Bệnh Beryllium là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Hít phải berili (Be) có liên quan đến hai hội chứng bệnh ở phổi, đó là viêm phổi do hóa chất cấp tính (bệnh Beryllium cấp tính) và bệnh u hạt ở phổi được gọi là bệnh Beryllium mạn tính (hay bệnh berylliosis).

Bệnh Beryllium cấp tính

Kim loại Be hoạt đột như một chất kích thích hóa học trực tiếp, gây ra phản ứng viêm không đặc hiệu (viêm phổi cấp tính do hóa chất). Tuy nhiên, nhờ các biện pháp vệ sinh công nghiệp được cải thiện, bệnh Beryllium cấp tính hầu như đã biến mất, các ca bệnh phổ biến từ năm 1940 đến 1970 và nhiều trường hợp tiến triển từ bệnh Beryllium cấp tính thành mạn tính.

Bệnh Beryllium mạn tính

Hiện nay bệnh Beryllium mạn tính vẫn tiếp tục xuất hiện trong các ngành công nghiệp và chế biến berili. Phơi nhiễm berili có thể xảy ra trong một số ngành công nghiệp như:

• Hàng không vũ trụ;
• Quốc phòng;
• Gia công kim loại;
• Sản xuất tái chế điện tử;
• Sản xuất hợp kim/ thiết bị nha khoa.

Về mặt lâm sàng, bệnh tương tự như các bệnh u hạt khác, ví dụ như bệnh sarcoidosis. Các dấu hiệu có thể bao gồm ho, khó thở, mệt mỏi, sụt cân… Một số công nhân có thể phát triển các triệu chứng nghiêm trọng rất nhanh, trong khi một số người khác có thể không gặp triệu chứng nào cho đến nhiều tháng hay nhiều năm tiếp xúc với berili.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Beryllium

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Beryllium có thể bao gồm:

Bệnh Beryllium cấp tính

Bệnh Beryllium cấp tính được phân biệt với bệnh Beryllium mạn tính dựa trên tiền sử phơi nhiễm với berili ở mức độ rất cao, sau đó khởi phát các triệu chứng:

• Ho khan;
• Khó thở, tiến triển khi gắng sức;
• Viêm kết mạc;
• Viêm da;
• Viêm họng;
• Viêm thanh khí phế quản;
• Kết quả chụp X-quang bất thường trong vòng 1 đến 3 tuần sau khi phơi nhiễm.

Bệnh Beryllium mạn tính

Trong bệnh Beryllium mạn tính, các dấu hiệu và triệu chứng xuất hiện ít nhất 1 năm. Và biểu hiện lâm sàng có thể từ không có triệu chứng, cho đến các dấu hiệu như:

• Ho khan;
• Khó thở;
• Mệt mỏi;
• Sụt cân;
• Sốt;
• Đổ mồ hôi vào ban đêm.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh Beryllium

Tiên lượng lâu dài của bệnh Beryllium mạn tính là rất kém. Các biến chứng có thể gặp là:

• Suy giảm chức năng phổi;
• Tổn thương khoang màng phổi;
• Tràn khí màng phổi;
• Nhiễm trùng đường hô hấp.

Vì sự tồn tại của berili trong phổi nhiều năm, ngay cả khi ngừng phơi nhiễm, nên diễn tiến tự nhiên của bệnh đặc trưng bởi sự suy giảm dần dần chức năng phổi. Với ⅓ số người bệnh sẽ diễn tiến đến suy hô hấp giai đoạn cuối nếu không được điều trị.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu gặp bất kỳ các dấu hiệu nào nghi ngờ mắc bệnh Beryllium, bạn hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa hô hấp để có thể được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Trong trường hợp có phơi nhiễm, hoặc làm công việc trong môi trường nguy cơ cao phơi nhiễm với berili, bạn cũng nên gặp bác sĩ để được khám và tư vấn.

Bệnh Beryllium mạn tính là một bệnh phổi mắc phải do nghề nghiệp tiếp xúc với berili. Phơi nhiễm berili là nguyên nhân phổ biến gây bệnh, chủ yếu là do hít phải khói hoặc bụi berili, nhưng cũng có thể thông qua việc tiếp xúc với da bị tổn thương. Các dạng vô cơ của berili được đào thải nhanh chóng, nhưng các hạt vô cơ không thể hòa tan và tồn tại trong cơ thể nhiều năm.

Việc nhạy cảm với berili cũng cần thiết cho sự phát triển của bệnh, nhưng không phải tất cả các cá nhân nhạy cảm với berili đều mắc bệnh Beryllium. Cả yếu tố di truyền và mức độ phơi nhiễm cao đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh Beryllium, tuy nhiên, dường như chỉ có yếu tố di truyền là liên quan đến sự nhạy cảm berili. Trong các công nhân được chẩn đoán bệnh Beryllium, có một số kiểu gen đặc biệt ở các đối tượng này (ví dụ như gen có chứa alen E69).