Viêm phế quản phổi: Dấu hiệu cảnh báo, biến chứng và phương pháp điều trị

Các phế quản là những ống dẫn khí lớn nối khí quản với hai lá phổi. Từ các phế quản này, các nhánh nhỏ hơn gọi là tiểu phế quản sẽ lan tỏa khắp mô phổi, hình thành cấu trúc bên trong của phổi.

Viêm phổi là tình trạng viêm nhiễm ở phổi khiến các phế nang này bị đầy dịch. Sự tích tụ dịch này cản trở chức năng hô hấp bình thường, gây ra hàng loạt vấn đề về đường hô hấp.

Viêm phế quản phổi là một thể của viêm phổi, ảnh hưởng đến cả các phế nang và các phế quản. Các triệu chứng của viêm phế quản phổi có thể dao động từ nhẹ đến nặng. Đây là dạng viêm phổi phổ biến nhất ở trẻ em và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do nhiễm trùng ở trẻ dưới 5 tuổi trên toàn cầu (theo các nguồn tin đáng tin cậy).

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm phế quản phổi

Triệu chứng ở người lớn

Các triệu chứng của viêm phế quản phổi có thể giống với các loại viêm phổi khác. Các dấu hiệu ban đầu của bệnh thường giống cúm và có thể trở nên nghiêm trọng hơn sau vài ngày. Các triệu chứng bao gồm:

• Sốt;
• Ho có đờm;
• Khó thở;
• Đau ngực;
• Thở nhanh;
• Đổ mồ hôi;
• Ớn lạnh;
• Đau đầu;
• Đau nhức cơ;
• Viêm màng phổi (đau ngực do viêm gây ra bởi ho quá nhiều);
• Mệt mỏi;
• Lú lẫn hoặc mê sảng, đặc biệt ở người lớn tuổi.

Các triệu chứng này có thể đặc biệt nghiêm trọng nếu bạn có hệ miễn dịch suy yếu hoặc đang mắc các bệnh lý khác.

Triệu chứng ở trẻ em

Trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh có thể biểu hiện triệu chứng khác với người lớn. Ho là triệu chứng phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh, tuy nhiên các dấu hiệu khác có thể bao gồm:

• Nhịp tim nhanh;
• Nồng độ oxy trong máu thấp;
• Co rút cơ ngực khi thở;
• Cáu gắt;
• Giảm thèm ăn hoặc không bú/muốn uống;
• Sốt;
• Nghẹt mũi;
• Khó ngủ.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm phế quản phổi

Nếu không được điều trị hoặc trong trường hợp nặng, viêm phế quản phổi có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng:

• Suy hô hấp: Xảy ra khi sự trao đổi oxy và CO₂ trong phổi bị suy giảm nghiêm trọng. Người bệnh có thể cần đến máy thở hoặc các thiết bị hỗ trợ hô hấp.
• Hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển (ARDS): Đây là một dạng suy hô hấp nặng, có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử trí kịp thời.
• Nhiễm trùng huyết: Còn gọi là nhiễm trùng máu, xảy ra khi phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với nhiễm trùng trở nên quá mức, gây tổn thương lan rộng cho các cơ quan nội tạng. Sepsis có thể dẫn đến suy đa cơ quan và tử vong.
• Áp xe phổi: Là sự hình thành các túi mủ trong nhu mô phổi, gây đau, ho mủ, sốt kéo dài và thường cần điều trị kháng sinh mạnh hoặc can thiệp dẫn lưu.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi bạn có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng nêu trên kéo dài hoặc có xu hướng nặng dần (đặc biệt là sốt cao, khó thở, đau ngực, ho ra máu, tím môi), hãy đi khám bác sĩ để được điều trị kịp thời. Với trẻ nhỏ và người lớn tuổi, việc thăm khám sớm càng cần thiết vì bệnh có thể diễn tiến nhanh và âm thầm.

Nguyên nhân phổ biến nhất của viêm phế quản phổi là nhiễm khuẩn phổi, đặc biệt là do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae và Haemophilus influenzae type b (Hib). Tuy nhiên, các tác nhân gây bệnh khác như virus và nấm cũng có thể gây ra tình trạng viêm phổi này.

• Vi khuẩn: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae...
• Virus: Virus cúm, RSV (Respiratory Syncytial Virus), adenovirus...
• Nấm: Candida albicans, Aspergillus (thường ở người suy giảm miễn dịch).

Khi các vi sinh vật có hại xâm nhập vào phế quản và phế nang, chúng sẽ sinh sôi và phát triển. Hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng bằng cách huy động các tế bào bạch cầu đến khu vực nhiễm trùng để tiêu diệt vi khuẩn, virus hoặc nấm. Quá trình đáp ứng miễn dịch này gây ra tình trạng viêm - là nguyên nhân chính dẫn đến các triệu chứng của bệnh viêm phế quản phổi.