Loãng xương ở nam là gì? Những đối tượng nam giới nào có nguy cơ bị loãng xương?

Loãng xương ở nam là gì? 

Loãng xương là một bệnh về xương phát triển khi mật độ khoáng của xương và khối lượng xương giảm, hoặc khi chất lượng hoặc cấu trúc của xương thay đổi. Điều này có thể dẫn đến giảm sức mạnh của xương và có thể làm tăng nguy cơ gãy xương.

Những dấu hiệu và triệu chứng của loãng xương ở nam

Loãng xương được gọi là “bệnh thầm lặng” vì nó tiến triển mà không có triệu chứng nào cho đến khi bị gãy xương. 

Nó phát triển ở nam giới ít thường xuyên hơn ở nữ giới vì nam giới có bộ xương lớn hơn, quá trình mất xương của họ bắt đầu muộn hơn và tiến triển chậm hơn, và không có giai đoạn thay đổi nội tiết tố và mất xương nhanh chóng. 

Xương bị ảnh hưởng bởi loãng xương có thể trở nên mỏng manh đến mức gãy xương xảy ra tự phát hoặc do:

• Các cú ngã nhẹ, chẳng hạn như ngã từ độ cao mà bình thường sẽ không gây gãy xương lành.

• Những hoạt động bình thường như cúi, nâng, hoặc thậm chí ho.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh loãng xương ở nam 

Loãng xương có thể dẫn đến gãy xương tự phát hoặc gãy xương do các tai nạn nhỏ và thậm chí là các hoạt động cần dùng sức không quá nặng nề.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Do loãng xương không có các triệu chứng và dấu hiệu cảnh báo cụ thể, người bệnh cần thăm khám sức khỏe định kỳ hoặc tham khảo ý kiến bác sỹ ngay khi có bất kỳ bất thường nào về xương khớp.

Nguyên nhân dẫn đến loãng xương ở nam

Xương liên tục thay đổi - tức là xương cũ bị loại bỏ và thay thế bằng xương mới. Lúc trẻ, xương được tạo ra nhiều hơn là loại bỏ, do đó, bộ xương phát triển cả về kích thước và sức mạnh. Đối với hầu hết mọi người, khối lượng xương đạt đỉnh trong khoảng độ tuổi 30. Ở độ tuổi này, nam giới thường tích lũy nhiều khối lượng xương hơn phụ nữ. Sau thời điểm này, số lượng xương trong bộ xương thường bắt đầu giảm từ từ do việc loại bỏ xương cũ vượt quá sự hình thành xương mới.

Ở độ tuổi 65 hoặc 70, nam giới và phụ nữ mất khối lượng xương với tỷ lệ như nhau và sự hấp thụ canxi, một chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe của xương trong suốt cuộc đời, đều giảm ở cả hai giới. Mất xương quá nhiều khiến xương trở nên dễ gãy hơn.

Gãy xương do loãng xương thường xảy ra nhất ở hông, cột sống và cổ tay và có thể bị tàn tật vĩnh viễn. Gãy xương hông đặc biệt nguy hiểm. 

Có hai loại loãng xương chính: Nguyên phát và thứ phát.

• Loãng xương nguyên phát, là mất xương do tuổi tác (đôi khi được gọi là loãng xương do tuổi già) hoặc không rõ nguyên nhân (loãng xương vô căn). Thuật ngữ loãng xương vô căn thường chỉ được sử dụng cho nam giới dưới 70 tuổi; ở nam giới lớn tuổi, mất xương do tuổi tác được cho là nguyên nhân.
• Đa số nam giới bị loãng xương có ít nhất một (đôi khi nhiều hơn một) nguyên nhân thứ phát. Trong trường hợp loãng xương thứ phát, sự mất khối lượng xương là do một số hành vi lối sống, bệnh tật hoặc thuốc men. Một số nguyên nhân phổ biến nhất của loãng xương thứ phát ở nam giới bao gồm sử dụng thuốc glucocorticoid, thiểu năng sinh dục (nồng độ testosterone thấp), lạm dụng rượu, hút thuốc, bệnh đường tiêu hóa, tăng calci niệu và bất động.

Những ai có nguy cơ mắc phải (bị) loãng xương ở nam?

Một số yếu tố nguy cơ có liên quan đến chứng loãng xương ở nam giới:

• Các bệnh mãn tính ảnh hưởng đến thận, phổi, dạ dày và ruột hoặc làm thay đổi nồng độ hormone.
• Thường xuyên sử dụng một số loại thuốc, chẳng hạn như glucocorticoid.
• Mức độ thấp của hormone sinh dục testosterone.
• Lão hóa (tuổi già).

