Nghe kém một bên tai là gì? Nguyên nhân và cách điều trị nghe kém một bên tai

Nghe kém một bên tai là gì?

Nghe kém một bên tai (hay còn gọi là nghe kém một bên tai/điếc một bên) là tình trạng nghe kém một bên tai, xảy ra khi khả năng nghe ở một tai bình thường, trong khi khả năng nghe ở tai kia bị suy giảm ở mức độ nào đó. Nghe kém một bên tai có thể ở mức độ từ nhẹ đến nặng. Mất thính lực có thể là tình trạng bẩm sinh hoặc do vấn đề sức khỏe phát sinh trong cuộc sống.

Bộ não của chúng ta “nghe” tốt nhất khi nhận được thông tin từ cả hai tai. Ví dụ: Đầu vào từ cả hai tai cho phép não của chúng ta tách lời nói khỏi tiếng ồn xung quanh để nghe rõ hơn ở những nơi ồn ào. Con người chỉ có thể định vị âm thanh khi có âm thanh vào đầu vào từ cả hai tai. Ngoài ra, não của chúng ta thực sự khuếch đại cường độ âm thanh khi nhận được đầu vào từ cả hai tai để chúng ta có thể nghe được những âm thanh nhẹ nhàng hơn bằng hai tai so với chỉ một tai.

Những dấu hiệu và triệu chứng của nghe kém một bên tai

Các dấu hiệu và triệu chứng của điếc một bên có thể bao gồm:

• Cảm giác ù tai chỉ có ở một bên tai.
• Yêu cầu người khác lặp lại lời nói vì nghe không rõ.
• Thường xuyên dùng một tai hơn tai kia khi nói chuyện điện thoại hoặc nói chuyện.
• Yêu cầu người khác nói lớn hoặc cần nghe âm thanh lớn.
• Cảm thấy mệt mỏi hoặc cáu kỉnh vì nghe không rõ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Liên hệ với bác sĩ điều trị nếu gặp tình trạng như:

• Mất thăng bằng, chóng mặt;
• Ù tai mãn tính;
• Đau tai dữ dội;
• Điếc đột ngột.

Nếu bạn nghi ngờ mình bị mất thính lực, hãy liên hệ bác sĩ để được kiểm tra thính giác. Nếu bạn nghi ngờ mình bị mất thính lực đột ngột, hãy liên hệ ngay lập tức với bác sĩ tai mũi họng vì trường hợp này có thể là khẩn cấp.

Nếu bạn đã được chẩn đoán bị mất thính giác một bên, cần phải gặp bác sĩ tai mũi họng để tìm ra phương pháp điều trị kịp thời. Kiểm soát tình trạng mất thính lực sớm thường mang lại kết quả tốt, vì vậy điều quan trọng là tìm kiếm các lựa chọn điều trị ngay khi xác định được tình trạng mất thính lực của bạn.

Nguyên nhân dẫn đến nghe kém một bên tai

Có nhiều nguyên nhân có thể gây mất thính lực một bên, bao gồm:

• Chấn thương tai;
• Tiếp xúc với tiếng ồn lớn hoặc bị tác dụng phụ của một số loại thuốc;
• Tắc nghẽn tai hoặc có vật lạ trong tai;
• Khối u ở tai, não hoặc u chèn ép dây thần kinh.

Những thay đổi về thính giác có thể là kết quả tự nhiên của quá trình lão hóa. Một số nguyên nhân có thể khắc phục được, như tích tụ ráy tai trong ống tai hoặc nhiễm trùng tai do tích tụ chất lỏng. Một số trường hợp không thể phục hồi được, chẳng hạn như những trường hợp do chức năng của tai có vấn đề.

