Mất ngủ tiểu đêm nguyên nhân do đâu? Cách khắc phục

Tưởng chừng chỉ là một bất thường nhỏ trong thói quen sinh hoạt, mất ngủ tiểu đêm lại ẩn chứa nhiều nguy cơ mà không phải ai cũng nhận ra. Thức giấc nhiều lần không chỉ khiến cơ thể kiệt sức mà còn làm gia tăng nguy cơ trầm cảm, rối loạn tim mạch và suy giảm trí nhớ. Cùng tìm hiểu mất ngủ tiểu đêm nguyên nhân do bệnh gì và giải pháp như thế nào ngay trong bài viết dưới đây.

Nguyên nhân gây mất ngủ tiểu đêm

Mất ngủ kèm theo tiểu đêm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố sinh lý lẫn bệnh lý.

Mất ngủ tiểu đêm do nguyên nhân sinh lý

Thực tế cho thấy những người lớn tuổi thường đi tiểu nhiều lần trong đêm và bị gián đoạn giấc ngủ. Điều này được lý giải là do sự ảnh hưởng của quá trình lão hóa đã làm suy giảm chức năng bài tiết, làm tần suất đi tiểu đêm.

Tình trạng tiểu đêm mất ngủ cũng có thể xảy ra do những yếu tố sinh lý khác, ví dụ như:

• Uống quá nhiều rượu bia, nước, đồ uống có chứa caffeine trước lúc ngủ khiến cơ thể dự trữ quá nhiều chất lỏng, kích thích bàng quang và những cơ quan khác.
• Thói quen sinh hoạt chưa khoa học hoặc ăn quá no vào buổi tối có thể khiến cơ thể khó chịu, ảnh hưởng đến chức năng dạ dày và hệ thống bài tiết.
• Phụ nữ mang thai hoặc giai đoạn tiền mãn kinh cũng dễ gặp tình trạng này do sự thay đổi nội tiết tố và áp lực của tử cung lên bàng quang.
• Việc sử dụng một số loại thuốc lợi tiểu, thuốc có chứa kali, thiazide có thể có tác dụng phụ gây tiểu nhiều, mất ngủ.

Mất ngủ tiểu đêm nguyên nhân do bệnh lý

Bên cạnh các yếu tố sinh lý thường ít gây hại thì mất ngủ tiểu đêm có thể do bạn đang mắc phải một trong số những bệnh lý sau đây.

Phì đại tiền liệt tuyến gây mất ngủ tiểu đêm

Phì đại tuyến tiền liệt là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mất ngủ tiểu đêm ở nam giới trung niên và cao tuổi. Khi tuyến tiền liệt tăng kích thước, chèn ép vào niệu đạo, làm cản trở dòng tiểu và khiến bàng quang không được làm trống hoàn toàn sau mỗi lần đi tiểu.

Bàng quang tăng hoạt

Đây là hiện tượng bàng quang co bóp quá mức khiến người bệnh có cảm giác buồn tiểu, tiểu són (tần suất đi tiểu nhiều nhưng lượng nước tiểu mỗi lần thì rất ít).

Ở những người thường xuyên thức khuya hoặc sử dụng quá nhiều chất kích thích có hại như bia, rượu,… thường gặp tình trạng bàng quang tăng hoạt này.

Bệnh tiểu đường gây mất ngủ tiểu đêm

Khi lượng đường dư thừa, sẽ có xu hướng theo dòng nước tiểu dịch chuyển về phía thận, khiến chức năng thận suy giảm dẫn tới buồn đi tiểu. Ngoài ra, khi lượng nước trong bàng quang nhiều hơn sẽ dẫn đến tình trạng tiểu đêm nhiều lần gây gián đoạn giấc ngủ.

Bệnh lý ở hệ thần kinh

Bệnh lý ở hệ thần kinh, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc bệnh nhân mắc các rối loạn thần kinh mạn tính. Tổn thương hệ thần kinh trung ương hoặc thần kinh ngoại biên, như trong bệnh Parkinson, Alzheimer, đa xơ cứng (MS) hay tai biến mạch máu não, có thể làm suy giảm khả năng kiểm soát hoạt động của bàng quang. Hệ quả là bàng quang dễ co bóp bất thường, dẫn đến tiểu gấp, tiểu nhiều lần.

Tác hại của chứng mất ngủ tiểu đêm

Mất ngủ kèm tiểu đêm không chỉ gây phiền toái trong sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe thể chất và tinh thần. Một số tác hại do mất ngủ tiểu đêm gây ra là:

• Suy giảm sức khỏe: Thức dậy nhiều lần trong đêm khiến cơ thể không đạt được giấc ngủ sâu, lâu dần dẫn đến suy nhược cơ thể, giảm khả năng tập trung, suy nhược thần kinh, thậm chí có thể khởi phát các rối loạn tâm thần ở người bệnh mạn tính.
• Gia tăng nguy cơ bệnh lý tim mạch và chuyển hóa: Tình trạng rối loạn giấc ngủ kéo dài có thể làm tăng huyết áp, thúc đẩy tiến triển các bệnh lý tim mạch, suy giảm chức năng thận, rối loạn chuyển hóa và làm tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt ở người cao tuổi.
• Nguy cơ té ngã và chấn thương: Người cao tuổi thường phải thức dậy vào ban đêm để đi tiểu, dễ gặp phải tình huống mất thăng bằng, trượt ngã hoặc chấn thương.

Ngoài ra, thức dậy liên tục vào ban đêm có thể làm gián đoạn giấc ngủ của người ngủ chung, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của cả hai.

Khi nào người bệnh cần đi khám chuyên khoa?

Người bệnh mất ngủ tiểu đêm nên đến cơ sở y tế uy tín thăm khám sớm khi:

• Tiểu đêm nhiều lần (≥ 2 lần/đêm);
• Tiểu nhiều lần trong cả ngày, tiểu buốt, tiểu không tự chủ;
• Người bệnh lớn tuổi có nguy cơ té ngã khi đi vệ sinh ban đêm.

Giải pháp cho người mất ngủ tiểu đêm

Mất ngủ kèm tiểu đêm là tình trạng gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe ở người lớn tuổi. Các giải pháp để cải thiện tình trạng này bao gồm:

• Điều trị y tế: Dựa trên nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp để kiểm soát triệu chứng và điều trị bệnh lý nền (như viêm đường tiết niệu, phì đại tuyến tiền liệt, suy thận, tiểu đường…). Người bệnh sử dụng thuốc cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ về liều lượng và thời gian dùng để đảm bảo hiệu quả và hạn chế tác dụng phụ.
• Hạn chế uống nước trong vòng 2 giờ trước khi ngủ.
• Tránh sử dụng các thức uống lợi tiểu vào buổi tối như trà, cà phê, rượu bia.
• Hạn chế ăn mặn và các loại trái cây nhiều nước vào bữa tối (cam, bưởi, dưa hấu…).
• Đi tiểu trước khi ngủ.
• Đảm bảo tinh thần thư giãn, tránh căng thẳng hoặc hoạt động kích thích mạnh trước khi ngủ.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về tình trạng mất ngủ tiểu đêm và những lưu ý trong sinh hoạt hằng ngày để cải thiện vấn đề này. Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường kéo dài hoặc kèm theo những triệu chứng khác như đau, tiểu buốt, mệt mỏi quá mức… bạn nên chủ động thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.