Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người ung thư dạ dày

Dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với người mắc bệnh ung thư dạ dày. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ hỗ trợ quá trình điều trị mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, tăng cường sức đề kháng và giảm thiểu các tác dụng phụ của điều trị.

Nguyên nhân gây ra bệnh ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên toàn thế giới, đứng thứ ba ở nam và thứ tư ở nữ về tỷ lệ mắc bệnh. Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh chuẩn theo tuổi ở nam giới cao gấp đôi so với nữ giới. Bệnh này thường có liên quan mật thiết đến vi khuẩn Helicobacter pylori (HP), chế độ ăn uống và một số yếu tố địa lý và môi trường.

Bệnh ung thư dạ dày thường diễn tiến âm thầm trong giai đoạn đầu, khiến người bệnh khó phát hiện cho đến khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn muộn. Điều này làm tăng khó khăn trong việc điều trị và giảm tỷ lệ sống sót của bệnh nhân. Việc chẩn đoán sớm và theo dõi sức khỏe định kỳ là rất quan trọng để phát hiện và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây bệnh ung thư dạ dày bao gồm:

Các tổn thương tiền ung thư

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến ung thư dạ dày là các tổn thương tiền ung thư. Viêm dạ dày mãn tính kéo dài mà không được điều trị có thể dẫn đến viêm teo mãn tính niêm mạc dạ dày. Sự biến đổi dị sản của tế bào, từ mức độ nhẹ đến nặng, kéo dài có thể dẫn đến loạn sản và cuối cùng là ung thư dạ dày.

Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP)

HP được coi là một trong những nguyên nhân chính gây ung thư dạ dày. Vi khuẩn này gây viêm teo đét niêm mạc dạ dày mãn tính, dẫn đến các tổn thương tiền ung thư. Việc phát hiện và điều trị HP sớm có thể giảm nguy cơ phát triển ung thư dạ dày.

Thói quen ăn uống

Chế độ ăn uống có chứa nhiều nitrate, như thịt cá ướp muối, rau dưa muối, thịt nướng và thịt hun khói, làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày. Nitrate khi được tiêu thụ và chuyển hóa trong cơ thể có thể biến đổi thành nitrosamine, một chất gây ung thư.

Béo phì

Người béo phì có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn so với người bình thường. Béo phì không chỉ gây ra các vấn đề về sức khỏe tổng thể mà còn làm tăng nguy cơ phát triển ung thư do sự thay đổi hormone và viêm nhiễm trong cơ thể.

Nhóm máu

Những người thuộc nhóm máu A có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn so với các nhóm máu khác. Mặc dù nguyên nhân cụ thể vẫn chưa được làm rõ, nhưng sự liên quan giữa nhóm máu và nguy cơ ung thư dạ dày đã được nhiều nghiên cứu xác nhận.

Tiền sử phẫu thuật dạ dày

Bệnh nhân đã từng phẫu thuật dạ dày có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao nhất sau khoảng 15-20 năm. Điều này có thể do sự thay đổi cấu trúc và chức năng của dạ dày sau phẫu thuật.

Di truyền

Ung thư dạ dày cũng liên quan đến một số hội chứng di truyền như đa polyp tuyến và bệnh ung thư đại trực tràng di truyền không đa polyp. Đột biến gen CDH1, một gen ức chế tế bào dạ dày phát triển, đã được chứng minh liên quan đến ung thư dạ dày. Khi gen này bị đột biến, khả năng kiểm soát sự phát triển của tế bào dạ dày bị mất đi, dẫn tới ung thư.

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người ung thư dạ dày

Thực đơn dành cho người ung thư dạ dày đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình điều trị bệnh. Dinh dưỡng cho người bệnh ung thư dạ dày cần được tuân thủ nghiêm ngặt theo một chế độ đặc biệt. Khác với các loại bệnh khác, người bệnh ung thư dạ dày phải chú ý đặc biệt đến những gì họ ăn uống hàng ngày để tránh làm tổn thương thêm niêm mạc dạ dày.

Các loại thực phẩm cần tránh trong thực đơn cho người ung thư dạ dày

Đồ ngọt và các thực phẩm chứa đường:

Người bệnh cần giảm thiểu hoặc tránh hoàn toàn các thực phẩm chứa nhiều đường như kẹo, bánh ngọt và nước trái cây có hàm lượng đường cao. Đường có thể tạo điều kiện cho sự phát triển của tế bào ung thư và làm tổn thương niêm mạc dạ dày.