Ngoài chấn thương ở đầu hoặc tai hoặc có vật thể lạ trong tai, các tình trạng bệnh lý sau đây có thể dẫn đến mất thính lực một bên:

• U dây thần kinh thính giác: Một loại khối u đè lên dây thần kinh ảnh hưởng đến thính giác;
• Vỡ màng nhĩ: Một lỗ nhỏ hoặc vết rách ở màng nhĩ;
• Viêm mê cung: Một rối loạn khiến bộ máy tai trong bị sưng và kích thích;
• Bệnh Meniere: Một chứng rối loạn ảnh hưởng đến tai trong và cuối cùng dẫn đến điếc;
• Bệnh u xơ thần kinh loại 2: Một bệnh di truyền khiến các khối u không phải ung thư xuất hiện trên dây thần kinh thính giác;
• Viêm tai ngoài (tai của người bơi lội): Viêm tai ngoài và ống tai;
• Viêm tai giữa tràn dịch: Nhiễm trùng có chất dịch đặc hoặc dính phía sau màng nhĩ;
• Bệnh zona: Một bệnh nhiễm trùng do cùng một loại virus gây bệnh thủy đậu;
• Hội chứng Reye: Một chứng rối loạn hiếm gặp, thường gặp nhất ở trẻ em;
• Viêm động mạch thái dương: Viêm và tổn thương mạch máu ở đầu và cổ;
• Suy đốt sống nền: Lưu lượng máu đến phần sau não kém;
• Mất thính lực ở một tai cũng có thể là kết quả của việc sử dụng các loại thuốc theo toa như: Thuốc hóa trị, thuốc lợi tiểu như furosemide, độc tính salicylate (aspirin), kháng sinh như streptomycin và tobramycin.

Những ai có nguy cơ mắc phải nghe kém một bên tai?

Trẻ lớn hơn và người lớn cũng có thể bị mất thính lực ở một bên tai.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải nghe kém một bên tai

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc nghe kém một bên tai, bao gồm:

• Người lớn tuổi;
• Chấn thương tai;
• Bị ung thư di căn chèn ép não hoặc dây thần kinh;
• Tiếp xúc thường xuyên với nước (vận động viên bơi lội);
• Viêm tai giữa.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán nghe kém một bên tai

Để chẩn đoán nghe kém một bên tai, thường dựa trên các triệu chứng và tiền sử bệnh, ngoài ra tiến hành kiểm tra thể chất về tai, mũi và cổ họng. 

Bên cạnh đó, để chẩn đoán chính xác hơn thì bác sĩ sẽ cho kiểm tra thính giác như đo lường cách bệnh nhân phản ứng với nhiều loại âm thanh và âm sắc ở các mức âm lượng khác nhau. Những xét nghiệm này có thể giúp bác sĩ xác định phần tai bị ảnh hưởng, từ đó xác định nguyên nhân cơ bản gây ra tình trạng mất thính lực.

Phương pháp điều trị nghe kém một bên tai hiệu quả

Các lựa chọn điều trị cho tình trạng nghe kém một bên tai sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh.

Trong trường hợp mất thính lực không thể hồi phục. Bác sĩ có thể đề nghị sử dụng các loại thiết bị hỗ trợ như:

Máy trợ thính

Là lựa chọn thiết bị phổ biến nhất cho tình trạng nghe kém một bên tai mức độ nhẹ hoặc trung bình. Máy trợ thính giúp tăng âm lượng của âm thanh phát ra để bù đắp cho việc suy giảm thính lực, giúp bệnh nhân nghe rõ hơn. 

Thiết bị định tuyến tín hiệu (CROS) đối lập

Hệ thống CROS bao gồm hai thiết bị riêng biệt, cả hai đều trông giống như máy trợ thính. Một thiết bị là máy trợ thính gắn bên tai nghe kém và thiết bị còn lại chứa micrô thu âm thanh từ phía đó và gửi âm thanh đến máy trợ thính trên tai nghe tốt hơn. 

Hệ thống trợ thính CROS không phục hồi thính lực cho tai có thính lực kém hơn và không giúp định vị âm thanh nhưng cho phép bạn thu được âm thanh từ phía tai kém hơn.

Cấy ốc tai điện tử

Cấy ốc tai điện tử bao gồm một thiết bị được cấy ghép bằng phẫu thuật cũng như bộ xử lý âm thanh bên ngoài. Mục tiêu của cấy ốc tai điện tử là cung cấp âm thanh cho người bị mất thính lực. Cấy ốc tai điện tử có thể giúp hiểu lời nói, ù tai và định vị âm thanh, đồng thời là giải pháp thay thế cho máy trợ thính.

