Nhiễm khuẩn đường hô hấp ở trẻ em: Hiểu để phòng ngừa

Nhiễm khuẩn đường hô hấp ở trẻ em: Mối nguy tiềm ẩn

Nhiễm khuẩn đường hô hấp được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ phải thăm khám, nhập viện và điều trị y tế, đặc biệt trong những năm đầu đời. Trong đó, viêm tai giữa và viêm phổi mắc phải cộng đồng là hai bệnh lý thường gặp, có thể khởi phát âm thầm nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận diện sớm triệu chứng và hiểu rõ cách xử trí là bước quan trọng giúp phụ huynh bảo vệ con khỏi các ảnh hưởng kéo dài đến sức khỏe và phát triển.

Nhiễm khuẩn đường hô hấp là nhóm bệnh do vi khuẩn, virus hoặc vi nấm gây ra, tác động lên các cơ quan hô hấp từ mũi, họng đến phổi. Bệnh lý này được chia thành hai nhóm chính: nhiễm khuẩn đường hô hấp trên (viêm mũi, viêm họng, viêm tai giữa,...) và đường hô hấp dưới (viêm phổi, viêm tiểu phế quản,...).

Trẻ em là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương do đây là giai đoạn mà hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ. Các yếu tố khác như môi trường sống, dinh dưỡng, hoặc lịch tiêm chủng chưa hoàn chỉnh,... cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc nhiễm khuẩn đường hô hấp.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm trên toàn cầu có khoảng 5 triệu trẻ em dưới 5 tuổi tử vong do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó các bệnh nhiễm trùng hô hấp, đặc biệt là viêm phổi, chiếm một tỷ lệ đáng kể (khoảng 14%, tương đương 740.180 trường hợp) vào năm 2019.

Viêm tai giữa cấp: Mối nguy âm thầm bắt nguồn từ nhiễm khuẩn đường hô hấp

Viêm tai giữa cấp xảy ra khi vi khuẩn hoặc virus từ mũi họng di chuyển qua vòi nhĩ, gây viêm và tích tụ dịch ở tai giữa. Vòi nhĩ ngắn, hẹp ở trẻ nhỏ, kết hợp với các yếu tố như cảm lạnh, dị ứng, hoặc khói bụi, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Mặc dù viêm tai giữa cấp có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở độ tuổi từ 6 đến 24 tháng. Khoảng 80% trẻ em sẽ bị viêm tai giữa trong suốt cuộc đời và 80 - 90% trẻ em có khả năng mắc viêm tai giữa có dịch tiết trước tuổi đi học.

Các dấu hiệu cảnh báo tình trạng viêm tai giữa cấp ở trẻ mà phụ huynh cần quan tâm gồm:

• Khóc, bứt rứt trong người;
• Đau tai, nhất là khi nằm nghiêng bên tai viêm;
• Sốt cao, chán ăn, ngủ kém;
• Chảy mủ tai nếu màng nhĩ thủng;
• Giảm thính lực tạm thời.

Viêm tai giữa cấp không điều trị kịp thời có thể gây thủng màng nhĩ, viêm xương chũm, áp xe não, hoặc mất thính lực vĩnh viễn. Can thiệp sớm với thuốc phù hợp giúp trẻ hồi phục nhanh, giảm nguy cơ biến chứng.

Viêm phổi cộng đồng: Nguy cơ lớn của nhiễm khuẩn đường hô hấp ở trẻ em

Viêm phổi cộng đồng thường do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae hoặc virus đường hô hấp gây ra. Trẻ dưới 5 tuổi thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với các đối tượng khác. Triệu chứng điển hình gồm:

• Sốt cao, ho dữ dội, khó thở.
• Thở nhanh, khò khè, hoặc co rút lồng ngực.
• Mệt mỏi, bỏ ăn, tím tái môi hoặc móng tay.

Nếu không điều trị, viêm phổi có thể dẫn đến suy hô hấp, viêm màng phổi, nhiễm trùng huyết, hoặc tử vong. Điều trị kịp thời là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe cho trẻ.

Điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp ở trẻ em sao cho hiệu quả?

Điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp ở trẻ em cần kết hợp chăm sóc hỗ trợ và thuốc kháng sinh khi cần. Tùy thuộc vào loại bệnh, nguyên nhân và tình trạng thực tế của trẻ mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ phù hợp. Các phương pháp chính trong điều trị gồm:

• Chăm sóc hỗ trợ: Giữ ấm, cung cấp đủ nước, dinh dưỡng giàu vitamin, theo dõi sát triệu chứng.
• Kháng sinh: Được chỉ định cho nhiễm khuẩn do vi khuẩn như viêm tai giữa cấp hoặc viêm phổi cộng đồng, có tác dụng diệt khuẩn và ngăn ngừa biến chứng.

Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh phải tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định bác sĩ về loại thuốc, liều lượng, thời gian, để đảm bảo hiệu quả và tránh kháng thuốc.

Bột pha hỗn dịch uống Amoxicillin - Acid Clavulanic: Giải pháp mới trong điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp ở trẻ em

Bột pha hỗn dịch uống Amoxicillin - Acid Clavulanic được chỉ định điều trị các nhiễm khuẩn sau gây ra bởi hoặc được cho rằng có thể gây ra bởi Streptococcus pneumoniae kháng penicillin ở trẻ từ 3 tháng tuổi trở lên và có cân nặng dưới 40 kg:

• Viêm tai giữa cấp;
• Viêm phổi mắc phải cộng đồng.

Đây được kỳ vọng sẽ trở thành giải pháp cải tiến chuyên biệt dành cho trẻ nhỏ, phối hợp Amoxicillin - Acid Clavulanic với tỷ lệ “vàng” 14:1, giúp giảm số lần sử dụng mỗi ngày, từ đó trẻ dễ dàng tuân thủ điều trị. Dạng hỗn dịch dễ uống, thân thiện với trẻ nhỏ, cùng phổ kháng khuẩn rộng, hiệu quả chống vi khuẩn kháng penicillin, rút ngắn thời gian điều trị và giảm nguy cơ biến chứng.

Lưu ý liều lượng bột pha hỗn dịch uống Amoxicillin - Acid Clavulanic

Phòng ngừa nhiễm khuẩn: Bước đi quan trọng không nên bỏ qua

Các giải pháp đơn giản nhưng hữu ích giúp phụ huynh có thể chủ động bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ nhiễm khuẩn gồm:

• Tiêm vắc xin cúm, phế cầu,...đúng lịch khuyến nghị.
• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng.
• Giữ nhà cửa thoáng mát và sạch sẽ.
• Tránh khói thuốc và bụi bẩn.
• Hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh hô hấp.
• Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin A, C và kẽm.
• Ngủ đủ giấc.
• Vận động hợp lý.

Nhiễm khuẩn đường hô hấp có thể dẫn đến nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe trẻ nhỏ - những mầm non tương lai của đất nước. Do đó, hiểu rõ về tình trạng này sẽ giúp phụ huynh chủ động bảo vệ con trẻ trước các bệnh lý nguy hiểm do nhiễm khuẩn đường hô hấp gây ra.