Khuyến cáo điều trị rối loạn lipid máu​ và biện pháp phòng bệnh hiệu quả

Rối loạn lipid máu là tình trạng mức cholesterol và triglyceride trong máu cao, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nghiêm trọng. Việc phát hiện và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Nhà thuốc Long Châu chia sẻ những khuyến cáo từ chuyên gia về cách kiểm soát và điều trị rối loạn lipid máu hiệu quả, bao gồm thay đổi lối sống, sử dụng thuốc và các biện pháp phòng ngừa.

Nguyên nhân của rối loạn lipid máu là gì?

Rối loạn lipid máu là tình trạng mất cân bằng giữa các loại chất béo trong máu như tăng triglycerides hoặc tăng cholesterol hoặc tăng cholesterol xấu (LDL-C) hoặc giảm cholesterol tốt (HDL-C)... Tình trạng này có thể dẫn đến tích tụ mảng bám trong các động mạch, gây tắc nghẽn lưu thông máu, từ đó tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch như xơ vữa động mạch, đau thắt ngực và đột quỵ. Hậu quả nặng nề nhất là có thể gây tàn phế hoặc tử vong.

Các nguyên nhân gây rối loạn lipid máu có thể kể đến như:

• Di truyền: Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển rối loạn lipid máu, đặc biệt là trong trường hợp bệnh lý tăng cholesterol gia đình.
• Chế độ ăn uống: Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa và chất béo trans, ít ăn rau quả và trái cây có thể làm tăng cholesterol xấu trong máu.
• Thiếu hoạt động thể chất: Lối sống ít vận động cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ bị rối loạn lipid máu.
• Béo phì: Thừa cân và béo phì thường đi kèm với mức cholesterol cao và triglyceride cao trong máu.
• Các bệnh lý nền: Bệnh tiểu đường, bệnh thận mạn và một số bệnh lý khác có thể làm tăng nguy cơ rối loạn lipid máu.
• Căng thẳng, stress kéo dài: Đây là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng tăng mỡ máu. Khi bị stress kéo dài, cơ thể có xu hướng ăn uống nhiều hơn, đặc biệt là thực phẩm nhiều đường, đồ chiên rán hay nhiều dầu mỡ, sử dụng chất kích thích. Đây chính là nguyên nhân khiến cho nồng độ LDL-C trong máu tăng cao.

Những khuyến cáo điều trị rối loạn lipid máu

Dưới đây là những khuyến cáo điều trị rối loạn lipid máu được Hội Tim Mạch Việt Nam và các chuyên gia y tế quốc tế đưa ra để kiểm soát hiệu quả lipid máu và phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

Nguyên tắc điều trị

Trong điều trị rối loạn lipid máu cần phải có sự kết hợp giữa việc dùng thuốc và thay đổi lối sống. Trong đó, thay đổi lối sống lành mạnh là chỉ định đầu tiên trong điều trị, bao gồm điều chỉnh chế độ ăn uống và tập luyện hợp lý phù hợp với từng người bệnh.

Thay đổi lối sống

Như đã nói ở trên, trong khuyến cáo điều trị rối loạn lipid máu thì thay đổi lối sống là chỉ định đầu tiên mà người bệnh cần thực hiện. Thay đổi lối sống bao gồm:

Chế độ ăn uống lành mạnh

Việc thay đổi chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát mức độ lipid máu. Theo khuyến cáo của các chuyên gia tim mạch, chế độ ăn cần giảm bớt chất béo bão hòa, chất béo trans và cholesterol. Thay vào đó, nên tăng cường tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất xơ, như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và các loại thực phẩm giàu axit béo không bão hòa như dầu olive, cá hồi, và các loại hạt.

Tăng cường hoạt động thể chất

Hoạt động thể chất thường xuyên giúp giảm cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL). Người bệnh nên duy trì ít nhất 30 phút/ngày và 5 ngày mỗi tuần. Các bài tập như aerobic, đi bộ, chạy bộ, đạp xe và bơi lội là những lựa chọn tuyệt vời.

Giảm cân

Nếu bạn đang thừa cân hoặc béo phì, giảm cân là một trong những bước đầu tiên quan trọng để cải thiện chỉ số lipid máu. Việc giảm cân giúp giảm mức cholesterol xấu và triglyceride, đồng thời tăng mức cholesterol tốt.

