Vàng da tán huyết là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Vàng da tán huyết là gì?

Vàng da là tình trạng nhuộm màu vàng ở da niêm và kết mạc mắt do tăng lượng bilirubin trong máu. Vàng da được chia làm 3 loại: Vàng da trước gan, vàng da tại gan và vàng da sau gan.

Vàng da tán huyết còn được gọi là vàng da trước gan, là một loại vàng da phát sinh do tan máu hoặc phá hủy quá mức các tế bào hồng cầu. Sự phá hủy hồng cầu này làm tăng bilirubin gián tiếp quá nhiều trong máu dẫn đến hiện tượng vàng da tán huyết.

Những dấu hiệu và triệu chứng của vàng da tán huyết

Các triệu chứng có thể nhẹ hoặc nặng tùy vào mức độ của bệnh. Chúng cũng có thể xuất hiện đột ngột hoặc phát triển theo thời gian. Các triệu chứng điển hình bao gồm:

• Vàng da: Tình trạng này làm cho da, lòng trắng của mắt chuyển sang màu vàng.
• Khó thở: Xảy ra khi không có đủ tế bào hồng cầu mang oxy đi khắp cơ thể.
• Mệt mỏi: Xảy ra khi không có đủ tế bào hồng cầu mang oxy đi khắp cơ thể. Nó ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày của bạn.
• Đái máu: Nước tiểu có màu đỏ hoặc màu xá xị.
• Lá lách hoặc gan to: Các tế bào hồng cầu già chết đi theo chu kỳ của nó. Khi già đi các tế bào hồng cầu sẽ được gan và lách bắt giữ lại và phá hủy, tạo điều kiện cho cơ thể tạo ra các hồng cầu mới. Khi gan lách to có nghĩa lượng hồng cầu bị bắt giữ trong cơ thể quá nhiều đến mức làm cho gan lách phì đại quá mức so với bình thường.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn hoặc con bạn có bất kỳ triệu chứng vàng da tán huyết nào, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Nguyên nhân dẫn đến vàng da tán huyết

Vàng da tán huyết liên quan trực tiếp đến quá trình chuyển hóa bilirubin, trong đó việc sản xuất quá mức bilirubin do tán huyết vượt quá khả năng của gan trong việc liên hợp bilirubin với axit glucuronic.

Nguyên nhân cơ bản của bệnh vàng da tán huyết giống như tên gọi của nó, là những rối loạn liên quan đến tán huyết. Những nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Bệnh hồng cầu hình liềm (SCD - Sickle Cell Disease): Bệnh này do đột biến gen globin gây ra sự hình thành huyết sắc tố hình liềm.
• Ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối (TTP): Bệnh do hoạt động của protease phân cắt yếu tố von Willebrand ADAMTS13 bị suy giảm gây ra bệnh vi mạch huyết khối. Căn bệnh này biểu hiện bệnh thiếu máu tán huyết rất nghiêm trọng.
• Thiếu máu tán huyết tự miễn (AIHA): Bệnh này do các tự kháng thể phản ứng với các tế bào hồng cầu của cơ thể và khiến chúng bị phá hủy.

Các nguyên nhân gây vàng da tán huyết khác ít phổ biến hơn bao gồm:

• Tán huyết thứ phát do ngộ độc thuốc;
• Thiếu máu rối loạn hồng cầu bẩm sinh (CDA).

Các nguyên nhân gây vàng da tán huyết hiếm gặp như nhiễm trùng Bartonella, tán huyết do phản ứng truyền máu và thiếu máu tán huyết vi mạch.