Cách hạ sốt cho người bị ung thư: Lưu ý quan trọng giúp tránh biến chứng

Sốt ở bệnh nhân ung thư có thể do nhiễm trùng, phản ứng viêm hoặc tác dụng phụ của hóa trị, xạ trị. Nếu không kiểm soát kịp thời, sốt kéo dài có thể gây suy nhược cơ thể, tăng nguy cơ biến chứng. Với người đang bị ung thư, việc hạ sốt cần đảm bảo an toàn, tránh ảnh hưởng đến sức đề kháng. Dưới đây là các cách hạ sốt cho người bị ung thư an toàn, hiệu quả được chuyên gia khuyến nghị.

Nguyên nhân gây sốt ở bệnh nhân ung thư

Sốt là triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân ung thư. Việc xác định nguyên nhân giúp kiểm soát sốt hiệu quả.

Nhiễm trùng gây sốt

Một trong những nguyên nhân gây sốt phổ biến là nhiễm trùng ở bệnh nhân ung thư. Bệnh nhân ung thư có hệ miễn dịch suy giảm, đặc biệt khi trải qua hóa trị, xạ trị hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch. Khi đó, vi khuẩn, virus hoặc nấm có thể xâm nhập qua đường hô hấp, tiêu hóa, da hoặc niêm mạc một cách dễ dàng và gây sốt.

Quá trình viêm của khối u gây sốt

Quá trình viêm của khối u cũng có thể gây sốt ở người bị ung thư. Một số khối u tiết ra các chất gây viêm (cytokine), kích thích phản ứng miễn dịch, dẫn đến sốt kéo dài. Loại ung thư có nguy cơ cao gây sốt do viêm bao gồm ung thư máu, ung thư hạch bạch huyết và ung thư di căn.

Tác dụng phụ khi điều trị ung thư

Sốt cũng có thể là tác dụng phụ ở bệnh nhân ung thư khi đang điều trị bệnh. Sốt là một tác dụng phụ thường gặp sau hóa trị, thường do giảm bạch cầu trung tính, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Tỷ lệ bệnh nhân gặp phải tình trạng này dao động từ 5% đến 25%, tùy thuộc vào loại hóa chất sử dụng và tình trạng sức khỏe của họ. Một số loại thuốc điều trị ung thư, như interferon hoặc thuốc điều hòa miễn dịch, có thể kích thích phản ứng viêm, gây sốt nhẹ đến trung bình.

Triệu chứng sốt ở người bệnh ung thư

Sốt ở bệnh nhân ung thư có thể biểu hiện theo nhiều mức độ, tùy từng nguyên nhân. Bệnh nhân có thể sốt nhẹ (37,5 - 38°C) hoặc sốt cao trên 39°C. Sốt thường đi kèm với ớn lạnh, đổ mồ hôi, mệt mỏi, đặc biệt vào ban đêm.

Một số trường hợp sốt do nhiễm trùng có thể xuất hiện ho, khó thở, tiêu chảy hoặc đau rát họng. Nếu nhiễm trùng huyết xảy ra, bệnh nhân có thể có thêm triệu chứng mạch nhanh, huyết áp giảm và lú lẫn. Đây là dấu hiệu nguy hiểm, cần can thiệp y tế ngay.

Sốt do tác dụng phụ của hóa trị, xạ trị hoặc thuốc điều hòa miễn dịch thường đi kèm đau nhức cơ thể, buồn nôn, sụt cân hoặc phát ban da. Ngoài ra, bệnh nhân sốt kéo dài do phản ứng viêm của khối u thường kèm theo sụt cân, đau mạn tính hoặc chán ăn.

Cách hạ sốt cho người bị ung thư

Sốt ở bệnh nhân ung thư cần được kiểm soát kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là các cách hạ sốt cho người bị ung thư an toàn và hiệu quả.

Người bệnh nên làm gì?

