Nhiễm Shigella là gì? Dấu hiệu nhận diện bệnh, cách điều trị và phòng tránh ra sao?

Nhiễm Shigella là gì?

Nhiễm Shigella là bệnh nhiễm khuẩn đường ruột gây ra tiêu chảy với khả năng lây nhiễm cao.

Những dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm shigella

Thời gian ủ bệnh từ 12-96 giờ, nghĩa là bệnh thường bắt đầu từ 12 đến 96 giờ sau khi vi khuẩn shigella xâm nhập vào cơ thể.

Các triệu chứng nhiễm shigella bao gồm:

• Tiêu chảy có thể có máu;

• Sốt;

• Đau bụng;

• Cảm giác cần đi tiêu ngay cả khi ruột rỗng.

Một số người sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào.

Các triệu chứng thường kéo dài từ 5 đến 7 ngày, nhưng một số người có thể gặp các triệu chứng trong vài ngày đến 4 tuần hoặc hơn. Trong một số trường hợp, có thể mất đến vài tháng để thói quen đi tiêu (ví dụ: Tần suất đi tiêu và độ đặc của phân) trở lại hoàn toàn bình thường.

Với tình trạng nhiễm shigella nặng hơn, bệnh nhân có thể bị tiêu chảy nặng đến mức mất nước. Đôi khi, nhiễm shigella gây ra co giật, nhiễm trùng máu hoặc viêm khớp và hiếm khi dẫn đến tử vong.

Ở trẻ nhỏ, khởi phát đột ngột sốt, khó chịu hoặc ngủ gà, chán ăn, buồn nôn hoặc nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, chướng bụng và mót rặn. Trong vòng 3 ngày, máu, mủ và chất dịch xuất hiện trong phân. Số lượng phân có thể tăng lên ≥ 20 lần/ngày, giảm cân và mất nước trở nên trầm trọng. Nếu không được điều trị, trẻ em có thể chết trong 12 ngày đầu. Nếu trẻ sống sót, các triệu chứng cấp tính sẽ giảm dần vào tuần thứ 2.

Biến chứng có thể gặp khi nhiễm shigella

Viêm khớp phản ứng: Khoảng 2% người bị nhiễm một số loại Shigella, phổ biến nhất là Shigella flexneri, sẽ bị viêm khớp phản ứng sau khi nhiễm, có thể gây đau khớp, kích ứng mắt và đau khi đi tiểu. Thường kéo dài từ 3 đến 5 tháng, nhưng đôi khi nó có thể kéo dài hàng năm và dẫn đến viêm khớp mãn tính.

Nhiễm trùng máu: Khoảng 0,4% đến 7,3% những người bị nhiễm Shigella tiến triển thành nhiễm trùng máu, phổ biến nhất ở những bệnh nhân suy giảm miễn dịch như những người bị HIV, tiểu đường, ung thư hoặc suy dinh dưỡng nặng, và thường thấy ở trẻ em, đặc biệt ở trẻ em dưới 5 tuổi và ở người lớn trên 65 tuổi.

Hội chứng tan máu-urê huyết: Là một biến chứng hiếm gặp của nhiễm trùng Shigella, cũng thường xảy ra nhất ở trẻ em. Xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào hệ thống tiêu hóa và tạo ra một độc tố phá hủy các tế bào hồng cầu, ngăn chặn chức năng lọc của thận và có thể dẫn đến suy thận. Bệnh nhân thường bị tiêu chảy ra máu và có thể dẫn đến tử vong.

Loét niêm mạc nặng có thể gây ra mất máu đáng kể cấp tính.

Các biến chứng khác không phổ biến nhưng bao gồm động kinh ở trẻ em, viêm cơ tim và hiếm hơn là thủng ruột.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Những người bị tiêu chảy nên liên hệ với bác sĩ nếu có kèm bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Sốt;

• Tiêu chảy ra máu;

• Đau thắt hoặc đau bụng dữ dội;

• Mất nước.

Những người có sức khỏe kém hoặc hệ thống miễn dịch bị suy yếu do bệnh (như HIV) hoặc đang điều trị y tế (như hóa trị ung thư) có nhiều khả năng bị bệnh trong một thời gian dài hơn. Liên hệ với bác sĩ của bạn nếu bạn thuộc một trong những nhóm này và có các triệu chứng của nhiễm trùng Shigella.

Nguyên nhân dẫn đến nhiễm shigella

Chi Shigella có mặt trên toàn thế giới và là nguyên nhân chính của bệnh lỵ, gây ra 5 đến 10% bệnh lý tiêu chảy ở nhiều vùng. Shigella được chia thành 4 phân nhóm chính:

• A (S. dysenteriae)

• B (S. flexneri)

• C (S. boydii)

• D (S. sonnei)

Nguồn lây nhiễm là phân của người bị nhiễm bệnh hoặc người mang vi khuẩn; con người là ổ chứa tự nhiên duy nhất cho Shigella. Sự lây lan trực tiếp là do đường phân - miệng. Lây truyền gián tiếp qua thức ăn nhiễm khuẩn và vật chứa vi khuẩn. Ruồi là vectơ truyền bệnh.

Mọi người có thể bị nhiễm Shigella do:

• Lấy vi trùng Shigella trên tay và sau đó chạm vào thức ăn hoặc miệng. Ví dụ như trường hợp: Thay tã cho trẻ bị bệnh hoặc chăm sóc người bệnh; chạm vào các bề mặt bị nhiễm vi trùng từ phân của người bệnh. Các bề mặt bao gồm thùng đựng tã, bàn thay tã, đồ đạc trong phòng tắm, đồ chơi,...

• Ăn thức ăn do người bị nhiễm Shigella chế biến.

• Thực phẩm được ăn sống có nhiều khả năng bị nhiễm vi trùng Shigella hơn.

• Vi trùng Shigella cũng có thể xâm nhập vào trái cây và rau quả nếu ruộng nơi chúng trồng bị nhiễm phân có chứa vi trùng.

• Nuốt phải nước (ví dụ, nước hồ hoặc nước sông) trong khi bơi hoặc uống nước bị nhiễm phân có chứa vi trùng.

• Tiếp xúc với phân khi quan hệ tình dục với người bị nhiễm.

Người mang vi khuẩn giai đoạn hồi phục hoặc người bệnh không có biểu hiện lâm sàng có thể là nguồn lây nhiễm đáng kể, những người mang mầm bệnh thực sự lâu dài rất hiếm.

Một giai đoạn của shigella gây ra miễn dịch đặc hiệu huyết thanh trong ít nhất vài năm. Nhưng bệnh nhân có thể có thêm các đợt nhiễm shigella do nhiễm các loại shigella nhóm khác.