Những đặc điểm đau do viêm tụy cấp có thể bạn chưa biết

Viêm tụy cấp là tình trạng viêm đột ngột của tuyến tụy, tiến triển từ nhẹ đến nặng và đe dọa tính mạng người bệnh nếu không được điều trị kịp thời. Trong những năm gần đây tại Việt Nam, tình trạng đau do viêm tụy cấp thường liên quan đến sự thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt hàng ngày. Cùng tìm hiểu về đặc điểm đau do viêm tụy cấp trong bài viết dưới đây.

Viêm tụy cấp là gì?

Hầu hết khi xảy ra vấn đề về đường tiêu hóa, người ta thường nghĩ ngay đến các cơ quan như dạ dày, ruột non và ruột già. Tuy nhiên, có một cơ quan ít được nhắc đến khi có các triệu chứng bất thường ở đường tiêu hóa là tụy. Tụy chịu trách nhiệm sản xuất enzyme để tiêu hóa thức ăn và cân bằng acid trong dạ dày. Ngoài ra, tụy còn tham gia vào quá trình điều chỉnh nồng độ insulin và glucagon trong máu.

Ở cơ thể bình thường, tuyến tụy giải phóng các loại enzyme vào ruột non để tiêu hóa thức ăn. Các enzyme này sau khi được tiết ra sẽ đến tá tràng để hoạt động. Tuy nhiên, do một số lý do, các tế bào nang của tuyến tụy có thể trở nên nhạy cảm, khiến cho các enzyme hoạt động sớm ngay trong ống tụy. Điều này dẫn đến việc các enzyme tụy phá hủy các mô và gây ra tình trạng viêm tụy cấp.

Viêm tụy cấp có thể xảy ra đột ngột từ mức độ nhẹ đến nặng, thậm chí gây tử vong. Vì vậy, bệnh cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân xuất hiện viêm tụy cấp

Viêm tụy cấp do nhiều nguyên nhân phổ biến gây ra, bao gồm:

• Rượu bia: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tụy cấp. Men trong rượu bia sẽ làm rối loạn men tụy và kích thích tuyến tụy tiết enzyme vào ruột non, gây viêm tụy. Uống quá nhiều rượu bia có thể gây những biến chứng nguy hiểm như xuất huyết hoặc suy thận.
• Ống mật hoặc ống tụy bị tắc nghẽn: Do sỏi mật, giun, dị vật hay khối u,... có thể dẫn đến viêm tụy cấp.
• Tăng triglyceride máu: Nồng độ cao của triglyceride kích thích quá trình phân hủy tại tuyến tụy, tạo ra các acid béo tự do và dẫn đến viêm.
• Tiền sử phẫu thuật hoặc chấn thương: Các phẫu thuật hoặc chấn thương gần vùng tuyến tụy có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm tụy cấp.
• Rối loạn chuyển hóa, nhiễm trùng, chất độc hóa học: Những yếu tố này cũng được xem là nguyên nhân gây viêm tụy cấp tính.

Các đặc điểm đau do viêm tụy cấp

Đặc điểm đau do viêm tụy cấp thường có những dấu hiệu chính như sau:

• Đau bụng dữ dội: Thường tập trung ở vùng thượng vị và dưới xương ức. Đau có thể lan ra sau lưng và khoảng 50% trường hợp có triệu chứng này. Đau ít khi xuất hiện ở vùng bụng dưới.
• Tiến triển trong vài ngày: Cơn đau thường tiến triển trong vài ngày, đặc biệt là khi viêm tụy do lạm dụng rượu. Cơn đau kéo dài liên tục và nghiêm trọng trong nhiều ngày.
• Đau khi ho hoặc hít thở sâu: Cơn đau có thể tái phát khi người bệnh ho hoặc hít thở sâu. Tuy nhiên, việc ngồi thẳng và nghiêng về phía trước có thể giúp giảm đau và mang lại cảm giác thoải mái hơn cho người bệnh.
• Buồn nôn và nôn: Đây là tình trạng phổ biến đối với bệnh nhân mắc viêm tụy cấp.
• Dễ suy sụp và các triệu chứng khác: Bao gồm vật vã, đổ nhiều mồ hôi, nhịp tim nhanh (100-140 nhịp/phút). Hô hấp nhanh và nông hơn có thể do viêm phổi hoặc liên quan đến màng phổi. Khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh có thể rơi vào trạng thái lơ mơ hoặc mất ý thức hoàn toàn, có kết mạc mắt màu vàng.
• Tăng nhiệt: Nhiệt độ cơ thể ban đầu có thể bình thường nhưng sau đó tăng lên và có thể chạm ngưỡng sốt (37.7-38.3 độ C).
• Huyết áp biến động: Thường là hạ huyết áp khi thay đổi tư thế đứng lên, có thể gây xây xẩm hoặc choáng váng.
• Sụt cân và suy dinh dưỡng: Có thể xảy ra do hấp thu kém.

Biến chứng của viêm tụy cấp

Sau khi tìm hiểu về đặc điểm đau do viêm tụy cấp, chúng ta cùng giải đáp về các biến chứng của viêm tụy cấp gây ra.

Đa số bệnh nhân bị viêm tụy cấp thường chỉ mắc bệnh nhẹ và hồi phục trong vòng 3-5 ngày mà không gặp biến chứng nguy hiểm hoặc suy tạng. Tuy nhiên, có khoảng 20% trường hợp bệnh trở nên nghiêm trọng và có thể phát triển các biến chứng tại chỗ hoặc toàn thân hoặc suy tạng.

• Khoảng 5% tỷ lệ tử vong do viêm tụy cấp.
• Những biến chứng tại chỗ có thể bao gồm giả nang tụy, dịch quanh tụy và hoại tử tại chỗ.
• Khoảng 50% bệnh nhân bị viêm tụy cấp có thể gặp huyết khối tĩnh mạch lách.
• Các biến chứng toàn thân phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh kèm theo, chẳng hạn như bệnh động mạch vành hoặc bệnh phổi mãn tính.

Cơn đau do viêm tụy cấp thường khởi phát đột ngột và có thể trở nên nghiêm trọng. Việc nhận biết và xử lý kịp thời các triệu chứng đau là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa biến chứng và giảm thiểu nguy cơ tử vong. Hiểu rõ các đặc điểm đau do viêm tụy cấp sẽ giúp bệnh nhân và người thân có sự chuẩn bị tốt hơn trong việc điều trị và quản lý bệnh, góp phần bảo vệ sức khỏe và chất lượng cuộc sống.