Phơi nhiễm HIV bao lâu​ thì phát hiện được? Tất cả những điều bạn nên biết

Hiểu rõ về quá trình phát hiện HIV sau phơi nhiễm là chìa khóa để kiểm soát và ngăn ngừa sự lây lan của căn bệnh này. "Phơi nhiễm HIV bao lâu thì phát hiện được?" là một câu hỏi quan trọng, và việc có được câu trả lời chính xác sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt về sức khỏe của mình. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về các giai đoạn phát hiện HIV, các phương pháp xét nghiệm và những thông tin cần thiết để bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Phơi nhiễm HIV là gì?

Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) là một loại virus tấn công hệ thống miễn dịch của cơ thể. HIV nhắm vào các tế bào bạch cầu của cơ thể, làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Điều này khiến bạn dễ mắc các bệnh như bệnh lao, nhiễm trùng và một số bệnh ung thư.

"Phơi nhiễm HIV" là một thuật ngữ y tế được sử dụng để mô tả tình huống một người chưa nhiễm HIV tiếp xúc với máu, dịch cơ thể (như tinh dịch, dịch âm đạo, dịch trực tràng, sữa mẹ) hoặc các mô của người nhiễm HIV, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm virus.

Hiểu một cách đơn giản, phơi nhiễm HIV xảy ra khi có sự tiếp xúc trực tiếp với các chất dịch có khả năng chứa virus HIV từ người nhiễm bệnh sang người chưa nhiễm bệnh.

Các tình huống có thể dẫn đến phơi nhiễm HIV:

• Quan hệ tình dục không an toàn: Quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn hoặc miệng mà không sử dụng bao cao su với người nhiễm HIV.
• Dùng chung bơm kim tiêm: Sử dụng chung bơm kim tiêm hoặc các dụng cụ tiêm chích khác với người nhiễm HIV (thường gặp ở người tiêm chích ma túy).
• Tai nạn nghề nghiệp: Nhân viên y tế bị kim tiêm hoặc vật sắc nhọn dính máu của người nhiễm HIV đâm phải.
• Mẹ truyền sang con: Trong quá trình mang thai, sinh nở hoặc cho con bú, nếu người mẹ nhiễm HIV có thể truyền virus sang con.
• Tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch tiết của người nhiễm HIV qua vết thương hở: Máu hoặc dịch tiết của người nhiễm HIV tiếp xúc trực tiếp với vết thương hở trên da của người khác.

Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp tiếp xúc với người nhiễm HIV đều dẫn đến lây nhiễm. Nguy cơ lây nhiễm phụ thuộc vào nhiều yếu tố như lượng virus trong dịch tiết, tình trạng sức khỏe của người tiếp xúc, và cách thức tiếp xúc.

Nước bọt, mồ hôi, nước mắt, nước tiểu không được coi là đường lây truyền HIV trừ khi chúng có lẫn máu.

Do đó, việc hiểu rõ về phơi nhiễm HIV là rất quan trọng để có biện pháp phòng tránh và xử lý kịp thời. Vậy phơi nhiễm HIV bao lâu thì phát hiện được?

Phơi nhiễm HIV bao lâu thì phát hiện được?

Cần có một khoảng thời gian giữa thời điểm tiếp xúc với HIV và kết quả xét nghiệm dương tính vì cơ thể bạn cần thời gian để xây dựng phản ứng với bệnh nhiễm trùng hoặc để virus sinh sôi đủ để xét nghiệm có thể phát hiện ra nó. Đây gọi là giai đoạn cửa sổ sau khi phơi nhiễm HIV.

Ví dụ, nếu bạn quan hệ tình dục không an toàn vào tối thứ sáu và xét nghiệm HIV vào sáng thứ hai, xét nghiệm sẽ không thể phát hiện HIV hoặc phản ứng miễn dịch với HIV. Chưa đủ thời gian để có kết quả dương tính, ngay cả khi virus đã ở trong cơ thể bạn.

Trên thực tế, phơi nhiễm HIV bao lâu thì phát hiện phụ thuộc vào giai đoạn phát triển của virus và loại xét nghiệm được sử dụng.

