Hệ lụy của rối loạn thần kinh thực vật là gì?

Rối loạn thần kinh thực vật là tình trạng bệnh lý không hiếm gặp, gây lo lắng cho người mắc phải cũng như người thân. Mặc dù bệnh lý trên không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nó có thể tạo nên nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với sức khỏe. Vậy các hệ lụy của rối loạn thần kinh thực vật là gì?

Rối loạn thần kinh thực vật là gì?

Hệ thần kinh thực vật hay hệ thần kinh tự chủ là một phần của hệ thống thần kinh có vai trò kiểm soát một số chức năng có tính chất tự động của cơ thể như hoạt động tiêu tiêu hóa, tuần hoàn, hô hấp, bài tiết và các hoạt động khác không theo ý muốn của con người.

Theo giải phẫu, hệ thần kinh thực vật được chia thành 2 phần là hệ thần kinh giao cảm và hệ thần kinh phó giao cảm.

• Hệ thần kinh giao cảm: Vị trí của hệ thần kinh giao cảm nằm ở vùng lưng - thắt lưng. Hệ thần kinh giao cảm có nhiệm vụ kích thích cơ thể chiến đấu hay phản ứng lại đối với các tình huống nguy hiểm hoặc căng thẳng. Hệ thống thần kinh giao cảm sẽ kích hoạt các cơ quan của cơ thể nhằm tăng nhịp tim, tăng lưu lượng máu đến các vùng cần thiết để thoát khỏi nguy hiểm.
• Hệ thần kinh phó giao cảm: Vị trí của hệ thần kinh phó giao cảm nằm trong hộp sọ và các đoạn cuối của tủy sống. Hệ thống này chịu trách nhiệm bảo tồn năng lượng và sửa chữa các mô nhằm duy trì các chức năng cơ bản của cơ thể.

Hệ thống thần kinh giao cảm và phó giao khác nhau về vị trí, cấu tạo và đối lập nhau về mặt chức năng tuy nhiên chúng có mối quan hệ chặt chẽ và hỗ trợ lẫn nhau nhằm đảm bảo sự cân bằng cho các hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.

Trong trường hợp một trong hai hệ thần kinh này bị rối loạn (bị ức chế hoặc suy giảm chức năng) sẽ dẫn đến hội chứng rối loạn thần kinh thực vật. Rối loạn thần kinh thực vật có thể ở mức độ từ nhẹ đến mức độ nặng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh.

Hệ lụy của rối loạn thần kinh thực vật

Rối loạn thần kinh thực vật không nguy hiểm đến tính mạng nhưng về lâu về dài nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu không được điều trị, rối loạn thần kinh thực vật có thể dẫn tới nhiều hệ lụy trên cơ quan của cơ thể như hệ thần kinh, tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, bài tiết và tiết niệu.

Đặc biệt, bệnh lý trên có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn khiến nhiều người vô cùng lo lắng. Một số hệ lụy của rối loạn thần kinh thực vật đối với các cơ quan bao gồm:

Hệ lụy trên tim mạch

Người bệnh mắc rối loạn thần kinh thực vật sẽ xuất hiện tình trạng hồi hộp, hụt hơi, nhịp tim nhanh hoặc chậm, huyết áp tăng giảm thất thường, đau thắt ngực, thiểu năng mạch vành. 

Bên cạnh đó, người bệnh cũng gặp khó khăn trong việc thích ứng với hoạt động thể lực, nhịp tim thay đổi một cách chậm chạp hoặc không thay đổi để đáp ứng kịp thời với hoạt động thể lực.

Hệ tiêu hóa

Bệnh lý rối loạn thần kinh thực vật làm ảnh hưởng đến chức năng co bóp của dạ dày, ruột gây rối loạn hệ tiêu hóa. Hậu quả là gây nên tình trạng buồn nôn, nôn, khó nuốt, ăn không ngon, đầy hơi, tiêu chảy, táo bón.