Hệ thống thính giác dẫn truyền qua xương

Hệ thống dẫn truyền qua xương hoặc hệ thống trợ thính được neo vào xương bao gồm bộ xử lý âm thanh bên ngoài hoặc thiết bị cấy ghép phẫu thuật. Bộ xử lý âm thanh sẽ thu âm thanh từ bên có thính lực kém hơn và gửi đến tai có khả năng nghe tốt hơn bằng cách dẫn truyền qua xương. 

Mục tiêu của hệ thống thính giác gắn vào xương dành cho người điếc một bên là cung cấp khả năng nhận biết âm thanh cho bên có thính lực kém hơn. Hệ thống thính giác gắn vào xương không phục hồi được thính lực cho người bị mất thính lực. 

Thay vào đó, chúng cho phép nhận biết âm thanh ở bên tai không hoạt động. Hệ thống trợ thính gắn vào xương cũng không giúp giảm tiếng ù trong tai hoặc định vị âm thanh nhưng có thể là một lựa chọn tốt, đặc biệt khi cấy ghép ốc tai điện tử không phải là một lựa chọn.

Hệ thống điều chế tần số (FM)

Hệ thống FM sử dụng sóng vô tuyến để gửi lời nói và các tín hiệu khác từ micrô trực tiếp đến máy thu. Bộ thu có thể là một loa trường âm thanh hoặc được gửi đến một thiết bị ngang tai, chẳng hạn như máy trợ thính, ốc tai điện tử hoặc như một bộ phận độc lập được đeo vào tai có thính lực tốt hơn. 

Với hệ thống FM, bạn sẽ nghe thấy giọng nói to hơn và rõ ràng hơn khi ở trong môi trường có tiếng ồn xung quanh hoặc trong môi trường nghe vang dội hoặc nếu người nói ở xa bạn.

Ngoài các thiết bị, phương pháp giao tiếp có thể giúp những người khiếm thính giao tiếp hiệu quả hơn.

Các lựa chọn điều trị khác có thể bao gồm:

• Phẫu thuật để sửa tai hoặc cắt bỏ khối u;
• Kháng sinh để điều trị nhiễm trùng;
• Steroid để giảm viêm và sưng;
• Ngừng sử dụng thuốc có tác dụng phụ gây mất thính lực;
• Mất thính giác do tích tụ ráy tai có thể được điều trị bằng cách nhẹ nhàng loại bỏ ráy tai.

Một số người bị nghe kém một bên tai sẽ lấy lại được một phần hoặc toàn bộ thính giác bằng cách điều trị. Nhưng đối với nhiều người, mất thính lực là vĩnh viễn. Các thiết bị trợ thính mới đang giúp nhiều người nghe tốt hơn.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của nghe kém một bên tai

Chế độ sinh hoạt:

• Nghe kém một bên tai gây cảm giác khó chịu và ảnh hưởng đến giao tiếp trong cuộc sống, ngoài ra có thể gây mất an toàn khi sinh hoạt thường ngày vì khả năng nghe kém dẫn đến tiếp nhận thông tin kém hơn. Do đó người bệnh nên cẩn thận khi lưu thông trên đường, quan sát xung quanh cũng như yêu cầu người khác lặp lại lời nói khi không nghe rõ.
• Người bệnh nên có tinh thần lạc quan, tích cực để giúp cải thiện tình trạng bệnh tốt hơn.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng.

Phương pháp phòng ngừa nghe kém một bên tai hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

Tiếp xúc với tiếng ồn lớn là một trong những nguyên nhân gây mất thính lực có thể phòng ngừa được. Để giảm nguy cơ mất thính lực do tiếng ồn bằng cách:

• Giảm âm lượng (nếu có thể) trên các thiết bị điện tử, tai nghe và đồ chơi.
• Đeo nút tai giảm âm thanh (bên trong tai) hoặc nút bịt tai (bên ngoài tai) khi tham dự các sự kiện ồn ào hoặc làm việc với dụng cụ điện hoặc trong môi trường ồn ào.
• Hạn chế nghe liên tục một bên tai với cường độ âm thanh lớn.