Hẹp niệu đạo: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Hẹp niệu đạo là gì?

Hẹp niệu đạo là tình trạng hẹp đường dẫn nước tiểu từ bàng quang thoát ra khỏi cơ thể, gây ra các triệu chứng của tắc nghẽn đường tiểu.

Ở nam giới, tình trạng hẹp có thể phát triển ở bất kỳ vị trí nào dọc theo chiều dài của niệu đạo nhưng thường gặp nhất ở niệu đạo hành và có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Hẹp niệu đạo có thể xảy ra ở cả hai giới, ảnh hưởng đến khoảng 1% nam giới và ít phổ biến hơn ở phụ nữ.

Niệu đạo nam được chia thành phần trước (từ lỗ niệu đạo ngoài đến niệu đạo màng) và phần sau (từ niệu đạo màng đến cổ bàng quang). Niệu đạo nằm trong thể xốp, trong một rãnh bên dưới hai thể hang. Mặt trong của niệu đạo được lót bằng biểu mô vảy tầng. Hẹp phần trước chiếm 92,2%, phần lớn xảy ra ở niệu đạo hành (46,9%), tiếp theo là niệu đạo dương vật (30,5%), kết hợp giữa niệu đạo hành và niệu đạo dương vật (9,9%) và cuối cùng là hẹp toàn bộ niệu đạo (4,9%).

Nhiều người bị hẹp niệu đạo sẽ cảm thấy khó chịu tăng dần khi đi tiểu và dòng nước tiểu chậm hoặc yếu. Tình trạng này có thể phát triển và dẫn đến việc đi tiểu phải rặn để cố gắng làm trống bàng quang.

Những dấu hiệu và triệu chứng của hẹp niệu đạo

Một số triệu chứng thường gặp của hẹp niệu đạo bao gồm:

• Cảm giác đau hoặc khó chịu khi đi tiểu là một triệu chứng phổ biến của hẹp niệu đạo.
• Dòng nước tiểu yếu, chảy chậm hoặc ngắt quãng.
• Căng thẳng khi tiểu, phải rặn mạnh để đẩy nước tiểu ra ngoài.
• Cảm giác còn sót nước tiểu trong bàng quang.
• Tiểu nhiều, tiểu lắt nhắt, thường xuyên đi tiểu.
• Buồn tiểu đột ngột, khó kiểm soát (tiểu không tự chủ).
• Sưng đau dương vật.

Biến chứng của hẹp niệu đạo

Nếu không điều trị sớm hẹp niệu đạo, có thể gây ra một số biến chứng:

• Bí tiểu cấp tính: Đây là trường hợp không thể tiểu tiện đột ngột, là một tình trạng cấp cứu y tế cần can thiệp ngay lập tức. Nếu không được điều trị, nước tiểu có thể trào ngược lên hệ tiết niệu và làm thận ứ nước, thậm chí dẫn đến suy thận.
• Tiểu ra máu: Một số bệnh nhân có thể tiểu ra máu, cho thấy có tổn thương hoặc viêm niệu đạo.
• Nhiễm trùng đường tiểu tái phát: Hẹp niệu đạo gây ứ đọng nước tiểu, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến nhiễm trùng tiểu.
• Viêm tuyến tiền liệt: Do tắc nghẽn dòng nước tiểu, tình trạng viêm tuyến tiền liệt có thể xuất hiện ở một số bệnh nhân.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn đang có các triệu chứng hẹp niệu đạo, cần phải đăng ký khám với bác sĩ và thường xuyên tái khám theo lịch hẹn để đảm bảo bạn đang hồi phục bình thường và tình trạng hẹp niệu đạo không tái phát. Nếu bạn vẫn còn triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị điều trị bổ sung.

Hãy đến phòng cấp cứu gần nhất nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Bí tiểu;
• Đau tăng khi đi tiểu;
• Tiểu ra máu;
• Dấu hiệu của nhiễm trùng, như sốt, sưng đau dương vật.

Nguyên nhân gây hẹp niệu đạo được chia thành bốn nhóm chính: Vô căn, do can thiệp y khoa, viêm nhiễm và chấn thương.

Nguyên nhân vô căn

Hẹp niệu đạo vô căn là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm 33%, thường gặp ở các nước phương Tây. Nguyên nhân cụ thể của hẹp niệu đạo vô căn không rõ ràng nhưng có giả thuyết cho rằng có thể do chấn thương nhỏ liên tục mà người bệnh không nhận ra, dần dần gây ra tổn thương và hẹp niệu đạo.

Nguyên nhân do can thiệp y khoa

Đây là nhóm nguyên nhân phổ biến khác, chiếm 33%, thường xuất phát từ các can thiệp hoặc thủ thuật y tế gây tổn thương niệu đạo. Nhóm nguyên nhân này được chia làm năm loại chính:

• Phẫu thuật qua đường niệu đạo: Chiếm 41% các trường hợp hẹp niệu đạo do can thiệp y khoa. Trong các phẫu thuật này, việc sử dụng các dụng cụ lớn liên tục có thể làm tổn thương niêm mạc niệu đạo.
• Đặt ống thông tiểu kéo dài: Chiếm 36% các trường hợp. Ống thông có thể gây ra sự hoại tử áp lực ở niêm mạc niệu đạo và làm tổn thương do ma sát. Các vật liệu mới như silicone thay thế latex đã giúp giảm tỷ lệ này.
• Nội soi bàng quang và ống thông Foley: Gây tổn thương niêm mạc và hẹp niệu đạo trong khoảng 12,7% các trường hợp.
• Sửa chữa lỗ tiểu lệch thấp: Đây là nguyên nhân của 6,3% trường hợp, với trẻ em sau phẫu thuật này có nguy cơ phát triển hẹp niệu đạo sau đó.
• Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt: Chiếm 3,2%, thường liên quan đến điều trị ung thư tuyến tiền liệt.

Nguyên nhân viêm nhiễm

Viêm niệu đạo do nhiễm khuẩn: Chiếm 15% nguyên nhân gây hẹp niệu đạo, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Nhiễm trùng như viêm niệu đạo do lậu cầu là nguyên nhân phổ biến nhất. Một số loại viêm nhiễm khác như Chlamydia, lao và Schistosomiasis cũng có thể gây ra hẹp niệu đạo.

Lichen xơ hóa: Đây là một dạng viêm đặc biệt thường gây ra hẹp niệu đạo ở miệng niệu đạo và vùng xung quanh. Lý do cụ thể của tình trạng này vẫn chưa rõ nhưng có thể liên quan đến yếu tố di truyền hoặc tự miễn dịch.

Nguyên nhân chấn thương

Chấn thương gây ra hẹp niệu đạo chiếm 19%, thường do tai nạn ví dụ như tai nạn giao thông hoặc chấn thương vùng tầng sinh môn. Chấn thương niệu đạo thường gặp ở phần niệu đạo hành, do tác động của vùng này bị nén giữa xương mu và vật cản.

Hẹp niệu đạo cũng có thể xảy ra do gãy xương chậu, với các chấn thương niệu đạo sau do gãy xương chậu thường gặp ở vùng niệu đạo màng hoặc niệu đạo hành.