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc (bị) loãng xương ở nam

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc loãng xương ở nam, bao gồm:

Thói quen lối sống không lành mạnh: Hút thuốc, sử dụng rượu quá nhiều, ăn ít canxi và tập thể dục không đủ, không thường xuyên.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán loãng xương ở nam

Kiểm tra y tế để chẩn đoán loãng xương có thể bao gồm khai thác tiền sử, chụp X-quang, xét nghiệm nước tiểu và máu. 

Bác sĩ cũng có thể yêu cầu kiểm tra mật độ khoáng xương, xét nghiệm này có thể xác định loãng xương, xác định nguy cơ gãy xương và đo lường phản ứng của cơ thể với các phương pháp điều trị loãng xương.

Xét nghiệm BMD được công nhận rộng rãi nhất được gọi là phép đo hấp thụ tia X năng lượng kép trung tâm, hoặc xét nghiệm DEXA trung tâm. Phương pháp này không gây đau đớn và ít phải tiếp xúc với bức xạ nhiều, có thể đo mật độ xương ở hông và cột sống.

Phương pháp điều trị loãng xương ở nam hiệu quả

Mục tiêu điều trị loãng xương là bảo vệ khối lượng xương, ngăn ngừa gãy xương, giảm đau, và duy trì chức năng.

Thay đổi lối sống và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng:

Các bài tập chịu trọng lượng được thực hiện với bàn chân hoặc cánh tay cố định trên mặt đất hoặc một bề mặt khác, bao gồm:

• Leo cầu thang.

• Luyện tập kháng lực như: Ép chân, squats, hít đất,...

Các bài tập này hữu ích vì chúng khiến cơ của bạn đẩy và kéo chống lại xương. Hành động này giúp cơ thể hình thành mô xương mới, giúp xương chắc khỏe hơn.

Bổ sung canxi và vitamin D, bằng thực phẩm hoặc bằng thuốc tùy tình trạng. Bổ sung Vitamin D được khuyến cáo với 600 đến 800 đơn vị/ngày. Bệnh nhân bị thiếu vitamin D có thể cần liều cao hơn. Bổ sung vitamin D thường được cho dưới dạng cholecalciferol - dạng tự nhiên của vitamin D, hoặc cũng có thể sử dụng ergocalciferol - dạng tổng hợp có nguồn gốc thực vật. Nồng độ 25-OH vitamin D3 nên được bảo đảm ≥ 30 ng/mL.

Điều trị bằng thuốc:

Bisphosphonat (Alendronate, risedronate, zoledronic acid, ibandronate) là thuốc lựa chọn đầu tay. Bằng cách ức chế sự hủy xương, bisphosphonat bảo vệ khối lượng xương và có thể làm giảm tỷ lệ gãy xương cột sống và xương đùi lên đến 50%.

Calcitonin: Sản xuất từ một loại hormone từ tuyến giáp và được chấp thuận để điều trị loãng xương ở phụ nữ sau mãn kinh, những người không thể dùng hoặc không dung nạp được các loại thuốc điều trị loãng xương khác.

Denosumab là một kháng thể đơn dòng chống lại RANKL (chất hoạt hóa thụ thể kappa-B) và làm giảm hủy xương do tế bào hủy xương. Denosumab có thể hữu ích cho bệnh nhân không dung nạp hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác hoặc ở bệnh nhân suy thận.

Romosozumab: Chất ức chế sclerostin, là loại thuốc điều trị loãng xương bằng cách ngăn chặn tác động của protein, giúp cơ thể tăng cường hình thành xương mới cũng như làm chậm quá trình mất xương.

Chất tương tự hormone tuyến cận giáp (PTH) và chất tương tự hormone tuyến cận giáp liên quan đến protein (PTHrP).

Lưu ý: Các loại thuốc khi dùng phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của loãng xương ở nam

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị. 

• Luyện tập thể dục thường xuyên, phù hợp và vừa sức.

• Thực hiện các hoạt động hằng ngày vừa sức, tránh mang vác quá nặng.

• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

• Bệnh nhân cần lạc quan, tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái. 

Chế độ dinh dưỡng:

Các thực phẩm giàu canxi như:

• Các sản phẩm sữa ít chất béo.

• Các loại rau có lá màu xanh đậm, như cải ngọt, cải thìa,…

• Bông cải xanh.

• Sữa đậu nành, đậu phụ, nước cam, ngũ cốc và bánh mì.

Vitamin D cần thiết cho sự hấp thụ canxi từ ruột. Nó được tạo ra trong da sau khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Một số thực phẩm tự nhiên chứa đủ vitamin D, bao gồm cá béo, dầu cá, lòng đỏ trứng, gan, sữa và ngũ cốc.

Phương pháp phòng ngừa loãng xương ở nam hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

Nếu bạn ở nhóm đối tượng có nguy cơ bị loãng xương, có thể bổ sung canxi và vitamin D thích hợp, tập thể dục với kháng lực, phòng ngã và các biện pháp khác để giảm nguy cơ (ví dụ như tránh hút thuốc và hạn chế rượu).