Hạn chế rượu bia và thuốc lá

Rượu bia và thuốc lá có thể làm tăng mức cholesterol xấu và gây hại cho sức khỏe tim mạch. Do đó, hạn chế hoặc loại bỏ hoàn toàn các thói quen này là điều cần thiết để kiểm soát lipid máu hiệu quả.

Sử dụng thuốc hỗ trợ

Trong một số trường hợp, thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát mức độ lipid máu. Khi đó, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giảm cholesterol và triglyceride. Các nhóm thuốc thường được sử dụng bao gồm:

• Statins: Đây là nhóm thuốc phổ biến nhất giúp giảm cholesterol xấu (LDL) và có tác dụng giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Fibrates: Thuốc này có tác dụng giảm triglyceride và tăng cholesterol tốt (HDL).
• Niacin (Vitamin B3): Niacin có thể giúp giảm cholesterol xấu và triglyceride, đồng thời tăng cholesterol tốt.
• Nhóm Resin: Đây là các thuốc ngăn chặn hấp thu cholesterol từ thức ăn trong ruột.
• Nhóm ức chế hấp thu cholesterol: Được sử dụng phối hợp với nhóm statin, không dung nạp statin. Tuy nhiên, nhóm thuốc này chống chỉ định với trường hợp khi triglycerid tăng cao.
• Có thể bổ sung thêm Omega 3.

Theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ

Việc quan sát theo dõi và kiểm tra định kỳ mức độ lipid máu là một trong những vấn đề quan trọng trong khuyến cáo điều trị rối loạn lipid máu để đánh giá hiệu quả của phương pháp điều trị cũng như điều chỉnh kế hoạch điều trị nếu cần thiết. Người bệnh cần làm xét nghiệm máu ít nhất một lần mỗi năm để kiểm tra mức cholesterol toàn phần, LDL-C, HDL-C và triglyceride.

Biện pháp phòng ngừa rối loạn lipid máu hiệu quả

Ông cha ta vẫn có câu “phòng bệnh hơn chữa bệnh”, quan niệm này hoàn toàn đúng với bệnh rối loạn lipid máu. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách ngay trong giai đoạn đầu, người bệnh có thể cải thiện bệnh một cách nhanh chóng thông qua việc thay đổi chế độ ăn uống và tập luyện hợp lý. Nếu để bệnh tiến triển, việc điều trị sẽ phức tạp và gặp nhiều khó khăn hơn, đồng thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh như bệnh lý tim mạch, viêm tụy, tai biến mạch máu não, đột quỵ và thậm chí là tử vong. Do đó, chủ động phòng ngừa là biện pháp bảo vệ sức khỏe tối ưu nhất trước căn bệnh rối loạn lipid máu.

Dưới đây là một số biện pháp giúp phòng bệnh hiệu quả như:

Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Các chuyên gia khuyến cáo mọi người nên duy trì một mức cholesterol khỏe mạnh để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và các bệnh lý liên quan đến lipid máu. Bằng cách:

• Kiểm soát cân nặng.
• Ăn vừa đủ các loại thực phẩm giàu chất béo bão hòa như thịt heo, thịt bò, thịt bê…
• Hạn chế sử dụng thuốc lá, bia rượu, chất kích thích…
• Cung cấp đầy đủ và cân bằng các chất dinh dưỡng, không nên tiêu thụ quá nhiều chất béo và chất đạm.
• Bổ sung vitamin, khoáng chất và chất xơ thông qua các loại hoa quả tươi, rau xanh để tốt cho sức khỏe, đồng thời giúp cân bằng chất béo trong máu.

Chăm sóc sức khỏe định kỳ

Ngoài việc kiểm tra lipid máu, người bệnh cũng nên thường xuyên thăm khám sức khỏe để kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác, chẳng hạn như huyết áp cao, đái tháo đường và các bệnh lý nền có thể ảnh hưởng đến lipid máu. Từ đó giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Rối loạn lipid máu là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nhưng nếu phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể được kiểm soát hiệu quả, giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ. Việc thực hiện các khuyến cáo về thay đổi lối sống, sử dụng thuốc hỗ trợ và theo dõi định kỳ là rất quan trọng để kiểm soát mức độ lipid máu và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Trên đây là những khuyến cáo điều trị rối loạn lipid máu mà bạn nên biết để bảo vệ sức khỏe của bản thân cũng như các thành viên trong gia đình.