Hệ thần kinh

Rối loạn thần kinh thực vật khiến cho người bệnh vào những ngày thay đổi thời tiết bị rối loạn vận mạch gây đau đầu, rối loạn tuần hoàn não, làm giảm trí nhớ, giảm tập trung, ngủ kém, lo âu, buồn bực vô cớ.

Hệ tiết niệu

Rối loạn tiết niệu, tiểu khó, tiểu không tự chủ, tiểu không hết nước tiểu, kích thích tiểu tiện khi căng thẳng, nhiễm khuẩn đường tiết niệu là những hệ lụy thường gặp của rối loạn thần kinh thực vật trên hệ tiết niệu.

Hệ bài tiết

Bệnh lý trên gây rối loạn tiết mồ hôi, khiến cho mồ hôi bị giảm tiết hoặc tăng tiết quá mức, ảnh hưởng tới khả năng điều tiết nhiệt độ cơ thể làm cho thân nhiệt nóng lạnh bất thường.

Hệ hô hấp

Rối loạn thần kinh thực vật khiến người bệnh bị co thắt cơ trơn phế quản từ đó gây nên tình trạng tức ngực, ngạt mũi, hụt hơi, khó thở, đặc biệt tăng khi thay đổi thời tiết hoặc căng thẳng.

Hệ sinh dục

Hệ sinh dục bị ảnh hưởng rối loạn thần kinh thực vật gây nên các hệ lụy thường gặp như rối loạn tình dục, khó duy trì sự cương cứng, xuất tinh sớm ở nam giới, khô âm đạo và rối loạn kinh nguyệt ở nữ giới.

Không chỉ ảnh hưởng trên các hệ cơ quan, rối loạn thần kinh thực vật còn là khởi đầu của nhiều loại bệnh như: Bệnh Raynaud, chứng đỏ đau đầu chi, bệnh cứng bì, chứng xanh tím đầu chi,...

Điều trị rối loạn thần kinh thực vật

Rối loạn thần kinh thực vật là chứng rối loạn hoạt động thần kinh tự động không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể làm giảm hoạt động hoặc ảnh hưởng đến chức năng tự động của cơ thể như: Nhịp tim, huyết áp, mồ hôi, tiêu hóa,...

Nguyên tắc trong điều trị rối loạn thần kinh thực vật là điều trị nguyên nhân gây ra bệnh. Như đã nói, nguyên nhân gây nên rối loạn thần kinh thực vật là do sự mất cân bằng giữa hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm. Do đó, việc điều trị bệnh lý trên chủ yếu nhằm thiết lập được sự cân bằng trong hệ thần kinh thực vật cụ thể là sự cân bằng giữa hệ giao cảm và phó giao cảm.

Tuy nhiên trên thực tế, cho đến nay vẫn chưa có biện pháp cụ thể đặc trị rối loạn thần kinh thực vật, việc điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng kết hợp giữa điều trị nội khoa và điều trị ngoại khoa.

Người bệnh có thể được điều trị bằng cách sử dụng các thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, thuốc chữa mất ngủ, các loại thuốc làm giảm tiết mồ hôi, điều chỉnh co thắt bàng quang để làm giảm các triệu chứng của bệnh. Đồng thời kết hợp với các phương pháp đông y như xông hơi thuốc trên huyệt, xoa bóp bấm huyệt, châm cứu, liệu pháp tắm nóng, tắm lạnh,... nhằm giúp cho việc điều trị bệnh hiệu quả và nhanh chóng hơn.

Bên cạnh đó, chế độ ăn uống lành mạnh, bổ dưỡng, hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu, thuốc lá, cà phê,… thường xuyên tập thể dục để nâng cao sức khỏe, giữ suy nghĩ tích cực là những biện pháp được khuyến cáo để cải thiện tình trạng bệnh.

Nếu nghi ngờ mắc bệnh, người bệnh cần đi thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp làm giảm các triệu chứng khó chịu và ngăn ngừa các hệ lụy của rối loạn thần kinh thực vật. 

Xem thêm:

• Xung thần kinh là gì? Các bệnh lý xung thần kinh thường gặp
• Hạch thần kinh giao cảm và mối liên hệ của triệu chứng đổ mồ hôi