Thiểu năng tuần hoàn não là gì? Cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả

Thiểu năng tuần hoàn não là gì?

Thiểu năng tuần hoàn não bao gồm 2 loại:

• Cấp tính: Đột quỵ thiếu máu não và cơn thoáng thiếu máu não (TIA).
• Mạn tính: Thiểu năng tuần hoàn não mạn tính.

Trong trường hợp này, thuật ngữ thiểu năng tuần hoàn não thường được sử dụng để chỉ các trường hợp mạn tính. Đối với các trường hợp cấp tính như đột quỵ hay cơn thoáng thiếu máu não, đây là các trường hợp bệnh lý cấp tính, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, có thể dẫn đến tàn tật và tử vong, hiện đã và đang nhận được sự quan tâm lớn.

Trong khi đó, thiểu năng tuần hoàn não vẫn chưa thu hút đủ sự chú ý cho đến hiện nay. Tuy nhiên, 2 loại cấp và mạn tính có thể chuyển hóa qua lại, do đó, việc quan tâm và tìm hiểu về thiểu năng tuần hoàn não mạn tính là thật sự cần thiết.

Thiểu năng tuần hoàn não mạn tính lần đầu tiên được đề xuất bởi các tác giả Nhật Bản vào năm 1990, đề cập đến tình trạng giảm lưu lượng máu não dưới mức sinh lý cần thiết, dẫn đến rối loạn chức năng não và tình trạng này thường kéo dài ít nhất 2 tháng. Có thể có nhiều nguyên nhân dẫn đến thiểu năng tuần hoàn não, trong đó xơ vữa động mạch là nguyên nhân chiếm ưu thế nhất.

Những dấu hiệu và triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não

Các triệu chứng thường gặp của thiểu năng tuần hoàn não có thể bao gồm nhức đầu, chóng mặt. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng, các triệu chứng này thực sự đảo ngược khi tuần hoàn não được cải thiện.

Bên cạnh đó, người bệnh mắc thiểu năng tuần hoàn não mạn tính thường phàn nàn về các triệu chứng sau:

• Nhức đầu, nặng đầu, hoa mắt, chóng mặt.
• Mệt mỏi, buồn ngủ cả ngày.
• Khó chịu, thiếu tập trung, rối loạn giấc ngủ, lo lắng và trầm cảm.
• Tê mặt và tay chân một bên.
• Tay chân yếu hoặc không linh hoạt.
• Co thắt không kiểm soát được ở một bên hoặc một phần của chi.
• Ngất xỉu hoặc té ngã không rõ nguyên nhân.
• Buồn nôn, nôn và huyết áp dao động.
• Mất thị lực đột ngột thoáng qua.
• Thay đổi đột ngột về tính cách, tâm lý.
• Đầu óc quay cuồng, suy giảm khả năng làm việc và trí nhớ, khó tiếp thu thông tin mới.

Ngoài ra, còn có sự khác biệt triệu chứng giữa thiểu năng tuần hoàn não của tuần hoàn trước (hệ động mạch cảnh trong) và thiểu năng tuần hoàn não của tuần hoàn sau (hệ động mạch đốt sống nền):

• Đối với tuần hoàn trước: Biểu hiện chẳng hạn như suy giảm trí nhớ, đặc biệt là đối với các chi tiết của sự kiện gần đây hoặc các thông tin mới thu nhận. Lặp đi lặp lại câu hỏi, đầu óc quay cuồng, khả năng phán đoán kém, suy giảm khả năng làm việc, khả năng tập trung. Rối loạn cảm xúc như cảm xúc không ổn định, khó chịu, thờ ơ hay lo lắng. Rối loạn giấc ngủ như mất ngủ, rối loạn về tính cách hay các thay đổi về tinh thần.
• Đối với tuần hoàn sau: Các triệu chứng liên quan như chóng mặt, mất điều hòa, lảo đảo, mất thăng bằng, chóng mặt có thể kèm buồn nôn hoặc nôn. Nhức đầu, ù tai, nhìn mờ, rối loạn vận ngôn hoặc khó nuốt, nhìn đôi hay các khiếm khuyết vận động và cảm giác khác.

Biến chứng có thể gặp khi mắc thiểu năng tuần hoàn não

Tình trạng giảm lưu lượng máu não kéo dài không được điều chỉnh có thể dẫn đến các biến chứng:

• Đột quỵ;
• Cơn thoáng thiếu máu não (TIA);
• Suy giảm nhận thức do nguyên nhân mạch máu;
• Sa sút trí tuệ.

Do đó, việc xác định tình trạng thiểu năng tuần hoàn não để can thiệp kịp thời và hiệu quả là rất cần thiết, để có thể tránh các biến chứng lên não không thể hồi phục.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi gặp các triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não mạn tính, hãy đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra và chăm sóc y tế kịp thời. Vì có thể các triệu chứng này là dấu hiệu cảnh báo của đột quỵ, việc điều trị ngay lập tức có thể giúp tăng khả năng phục hồi hoàn toàn cho người bệnh.

Nguyên nhân dẫn đến thiểu năng tuần hoàn não

Rất nhiều yếu tố được đề xuất làm ảnh hưởng đến lưu lượng máu não trong thiểu năng tuần hoàn não mạn tính, làm tăng khả năng mắc bệnh hoặc đẩy nhanh quá trình tiến triển của bệnh.

Các nguyên nhân chính có thể được tóm tắt như sau:

• Thay đổi bệnh lý mạch máu não: Chủ yếu bao gồm các trường hợp co thắt mạch máu, hẹp hoặc tắc ở hệ thống động mạch đốt sống, hoặc động mạch cảnh do các nguyên nhân như xơ vữa động mạch, bệnh Moyamoya, dị dạng động tĩnh mạch.
• Các yếu tố tim mạch: Như tăng huyết áp, hạ huyết áp kéo dài, giảm tưới máu não do suy tim, rối loạn nhịp tim.
• Các bệnh lý toàn thân: Như hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn, rối loạn thông khí phổi tắc nghẽn mạn tính, thiếu máu, bất thường thành phần máu, ngộ độc khí carbon monoxide mạn tính, đái tháo đường, hút thuốc và béo phì.

Trong đó, nguyên nhân chính của thiểu năng tuần hoàn não mạn tính ở người cao tuổi tại Trung Quốc là hẹp xơ vữa động mạch.