Một số tác hại của đậu xanh khi sử dụng sai cách

Đậu xanh là một trong những loại đậu mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe với hàm lượng dinh dưỡng dồi dào. Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá nhiều đậu xanh hoặc sử dụng sai cách có thể gây ra một số tác hại đối với sức khỏe. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về lợi ích của đậu xanh đối với sức khỏe, cũng như các tác hại có thể gây ra.

Những lợi ích của đậu xanh đối với sức khỏe

Trong đậu xanh có chứa khá nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu cho sức khỏe. Một số dưỡng chất có thể kể đến như protein, chất xơ, folate, magie, mangan, sắt, kali, kẽm, photpho, các loại vitamin như vitamin nhóm B (B2, B3, B5, B6, carotenoid, flavonoid, selen), nhiều axit amin thiết yếu như leucine, lysine, isoleucine, arginine, phenylalanine, valine,... Với các dưỡng chất phong phú kể trên, một số lợi ích của đậu xanh đối với sức khỏe có thể kể đến như:

Tốt cho sức khỏe hệ tiêu hóa

Đậu xanh chứa nhiều chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan pectin có tác dụng làm dễ tiêu hóa thức ăn, ngăn ngừa trào ngược dạ dày, loét tiêu hóa, táo bón, trĩ. Chất xơ trong đậu xanh còn giúp giảm áp lực lên đường ruột, hỗ trợ duy trì hệ tiêu hóa ổn định. Ngoài ra, trong đậu xanh còn có chất kháng tinh bột, có ích cho các lợi khuẩn trong đường ruột, đóng vai trò như chất xơ hòa tan, tăng cường khả năng miễn dịch đường ruột và nuôi dưỡng các tế bào ở ruột già, từ đó có thể làm giảm nguy cơ mắc phải bệnh ung thư ruột già và ung thư đại tràng.

Bên cạnh đó, lượng chất xơ và protein cao cũng là lý do khiến đậu xanh trở thành một thực phẩm thích hợp cho những ai đang muốn giảm cân, giảm mỡ. Sự kết hợp giữa chất xơ và protein giúp cơ thể no lâu, hạn chế cảm giác thèm ăn, từ đó kiểm soát lượng thức ăn và lượng calo nạp vào cơ thể một cách hiệu quả hơn.

Cung cấp chất dinh dưỡng cho thai phụ

Mẹ bầu nên bổ sung thực phẩm giàu folate vì đây là dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển của thai nhi. Đậu xanh có thể cung cấp đến 80% lượng folate cần thiết hàng ngày cho phụ nữ mang thai (khoảng 202 gam đậu xanh). Ngoài ra đậu xanh còn chứa sắt, protein, chất xơ, các vitamin và khoáng chất cần thiết cho sức khỏe của thai phụ. Tuy nhiên, mẹ bầu cần lưu ý không nên ăn giá đỗ sống được làm từ đậu xanh để ngăn ngừa nguy cơ gây viêm nhiễm từ các vi khuẩn do phương pháp sản xuất giá đỗ truyền thống. 

Tăng cường hệ miễn dịch

Các nghiên cứu trong ống nghiệm in vitro cho thấy, các chất chống oxy hóa lành mạnh có trong đậu xanh như flavonoid, axit cinnamic, axit caffeic, axit phenolic,... có thể làm giảm sự phát triển ung thư dạ dày và ung thư phổi do gốc tự do. Các chất chống oxy hóa này cũng có hiệu quả trong việc tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch và các chức năng cơ thể, giảm nguy cơ tái phát u xơ tuyến tiền liệt.

Điều hòa huyết áp, tốt cho tim mạch

Với hàm lượng chất xơ trong đậu xanh giúp cơ thể hạn chế hấp thu chất béo, giảm lượng cholesterol và duy trì mức cholesterol trong mức cho phép, đậu xanh là một thực phẩm tốt cho tim mạch mà bạn nên bổ sung. Protein và kali có trong đậu xanh góp phần ức chế các enzyme có thể gây tăng huyết áp, nhờ đó có thể ổn định chỉ số huyết áp một cách tự nhiên. Tuy nhiên, không nên xem đậu xanh là một phương pháp để điều trị tăng huyết áp. Nếu bạn bị tăng huyết áp, hãy tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ và sử dụng đậu xanh như một phần của chế độ ăn uống lành mạnh. 

Giải nhiệt

Chắc hẳn không ai là không biết đến món chè đậu xanh giải nhiệt vào những ngày hè nóng bức. Đậu xanh có đặc tính chống viêm có thể giúp bạn ngăn ngừa tình trạng sốc nhiệt. Các chất chống oxy hóa như isovitexin và vitexin giúp bảo vệ tế bào cơ thể khỏi các tổn thương do sốc nhiệt. Tuy nhiên, bạn cũng cần uống đủ lượng nước mỗi ngày để không bị mất nước và điện giải.

Tác hại của đậu xanh khi sử dụng sai cách

Bên cạnh những lợi ích cho sức khỏe kể trên, đậu xanh cũng có thể gây hại nếu chúng được chế biến sai cách và sử dụng cho không đúng đối tượng. 

