Dấu hiệu dị vật trực tràng là gì? Nguyên nhân, cách chẩn đoán và điều trị

Để loại bỏ dị vật trực tràng, trong nhiều trường hợp, vật thể lạ bao gồm các vật liệu dễ vỡ, chẳng hạn như thủy tinh. Hầu hết bệnh nhân chờ đợi vài giờ hoặc thậm chí vài ngày mới đến gặp bác sĩ. Trước khi làm vậy, họ thường liên tục cố gắng tự mình hoặc nhờ người khác loại bỏ vật đó. Điều này thường làm xấu đi tình hình để khai thác thành công.

Tổng quan về dị vật trực tràng

Dị vật trực tràng là những "vật thể lạ" được tìm thấy trong trực tràng và có thể được cho là đã được đưa vào qua hậu môn hoặc từ miệng qua đường tiêu hóa. Tình trạng này có thể nguy hiểm nếu bệnh nhân không thể loại bỏ nó. Các vật thể lạ nhỏ hơn, được nuốt vào, chẳng hạn như xương ăn cùng với thức ăn, đôi khi có thể được tìm thấy mắc kẹt trong trực tràng khi chụp X-quang, trường hợp này thường ít nguy hiểm hơn. Ngoài ra, một số vật thể khác có thể tìm thấy trong trực tràng như gạc phẫu thuật, vòng tránh thai, sỏi đường tiết niệu.

Nếu vật lạ quá lớn khiến phân từ đại tràng không thể đi qua thì có thể xảy ra tắc ruột cơ học. Sự căng thẳng của trực tràng và sự gián đoạn của nhu động ruột gây ra tình trạng này. Dị vật có thể gây nhiễm trùng, phá hủy thành ruột. Tùy thuộc vào vị trí thủng, điều này có thể dẫn đến viêm phúc mạc do phân hoặc áp xe ở khoang sau phúc mạc.

Những vật thể nhỏ hơn làm tổn thương thành ruột nhưng không làm thủng nó có thể bị bao bọc bởi u hạt của vật thể lạ. Chúng có thể tồn tại trong trực tràng dưới dạng giả u mà không có bất kỳ tác dụng phụ nào.

Biến chứng phổ biến nhất nhưng vẫn hiếm gặp là thủng trực tràng do chính vật lạ gây ra hoặc cố gắng loại bỏ nó. Các vết thủng được chẩn đoán sẽ được phẫu thuật ngay lập tức bằng cách mở bụng và cắt bỏ hoặc khâu vết thủng. Để ngăn chặn nhiễm trùng, thuốc kháng sinh có thể được kê đơn.

Nguyên nhân gây dị vật trực tràng

Nguyên nhân gây dị vật trực tràng rất đa dạng, vật thể lạ được tự nguyện đưa vào trong phần lớn các trường hợp. Điều này xảy ra phần lớn là do các hoạt động tình dục đưa qua từ đường hậu môn.

Đưa qua hậu môn

Dị vật trực tràng qua đường hậu môn đa phần do người bệnh tự đưa vào cơ thể. Đa phần trường hợp này là do kích thích tình dục. Nhiều vật dụng dùng để kích thích tình dục (đồ chơi tình dục) có đầu hình nón để dễ dàng thâm nhập, trong khi phần đế bằng phẳng. Người dùng có thể không thể rút dị vật ra nếu phần đáy của dị vật đưa qua hậu môn về phía trực tràng. Để nhận được sự kích thích mạnh hơn, vật thể có thể được đưa vào sâu hơn dự định. Trong trường hợp này, cơ vòng sẽ ngăn cản việc lấy dị vật ra ngoài bằng các biện pháp cơ học. Số ít hơn là do người bệnh cố gắng nhét vật thể lạ để che giấu như nỗ lực vận chuyển các đồ vật như vũ khí cỡ nhỏ, chất cấm,...

Một nguyên nhân khác có thể là do cố gắng tự điều trị bệnh. Một bệnh nhân đã cố gắng điều trị bệnh tiêu chảy mãn tính của mình bằng cách nhét một bắp ngô vào trực tràng. Một bệnh nhân khác cố gắng xoa dịu cơn ngứa do bệnh trĩ bằng bàn chải đánh răng.

Ngoài ra, tai nạn hoặc tra tấn có thể khiến vật thể lạ vô tình đâm vào. Nhiệt kế y tế thủy ngân được đưa vào hậu môn để đo nhiệt độ nhưng bị gãy khi ở bên trong, là một ví dụ về dị vật trực tràng do tai nạn.

Bằng miệng

Một số dị vật vẫn có thể lọt qua đường miệng, qua được các chỗ hẹp, chẳng hạn như thực quản, tâm vị, môn vị hoặc van hồi manh tràng thành dị vật, chẳng hạn như tăm và xương gây ra khoảng 2/3 số ca thủng ruột.

Thực phẩm có nguồn gốc thực vật, đặc biệt là các loại hạt như bỏng ngô, dưa hấu, hạt hướng dương và hạt bí ngô, có thể kết tụ lại với nhau bên trong ruột dưới để tạo thành dị vật. Những khối cục này có thể phát triển quá lớn để có thể đi qua hậu môn bình thường. Loại dị vật trực tràng này chủ yếu xảy ra ở trẻ em.

Chẩn đoán và xử lý dị vật trực tràng

Để chẩn đoán dị vật trực tràng không quá khó và từ đó có thể đưa ra những phương pháp xử lý phù hợp.

Chẩn đoán

Thông thường, một số hình ảnh X-quang được ghi lại để xác định chính xác vị trí và độ sâu của vật thể lạ. Các vật thể lạ làm từ vật liệu có độ tương phản thấp (ví dụ như nhựa) có thể cần phải siêu âm hoặc chụp CT. Các dị vật trực tràng có thể xâm nhập sâu vào đại tràng, trong một số trường hợp nhất định có thể lan tới góc đại tràng phải.

Nội soi, cũng có thể được sử dụng trong quá trình điều trị, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xác định và định vị dị vật bên trong trực tràng.

Điều trị

Tùy vào trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ có chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Trong hầu hết các trường hợp, dị vật có thể được loại bỏ bằng nội soi. Đã có một số trường hợp các dụng cụ được sử dụng trong sinh nở đã chứng minh được giá trị của chúng trong việc loại bỏ các dị vật đó, chẳng hạn như kẹp và giác hút. Các đồ vật bằng gỗ đã được lấy ra bằng cái mở nút chai và ly uống nước sau khi đổ đầy thạch cao vào chúng. 

Nếu dị vật ở quá xa, trong khu vực đại tràng sigma và không thể loại bỏ bằng một trong các phương pháp trên, thì việc nghỉ ngơi tại giường và dùng thuốc an thần có thể khiến dị vật quay trở lại trực tràng, việc lấy và lấy ra dễ dàng hơn.

Trong những trường hợp khó khăn, có thể cần phải phẫu thuật nội soi. Theo thống kê, trường hợp này xảy ra ở khoảng 10% bệnh nhân. Phẫu thuật mở ruột già có thể được chỉ định trong những trường hợp rất khó khăn, đặc biệt nếu việc thao tác với vật thể đó có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về dị vật trực tràng, đây là một tình trạng có thể gây ra nhiều nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Khi không may gặp phải tình trạng này, đừng ngại ngần mà hãy thông báo với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.

Xem thêm: 

• Cách sơ cứu hóc dị vật hiệu quả, an toàn 
• Nhận biết trẻ mắc dị vật tai mũi họng và cách xử trí