàu vitamin C (cam, kiwi), kẽm (hạt óc chó, ngũ cốc nguyên cám) để tăng cường miễn dịch.
• Uống đủ nước: Cho trẻ uống nước ấm, nước trái cây hoặc trà thảo mộc nhẹ để làm loãng đờm.
• Tránh đồ lạnh, đồ ngọt: Thực phẩm lạnh hoặc nhiều đường có thể kích thích tiết đờm, làm bệnh kéo dài.

Sai lầm khi chăm sóc trẻ bị viêm phế quản khiến bệnh kéo dài

Nhiều phụ huynh vô tình mắc phải những sai lầm khiến bé bị viêm phế quản mãi không khỏi. Dưới đây là những lỗi phổ biến cần tránh.

Tự ý mua thuốc điều trị tại nhà

Sử dụng thuốc không đúng chỉ định là một trong những nguyên nhân chính làm bệnh kéo dài:

• Lạm dụng kháng sinh: Kháng sinh không có tác dụng với viêm phế quản do virus, và việc sử dụng sai có thể gây kháng thuốc, làm bệnh khó điều trị hơn.
• Tự ý dùng thuốc ho: Một số loại thuốc ho có thể che lấp triệu chứng, khiến phụ huynh bỏ qua các dấu hiệu nguy hiểm.

Không cho trẻ đi khám sớm

Nhiều cha mẹ trì hoãn đưa trẻ đi khám, đặc biệt khi triệu chứng chỉ là ho nhẹ hoặc sốt không quá cao. Theo Bộ Y tế, nếu trẻ ho kéo dài trên 10 ngày, thở nhanh, hoặc bỏ bú, cần đi khám ngay để phát hiện các biến chứng như viêm phổi. Các dấu hiệu nguy hiểm bao gồm:

• Thở rít hoặc khò khè.
• Tím tái quanh môi hoặc đầu ngón tay.
• Trẻ mệt lả, bỏ bú hoặc bú kém.

Chăm sóc sai cách tại nhà

Một số thói quen chăm sóc không đúng có thể làm tình trạng của trẻ trầm trọng hơn:

• Cho trẻ uống nước đá, ăn đồ lạnh: Thực phẩm lạnh kích thích đường thở, làm tăng tiết đờm.
• Không vệ sinh mũi họng: Dịch mũi hoặc đờm ứ đọng có thể gây nhiễm trùng lan xuống phế quản. Sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi cho trẻ là cách hiệu quả để giảm ứ đọng.
• Kiêng tắm quá mức: Không tắm cho trẻ vì sợ lạnh có thể làm tăng nguy cơ bội nhiễm da. Hãy tắm cho trẻ bằng nước ấm trong phòng kín gió.

Bé bị viêm phế quản mãi không khỏi là nỗi lo lớn của nhiều phụ huynh, nhưng tình trạng này hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được xử lý đúng cách. Hiểu rõ nguyên nhân, từ bệnh lý nền đến yếu tố môi trường, cùng với việc tuân thủ điều trị y tế và chăm sóc tại nhà khoa học, sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục. Quan trọng nhất, phụ huynh cần tránh những sai lầm thường gặp như lạm dụng thuốc hoặc trì hoãn khám bác sĩ. Nếu trẻ có dấu hiệu bất thường như ho kéo dài, thở khó, hoặc mệt mỏi, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.