Gây đầy hơi, khó tiêu, chướng bụng

Đậu xanh chứa nhiều chất xơ và oligosaccharides (một loại đường khó tiêu hóa), ăn quá nhiều có thể gây đầy hơi, khó tiêu và chướng bụng do cơ thể khó có thể tiêu hóa hoàn toàn. Lectin là các protein gắn kết carbohydrate có trong đậu xanh cũng có thể gây cảm giác khó tiêu khi dung nạp quá nhiều. 

Chính vì vậy, bạn cần chú ý đến lượng đậu xanh mà bạn tiêu thụ. Khi chế biến đậu xanh, cần ngâm đậu xanh trước khi nấu trong nước vài giờ hoặc qua đêm để giảm oligosaccharides, nấu kỹ đậu xanh ở nhiệt độ cao cho đến khi chúng mềm nhừ. Ngoài ra, bạn có thể kết hợp ăn đậu xanh với các loại thực phẩm khác dễ tiêu hóa để đậu có thể được tiêu thụ mà không gây khó chịu cho đường ruột.

Hạ huyết áp

Như đã đề cập ở trên, đậu xanh có thể hỗ trợ ức chế các enzyme gây cao huyết áp, nhưng nếu lạm dụng có thể vô tình khiến huyết áp tụt xuống thấp hơn mức bình thường.

Không tốt cho thận

Những người bị bệnh thận mạn tính cần kiểm soát lượng photpho và kali nạp vào trong chế độ ăn uống. Trong đậu xanh có chứa kali và photpho, do đó, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về lượng đậu xanh phù hợp mà cơ thể có thể tiêu thụ.

Bên cạnh đó, đậu xanh có chứa oxalate, một chất có thể góp phần gây sỏi thận ở một số người. Vậy nên nếu bạn có tiền sử bị sỏi thận, hãy thận trọng khi ăn đậu xanh và tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Gây thiếu hụt chất dinh dưỡng

Đậu xanh có chứa axit phytic, chất này có thể liên kết với kẽm, canxi và một số khoáng chất quan trọng khác, ngăn cản cơ thể hấp thu các chất này và có thể gây ra sự thiếu hụt dinh dưỡng. 

Giảm tác dụng của thuốc

Ăn nhiều đậu xanh có thể làm giảm tác dụng phụ của một số loại thuốc, đặc biệt là những người bệnh đang điều trị theo Y học cổ truyền. Tình trạng này còn được gọi là "giã thuốc", nguyên nhân là vì đậu xanh có tính hàn, có thể làm giảm tác dụng của các loại thuốc có tính ấm nóng hoặc thuốc bổ dương. Các chất trong đậu xanh như tanin, flavonoid, protein có thể kết hợp với các thành phần trong thuốc, làm giảm hấp thu hoặc thậm chí là thay đổi tác dụng của thuốc.

Mặc dù hiện tại vẫn không có ghi chép nào cho thấy việc ăn đậu xanh có ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc Tây y. Nhưng đậu xanh có thể tương tác với một số thành phần như sắt, kẽm hoặc canxi. Vì vậy cần tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu bạn đang dùng các loại thuốc có chứa các thành phần này.

Một số người không nên ăn đậu xanh

Một số người nên kiêng sử dụng đậu xanh có thể kể đến như:

• Người thể chất hàn: Những người có biểu hiện như tay chân lạnh, sợ lạnh, thường xuyên bị tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi,... không nên ăn đậu xanh vì tính hàn của nó có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng này, thậm chí là có thể dẫn đến đau khớp, mất nước do tiêu chảy,...
• Người đang điều trị với thuốc Đông y: Đậu xanh có thể làm giảm tác dụng của một số loại thuốc Đông y. Nếu bạn đang điều trị bằng thuốc Đông y, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ăn đậu xanh.
• Phụ nữ có sức khỏe hệ tiêu hóa kém: Đậu xanh có thể gây đầy hơi, khó tiêu, đặc biệt là khi ăn quá nhiều hoặc chưa nấu chín kỹ. Vì vậy, phụ nữ có hệ tiêu hóa kém nên hạn chế ăn đậu xanh, đặc biệt là trong thời kỳ kinh nguyệt.
• Trẻ em dưới 1 tuổi: Trẻ nhỏ ở giai đoạn này có hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, cỏn khá nhạy cảm, dùng đậu xanh có thể gây lạnh bụng và tiêu chảy ở trẻ.
• Người bị bệnh thận mạn: Mặc dù đậu xanh chứa ít kali và phốt pho hơn các loại đậu khác, nhưng nếu ăn quá nhiều vẫn có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe thận.
• Người có tiền sử sỏi thận: Đậu xanh chứa oxalate, một chất có thể góp phần hình thành sỏi thận ở một số người. 

Trên đây là những thông tin chúng tôi chia sẻ đến bạn về những tác hại của đậu xanh khi sử dụng sai cách và sai đối tượng. Nhìn chung, đậu xanh vẫn là một trong những loại thực phẩm tốt cho sức khỏe mà bạn có thể lựa chọn để bổ sung trong thực đơn dinh dưỡng. Tuy nhiên, hãy lưu ý về những tác hại và đối tượng không nên dùng kể trên để đảm bảo an toàn cho sức khỏe bạn nhé!

Xem thêm: 

• Các loại đậu có lợi cho sức khỏe chúng ta 
• Giải đáp: Những ai không nên ăn đậu xanh? 
• Ăn đậu xanh có tác dụng gì với sức khỏe con người?