Giai đoạn phát triển của HIV sau phơi nhiễm

Sau khi phơi nhiễm HIV, cơ thể sẽ trải qua các giai đoạn sau:

• Giai đoạn cửa sổ: Đây là khoảng thời gian từ khi virus xâm nhập vào cơ thể đến khi các xét nghiệm thông thường có thể phát hiện ra kháng thể kháng HIV. Giai đoạn này thường kéo dài từ 2-6 tuần, nhưng có thể lên đến 3 tháng tùy theo loại xét nghiệm sử dụng.
• Giai đoạn nhiễm trùng cấp tính (thường 2-4 tuần sau phơi nhiễm): Một số người có thể xuất hiện các triệu chứng giống cúm như sốt, đau họng, phát ban, mệt mỏi, sưng hạch bạch huyết. Tuy nhiên, các triệu chứng này không đặc hiệu và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác. Không phải ai sau phơi nhiễm cũng có triệu chứng này.
• Giai đoạn không triệu chứng (có thể kéo dài nhiều năm): Sau giai đoạn nhiễm trùng cấp tính, người nhiễm HIV có thể không có bất kỳ triệu chứng nào trong một thời gian dài. Tuy nhiên, virus vẫn tiếp tục tấn công hệ miễn dịch.
• Giai đoạn AIDS (giai đoạn cuối của nhiễm HIV): Hệ miễn dịch suy yếu nghiêm trọng, người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội và các bệnh ung thư.

Thời điểm có thể phát hiện HIV theo các loại xét nghiệm

Thời điểm xét nghiệm phát hiện HIV sau phơi nhiễm phụ thuộc vào loại xét nghiệm được sử dụng:

• Xét nghiệm RNA (PCR): Đây là phương pháp phát hiện sớm nhất, có thể tìm thấy RNA của virus chỉ sau 7-10 ngày từ khi phơi nhiễm.
• Xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể (Ag/Ab): Phát hiện được từ 2-4 tuần sau phơi nhiễm. Phương pháp này kiểm tra sự xuất hiện của kháng nguyên HIV p24 và kháng thể do cơ thể tạo ra.
• Xét nghiệm kháng thể (ELISA): Thường chính xác sau 3-12 tuần, vì cơ thể cần thời gian để sản sinh đủ kháng thể để phát hiện. Tuy nhiên theo hướng dẫn mới, xét nghiệm ELISA thế hệ 4 có thể phát hiện HIV trong 2-6 tuần sau phơi nhiễm, tùy thuộc vào từng cá nhân.
• Xét nghiệm NAT (PCR - xét nghiệm axit nucleic): Đây là xét nghiệm tìm trực tiếp virus HIV trong máu. Nó có thể phát hiện HIV sớm nhất, khoảng 10-33 ngày sau phơi nhiễm. Tuy nhiên, xét nghiệm NAT thường đắt hơn và không phổ biến bằng các xét nghiệm khác, thường được sử dụng trong các trường hợp đặc biệt như xét nghiệm cho trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HIV hoặc trong giai đoạn cửa sổ sớm.

Do đó, để có kết quả sớm nhất và chính xác nhất, trước tiên hãy xem xét thời điểm bạn tiếp xúc và liệu bạn có biểu hiện triệu chứng hay không. Nếu bạn biết chính xác thời điểm bạn có thể đã tiếp xúc với virus, hãy xét nghiệm sau 3 tháng kể từ ngày đó. Xét nghiệm sau 3 tháng kể từ khi tiếp xúc sẽ có độ chính xác 99%. Nếu bạn có triệu chứng của HIV, hãy đến gặp bác sĩ ngay để được hỗ trợ. Bên cạnh những thắc mắc về “Phơi nhiễm HIV bao lâu thì phát hiện?”, cũng có rất nhiều bạn quan tâm về việc nên làm gì khi phơi nhiễm HIV.

Cần làm gì khi nghi ngờ phơi nhiễm HIV?

Việc nghi ngờ phơi nhiễm HIV là một tình huống rất căng thẳng, nhưng điều quan trọng là bạn cần giữ bình tĩnh và hành động kịp thời. Dưới đây là những bước bạn cần làm ngay sau khi nghi ngờ phơi nhiễm HIV:

• Xử lý vết thương do phơi nhiễm: Nếu có.
• Tìm đến cơ sở y tế ngay lập tức: Đây là bước quan trọng nhất. Bạn cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc các trung tâm phòng chống HIV/AIDS để được tư vấn, xét nghiệm và điều trị dự phòng sau phơi nhiễm với PEP.
• Xét nghiệm HIV định kỳ sau khi dùng PEP: Để kiểm tra hiệu quả của thuốc, đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe và có kết luận cuối cùng.

Việc hiểu rõ phơi nhiễm HIV bao lâu thì phát hiện được là chìa khóa giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe. Nếu nghi ngờ phơi nhiễm, hãy nhanh chóng thực hiện các biện pháp dự phòng và kiểm tra định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.