Phải làm sao khi trẻ bị hăm da do tiêu chảy?

Hăm da do tiêu chảy là một trong những trường hợp hăm da khá thường gặp ở trẻ nhỏ. Khi trẻ gặp phải tình trạng này, cha mẹ cần làm gì để giúp con cảm thấy thoải mái và nhanh chóng hồi phục?

Thế nào là hăm da do tiêu chảy?

Tiêu chảy là cách cơ thể tự đào thải vi khuẩn và hầu hết các đợt tiêu chảy kéo dài từ vài ngày đến một tuần. Tiêu chảy có thể kèm theo sốt, buồn nôn, nôn, chuột rút, mất nước và thậm chí là phát ban. Một số lý do phổ biến nhất khiến trẻ em bị tiêu chảy bao gồm:

• Nhiễm trùng do vi rút như rotavirus, vi khuẩn như salmonella và hiếm khi là ký sinh trùng như Giardia.
• Ngộ độc thực phẩm cũng có thể gây tiêu chảy ở trẻ em. Các triệu chứng thường xuất hiện nhanh chóng, có thể bao gồm nôn mửa và có xu hướng biến mất trong vòng 24 giờ.
• Các nguyên nhân khác bao gồm bệnh ruột kích thích, bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, dị ứng thực phẩm và bệnh Celiac.

Mất nước là một trong những biến chứng đáng lo ngại nhất của bệnh tiêu chảy ở trẻ em. Tiêu chảy nhẹ thường không gây mất nước đáng kể, nhưng tiêu chảy vừa hoặc nặng thì có thể. Bên cạnh mất nước thì tình trạng hăm da do tiêu chảy cũng là vấn đề mà cha mẹ cần quan tâm.

Hăm da do tiêu chảy là tình trạng da bị kích ứng, đỏ và đau do tiếp xúc lâu dài với phân và nước tiểu, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Khi trẻ bị tiêu chảy, phân lỏng và tần suất đi tiêu nhiều hơn, làm tăng khả năng da tiếp xúc với chất thải. Nguyên nhân chủ yếu là do sự tiếp xúc của da với các enzym, vi khuẩn và độ ẩm trong phân, gây phá hủy hàng rào bảo vệ tự nhiên của da.

Hăm da do tiêu chảy nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây loét vung da xung quanh hậu môn, nhiễm trùng đường tiết niệu và thậm chí là nhiễm trùng huyết cực kì nguy hiểm.

Theo nhiều thống kê khác nhau, hăm da do tiêu chảy phổ biến hơn ở trẻ em dưới 3 tuổi và bé trai có nhiều khả năng bị ảnh hưởng hơn bé gái. Trẻ bị tiêu chảy trên 10 lần trong 24 giờ có nguy cơ cao bị hăm da. Ngoài ra, cha mẹ sử dụng tã lót không đúng cách cũng có thể gây hăm tã ở trẻ khi tiêu chảy. Vì hậu môn là khu vực ít khi tiếp xúc trực tiếp nên khó quan sát và phát hiện sớm các vết mẩn ngứa do tiêu chảy gây ra.

Nguyên nhân gây hăm da do tiêu chảy

Hăm da do tiêu chảy, hay còn gọi là viêm da do hăm tã, thường xảy ra khi da tiếp xúc quá lâu với phân, nước tiểu hoặc độ ẩm. Một số nguyên nhân gây hăm da do tiêu chảy bao gồm:

• Tiếp xúc với chất thải: Khi da tiếp xúc với phân hoặc nước tiểu trong thời gian dài, đặc biệt là khi có tiêu chảy, các enzyme trong phân có thể gây kích ứng da, dẫn đến hăm da.
• Độ ẩm cao: Phân lỏng và thường xuyên làm ẩm tã, làm gia tăng nguy cơ da bị hăm. Độ ẩm cao cùng với làn da mỏng manh và dễ bị tổn thương của trẻ khiến nguy cơ bị hăm da tăng lên nhiều lần.
• Dùng tã không thích hợp: Sử dụng tã không vừa kích cỡ hoặc tã không thấm hút tốt có thể làm tã không giữ được chất thải, dẫn đến da bị tiếp xúc với phân và nước tiểu nhiều hơn dẫn đến tình trạng hăm da.
• Làm sạch không đúng cách: Khi làm sạch da sau mỗi lần tiêu chảy, nếu không làm sạch kỹ lưỡng hoặc sử dụng các sản phẩm vệ sinh có chứa chất gây kích ứng, da của trẻ có thể bị tổn thương.
• Dị ứng hoặc nhạy cảm: Da của một số trẻ có thể nhạy cảm hơn với các chất tẩy rửa, hương liệu, hoặc các thành phần hóa chất trong tã hoặc khăn lau, dẫn đến viêm da khi có sự tiếp xúc lặp đi lặp lại.
• Vi khuẩn và nấm: Độ ẩm cao và môi trường ẩm ướt tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển, gây nhiễm trùng và viêm nhiễm da.
• Thiếu thông gió: Sử dụng tã quá kín hoặc không thay tã thường xuyên làm giảm thông gió, gây ẩm ướt và kích ứng da.

Trẻ em rất dễ bị hăm da, nhất là khi trẻ bị tiêu chảy, nguy cơ hăm da tăng lên rất nhiều. Nếu tình trạng hăm da do tiêu chảy có bất kỳ dấu hiệu nghiêm trọng nào như vùng da bị nhiễm trùng hoặc xuất hiện các nốt mụn nước, cha mẹ nên cho trẻ đi khám và điều trị từ sớm. 

Cách điều trị hăm da do tiêu chảy

Nếu vết hăm da do tiêu chảy ở mức độ nhẹ và vết mẩn đỏ chỉ xuất hiện trong vài ngày đầu sau khi hết tiêu chảy, bạn có thể thoa kem chống hăm cho trẻ để làm mịn vùng da quanh hậu môn, ngăn ngừa viêm nhiễm. Một số loại kem bôi có thể sử dụng trong giai đoạn này là Sudocrem, Bepanthen, Skin Bibi... Ngoài ra, cha mẹ cần chú ý vệ sinh vùng hậu môn thường xuyên, lau khô cho trẻ sau khi vệ sinh và luôn giữ vùng kín của trẻ luôn khô ráo.

Nếu hăm tã nặng và phát triển thành vết loét, thuốc mỡ trị hăm tã lúc này phải dùng thuốc kháng khuẩn mạnh để điều trị vết loét. Nếu hăm tã không đáp ứng với kháng sinh, bạn cần đưa trẻ đến bác sĩ da liễu để bác sĩ kiểm tra và chẩn đoán mức độ nghiêm trọng của tình trạng, sau đó có thể kê đơn thuốc bôi để ngăn ngừa viêm nhiễm. Để phòng ngừa và điều trị hăm da do tiêu chảy, có thể áp dụng các biện pháp như:

• Thay tã thường xuyên, đặc biệt là ngay sau khi bé đi vệ sinh.
• Làm sạch da nhẹ nhàng với nước ấm và khăn mềm, tránh sử dụng sản phẩm chứa cồn hoặc hương liệu.
• Sử dụng kem chống hăm có chứa kẽm oxit hoặc petrolatum để bảo vệ da.
• Đảm bảo vùng da mặc tã được khô và thoáng khí trước khi mặc tã mới.
• Khi cần thiết, đưa bé đến bác sĩ để kiểm tra và điều trị nếu tình trạng hăm da không cải thiện.

Hăm da do tiêu chảy là tình trạng xảy ra ở trẻ sau khi bị tiêu chảy và nếu không được điều trị có thể dẫn đến nhiễm trùng và các biến chứng toàn thân nguy hiểm khác. Khi cha mẹ nhận thấy con có những triệu chứng bất thường thì nên đưa ngay con đến bệnh viện da liễu để được chẩn đoán và điều trị sớm.