Rối loạn thần kinh thực vật: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Rối loạn thần kinh thực vật, còn được gọi là rối loạn hệ thần kinh tự chủ, là một tình trạng bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh thực vật của cơ thể, vốn điều khiển các chức năng tự động như nhịp tim, huyết áp, tiêu hóa và thân nhiệt.

Hệ thống thần kinh tự chủ có hai bộ phận chính:

• Giao cảm;
• Phó giao cảm.

Sau khi hệ thần kinh tự chủ nhận được thông tin về cơ thể và môi trường bên ngoài, nó phản ứng lại bằng cách kích thích các quá trình của cơ thể (qua bộ phận giao cảm) hoặc ức chế (qua bộ phận phó giao cảm).

Rối loạn hệ thần kinh tự chủ có thể xảy ra đơn lẻ hoặc do hậu quả của một bệnh khác, chẳng hạn như bệnh Parkinson, nghiện rượu và tiểu đường. Một số bệnh lý thần kinh tự chủ sẽ thuyên giảm khi một bệnh lý có từ trước được điều trị. Tuy nhiên, thường thì không có cách chữa trị. Trong trường hợp đó, mục tiêu điều trị là cải thiện các triệu chứng.

Những dấu hiệu của rối loạn thần kinh thực vật

Rối loạn thần kinh thực vật có thể là tình trạng nhẹ tạm thời hoặc bệnh nghiêm trọng kéo dài. Triệu chứng phổ biến nhất là không thể đứng dậy mà không cảm thấy chóng mặt hoặc ngất xỉu, gọi là hạ huyết áp tư thế.

Các triệu chứng khác của rối loạn thần kinh thực vật bao gồm:

• Nhịp tim bất thường, nhanh hoặc chậm
• Lo âu, căng thẳng
• Đổ mồ hôi quá mức hoặc không thể đổ mồ hôi
• Mệt mỏi liên tục
• Khó thở, đặc biệt khi vận động
• Luôn cảm thấy khát nước
• Khó nuốt
• Đau đầu
• Mất ngủ
• Buồn nôn và tiêu chảy
• Vấn đề về thị lực như mờ mắt, mất thị lực, hoặc thị lực hẹp

Tìm hiểu thêm: Tìm hiểu triệu chứng bệnh rối loạn thần kinh thực vật

Tác động của rối loạn thần kinh thực vật đối với sức khỏe

Rối loạn thần kinh thực vật làm rối loạn các chức năng bình thường của cơ thể, đặc biệt là thay đổi sinh lý hàng ngày. Hệ thần kinh thực vật hoạt động không ổn định có thể ảnh hưởng từ mức độ nhẹ, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, nếu không điều trị dẫn đến diễn tiến nặng hơn thì ảnh hưởng trầm trọng hơn.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh rối loạn thần kinh thực vật

Rối loạn thần kinh thực vật diễn tiến nặng có nguy cơ dẫn đến các bệnh nghiêm trọng hơn liên quan đến thần kinh. Chức năng thần kinh tự chủ bị suy giảm có thể gây ra các biến chứng như tắc nghẽn, mất kiểm soát các chức năng sinh lý.

Xem thêm: Hệ lụy của rối loạn thần kinh thực vật là gì?

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Rối loạn hệ thần kinh tự chủ có thể xảy ra do chính nó hoặc là hậu quả của các bệnh lý khác. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm bệnh Parkinson, các bệnh ung thư, bệnh tự miễn, lạm dụng rượu, hoặc bệnh đái tháo đường. Những tình trạng này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cơ chế điều khiển các chức năng vô thức của cơ thể, dẫn đến sự mất cân bằng trong hệ thần kinh tự chủ.

Nguyên nhân phổ biến của rối loạn thần kinh thực vật bao gồm:

• Bệnh tiểu đường (nguyên nhân phổ biến nhất).
• Rối loạn thần kinh ngoại biên.
• Lớn tuổi.
• Bệnh Parkinson.
• Các nguyên nhân khác, ít phổ biến hơn bao gồm:
• Bệnh thần kinh thực vật.
• Nhiều hệ thống thoái hóa.
• Thất bại tự chủ thuần túy.
• Rối loạn tủy sống.
• Một số loại thuốc tác động lên hệ thần kinh.
• Rối loạn mối nối thần kinh cơ (nơi dây thần kinh kết nối với cơ), chẳng hạn như và hội chứng Lambert-Eaton.
• Một số bệnh nhiễm trùng do virus, bao gồm Covid-19.
• Tổn thương dây thần kinh ở cổ, bao gồm cả do phẫu thuật.