Biến chứng bàn chân đái tháo đường, nguyên nhân do đâu?

Đái tháo đường, một căn bệnh lâu dài và khó điều trị, có thể gây ra các biến chứng trên bàn chân, gây khó khăn và đau đớn cho bệnh nhân. Và bàn chân đái tháo đường chính là một trong số đó.

Bàn chân đái tháo đường là gì?

Bàn chân đái tháo đường là một biến chứng phức tạp của bệnh đái tháo đường, mang đến những vấn đề nghiêm trọng và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống, sinh hoạt và thậm chí tính mạng của những người bị mắc bệnh. Biến chứng này ban đầu được mô tả bởi sự xuất hiện các vết loét đơn giản, nhiễm trùng và khó lành, gây ra hệ quả lớn.

Bàn chân đái tháo đường thường phát sinh do tình trạng tổn thương mạch máu, bao gồm xơ vữa hẹp mạch máu, giảm lưu thông máu, tổn thương thần kinh với các rối loạn dinh dưỡng, rối loạn dẫn truyền thần kinh, tổn thương biến dạng xương và viêm xương trong khu vực bàn chân. Những yếu tố như vết trầy xước, mất da và nhiễm trùng cũng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của biến chứng này.

Biến chứng bàn chân đái tháo đường có thể xảy ra không chỉ với những người mới bị mắc bệnh mà còn với những người bệnh đã mắc trong thời gian dài. Nhiễm trùng được coi là một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự tiến triển xấu đi của tình trạng bàn chân đái tháo đường. Các yếu tố như tổn thương mạch máu, giảm lưu thông máu và tổn thương thần kinh với các rối loạn cảm giác cũng góp phần làm cho người bệnh khó chịu, đôi khi không thể chịu đựng được và làm giảm chất lượng cuộc sống. Những yếu tố này cũng gây ra những can thiệp không đúng như bôi thuốc, ngâm nước nóng, ngâm thuốc hoặc các biện pháp can thiệp khác, dẫn đến kết quả không tốt cho bàn chân của người bệnh.

Nguyên nhân gây loét bàn chân tiểu đường

Có nhiều nguyên nhân gây ra loét bàn chân đái tháo đường và điều trị phụ thuộc vào từng nguyên nhân cụ thể. Loét bàn chân đái tháo đường thường xuất hiện ở nhóm người đái tháo đường có các biến chứng về mạch máu và thần kinh, và cũng có thể gây tổn thương và biến dạng xương bàn chân (charcot) ở những người mắc đái tháo đường. Những biến chứng này thường liên quan đến việc kiểm soát đường huyết và các yếu tố xơ vữa mạch máu trong thời gian dài.

Sự kiểm soát kém của đường huyết và lipid liên quan chặt chẽ đến các biến chứng về thần kinh và mạch máu đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu trên bệnh nhân đái tháo đường.

Có một số yếu tố thuận lợi có thể góp phần gây tổn thương cho bàn chân đái tháo đường, bao gồm:

• Không chăm sóc vệ sinh bàn chân đúng cách;
• Thói quen đi chân trần dễ đạp phải các vật thể lạ;
• Cắt móng chân hoặc da không đúng cách, gây tổn thương cho ngón chân và tạo điều kiện thuận lợi cho nhiễm trùng;
• Sử dụng giày dép chật, cứng có thể gây cọ sát và tổn thương cho chân;
• Một số can thiệp không đúng cách trên bàn chân, chẳng hạn như bôi dầu nóng, ngâm nước nóng hoặc sử dụng các thiết bị tạo nhiệt để giảm đau trên bàn chân đái tháo đường.

Các yếu tố cũng có ảnh hưởng đến vết thương, tình trạng loét và nhiễm trùng ở bệnh nhân đái tháo đường, bao gồm:

• Thói quen hút thuốc lá;
• Kiểm soát đường huyết kém;
• Thừa cân và béo phì;
• Sức đề kháng và hệ miễn dịch suy giảm.

Các yếu tố trên đóng vai trò trong việc ảnh hưởng đến tình trạng vết thương, loét và nhiễm trùng ở bệnh nhân đái tháo đường.

Điều trị bệnh lý bàn chân tiểu đường

Bàn chân tiểu đường là một biến chứng phức tạp của bệnh đái tháo đường, vì vậy việc phòng ngừa rất quan trọng để tránh tình trạng này. Trong trường hợp xảy ra tổn thương và loét, việc chăm sóc kịp thời và đúng phương pháp là cần thiết để giúp vết thương lành sớm cho người bệnh.

Chăm sóc vết thương tại chỗ

Hiện nay, thông qua các nghiên cứu và thực hành, đã đưa ra các khái niệm quan trọng trong chăm sóc vết thương như TIME và MOIST. Các khái niệm này bao gồm các công việc cần thực hiện để chăm sóc vết thương, bao gồm kiểm soát nhiễm trùng, kiểm soát dịch tiết, loại bỏ mô hoại tử, cung cấp oxy tại chỗ, và kích thích quá trình lành thương.

Khoa học đã đạt được nhiều tiến bộ, cung cấp nhiều phương tiện để chăm sóc vết thương tại chỗ, ví dụ như các dung dịch rửa như hypochlorite (HOCL), dung dịch Prontosan, Betadine...

Các loại băng gạc mới giúp kiểm soát dịch tiết và nhiễm trùng tại chỗ, bao gồm các loại gạc Foam, Alginate, gạc tẩm bạc hoặc mật ong để kiểm soát mùi hôi và nhiễm trùng. Những loại gạc này giúp duy trì môi trường ẩm cho vết thương để lành nhanh.

Các dụng cụ như Vacuum assisted closure (VAC) giúp kiểm soát dịch tiết và kích thích quá trình lành mô.

Các loại thuốc kích thích quá trình lành mô và biểu bì bao gồm yếu tố tăng trưởng và các chất cung cấp oxy tại chỗ, giúp vết thương lành nhanh.

Chăm sóc toàn thân

Để kiểm soát tình trạng nhiễm trùng, hạn chế sự lan rộng của nó, việc sử dụng kháng sinh qua đường uống hoặc tiêm mạch là một phương pháp quan trọng. Điều này giúp kiểm soát nhiễm trùng tại chỗ và ngăn chặn sự phát triển của nó.

Việc sử dụng kháng sinh thường được căn cứ vào yếu tố dịch tễ tại từng địa phương và đơn vị. Các loại kháng sinh được chọn ban đầu và tuân thủ theo các hướng dẫn và khuyến cáo cụ thể tại địa phương. Đồng thời, cần lưu ý rằng trong vết loét bàn chân đái tháo đường, có thể tồn tại nhiều loại vi khuẩn đồng thời, do đó việc quan tâm đến các vi trùng thường gặp là rất quan trọng.

Việc kiểm soát đường huyết và các bệnh nền của người bệnh đái tháo đường là vô cùng cần thiết và phải được thực hiện một cách tích cực và kịp thời. Điều này giúp duy trì mức đường huyết ổn định và điều trị các bệnh liên quan, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chữa lành của vết loét bàn chân đái tháo đường.