Khi bị sốt, bệnh nhân ung thư nên:

• Uống đủ nước để bù dịch và giúp cơ thể hạ nhiệt: Bệnh nhân nên uống nước ấm, chia thành nhiều lần trong ngày. Một số loại nước từ thảo dược dân gian có thể giúp hạ sốt nhẹ và bổ sung nước như: Nước lá tía tô, nước dừa, chanh mật ong, nước mía… Tuy nhiên, bệnh nhân không nên tự ý sử dụng mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Lau người bằng khăn ấm: Người bệnh nên lau người tại các vị trí như trán, nách, bẹn để giảm thân nhiệt nhưng không sử dụng nước lạnh vì có thể gây co mạch.
• Mặc quần áo mỏng, thoáng mát để giúp cơ thể tản nhiệt tốt hơn. Người bệnh tránh đắp chăn quá dày khi đang sốt vì dễ khiến cơ thể bị giữ nhiệt, làm tăng thân nhiệt.
• Dùng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ: Paracetamol là lựa chọn phổ biến nhưng không dùng quá 4g/ngày. Khoảng cách giữa các lần uống thuốc hạ sốt ít nhất 4 - 6 giờ/lần. Người bệnh không tự ý dùng Aspirin hoặc Ibuprofen vì có thể ảnh hưởng đến đông máu và gây viêm loét dạ dày. Nếu sốt do nhiễm trùng, bác sĩ có thể chỉ định thêm kháng sinh hoặc thuốc kháng nấm.

Trường hợp sốt do tác dụng phụ của hóa trị hoặc miễn dịch suy giảm, bệnh nhân cần nhập viện để theo dõi. Nếu sốt do nhiễm trùng, điều trị thường bao gồm kháng sinh mạnh, thuốc kháng nấm hoặc truyền dịch. Trường hợp sốt do suy tủy, bệnh nhân có thể cần truyền máu hoặc sử dụng thuốc kích thích bạch cầu.

Người chăm sóc bệnh nhân nên làm gì?

Ngoài áp dụng cách hạ sốt cho người bị ung thư an toàn, người chăm sóc bệnh nhân còn nên làm những việc sau:

• Chăm sóc, hỗ trợ bệnh nhân theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.
• Tìm hiểu bị sốt nên ăn gì, uống gì là việc họ nên làm. Người chăm sóc cần hỗ trợ bệnh nhân uống nước, ăn uống đủ chất để duy trì sức khỏe. Khi nấu nướng cho bệnh nhân, họ nên tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, khó tiêu.
• Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng cho người bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc với người có bệnh lý truyền nhiễm để bảo vệ hệ miễn dịch đang bị suy yếu của bệnh nhân.
• Theo dõi thân nhiệt bệnh nhân mỗi 2 - 4 giờ. Quan sát dấu hiệu nguy hiểm ở người bệnh như khó thở, môi tái, tụt huyết áp, mạch nhanh. Nếu có, cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay.

Bệnh nhân ung thư sốt kéo dài là cảnh báo y tế khẩn cấp

Nếu đã áp dụng các cách hạ sốt cho người bị ung thư như trên mà không hiệu quả, sốt kéo dài trên 48 giờ, sốt trên 38,5°C tái diễn nhiều lần hoặc kèm theo dấu hiệu nguy hiểm, bệnh nhân cần được kiểm tra y tế ngay. Các dấu hiệu nguy hiểm cần theo dõi ở bệnh nhân ung thư đang bị sốt như: Mệt mỏi nghiêm trọng, huyết áp giảm, nhịp tim nhanh, lú lẫn, đau đầu dữ dội, khó thở, tiêu chảy nặng, giảm bạch cầu nghiêm trọng…

Sốt kéo dài ở bệnh nhân ung thư có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng nặng, suy tủy hoặc sốc nhiễm khuẩn. Việc phát hiện và can thiệp sớm giúp giảm nguy cơ biến chứng đe dọa tính mạng cho người bệnh.

Hạ sốt đúng cách giúp bệnh nhân ung thư cảm thấy dễ chịu và giảm nguy cơ biến chứng. Nếu đã áp dụng các cách hạ sốt cho người bị ung thư nhưng tình trạng không cải thiện hoặc có dấu hiệu bất thường, bệnh nhân cần được đưa đến cơ sở y tế ngay. Sự phối hợp giữa bệnh nhân, gia đình và bác sĩ sẽ giúp kiểm soát sốt hiệu quả.