Đồ chua, cay:

Các loại trái cây và thực phẩm có vị chua như cóc, xoài, bưởi chua, và các gia vị cay như dấm ớt cần được tránh. Những loại thực phẩm này có thể gây kích ứng và làm tổn thương niêm mạc dạ dày, khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Thực phẩm gây hại cho bề mặt dạ dày:

• Rượu bia: Các loại đồ uống có cồn như rượu và bia cần được loại bỏ hoàn toàn khỏi thực đơn vì chúng có thể gây viêm và tổn thương niêm mạc dạ dày.
• Cafe và chè: Cà phê và các loại trà, đặc biệt là trà đặc, cũng cần hạn chế vì chúng có thể kích thích dạ dày và làm tăng tiết axit, gây khó chịu cho người bệnh.

Uống sữa lúc đói:

Mặc dù sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng, nhưng uống sữa khi đói có thể gây hại cho dạ dày do các men sữa. Bệnh nhân ung thư dạ dày tốt nhất nên uống sữa cùng với bữa ăn hoặc sau bữa ăn để giảm tác động tiêu cực đến niêm mạc dạ dày.

Thực phẩm quá khô cứng:

Mặc dù bánh mì được coi là tốt cho sức khỏe, nhưng người bệnh ung thư dạ dày nên chọn loại bánh mì mềm thay vì bánh mì nướng khô cứng. Thực phẩm khô và cứng có thể gây khó khăn trong quá trình tiêu hóa và làm tổn thương niêm mạc dạ dày.

Những thực phẩm nên ưu tiên trong thực đơn cho người ung thư dạ dày

Thực phẩm giàu dinh dưỡng và dễ tiêu hóa:

• Cháo, súp và canh: Các loại cháo và súp là lựa chọn tốt cho người bệnh ung thư dạ dày vì chúng dễ tiêu hóa và không gây áp lực lên dạ dày. Các món ăn này có thể bổ sung các dưỡng chất cần thiết mà không làm tổn thương niêm mạc dạ dày.
• Rau củ nấu chín mềm: Các loại rau củ như cà rốt, khoai tây, bí đỏ nên được nấu chín mềm để dễ tiêu hóa và hấp thu.

Protein dễ tiêu hóa:

• Thịt gà, cá và trứng: Các nguồn protein như thịt gà, cá và trứng cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Chúng nên được chế biến mềm, như hấp hoặc luộc, để dễ tiêu hóa và không gây kích ứng cho dạ dày.
• Đậu phụ và các sản phẩm từ đậu nành: Đậu phụ là nguồn protein thực vật tốt, dễ tiêu hóa và thích hợp cho người bệnh ung thư dạ dày.

Trái cây mềm và ít axit:

• Chuối, táo chín và lê: Những loại trái cây mềm và ít axit như chuối, táo chín và lê không gây kích ứng dạ dày và cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.

Thực phẩm giàu chất xơ hòa tan:

• Yến mạch, hạt chia và các loại đậu: Chất xơ hòa tan giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và giảm táo bón, một vấn đề phổ biến ở người bệnh ung thư dạ dày.

Lưu ý trong chế độ ăn uống cho người ung thư dạ dày

Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày:

Thay vì ăn ba bữa lớn, người bệnh nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày và giúp tiêu hóa tốt hơn.

Nhai kỹ và ăn chậm:

Xây dựng thói quen ăn chậm và nhai kỹ giúp thức ăn được nghiền nhỏ, giảm tải cho dạ dày và cải thiện quá trình tiêu hóa.

Tránh ăn quá no và ăn trước khi đi ngủ:

Ăn quá no hoặc ăn ngay trước khi đi ngủ có thể gây áp lực lên dạ dày và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh.

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị ung thư dạ dày. Việc tuân thủ các nguyên tắc dinh dưỡng hợp lý khi xây dựng thực đơn cho người ung thư dạ dày không chỉ giúp giảm các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh mà còn hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả hơn. Điều quan trọng là người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn uống phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình.

Xem thêm:

• Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người ung thư gan
• Biến chứng sau mổ ung thư trực tràng không nên xem thường