Bệnh tai biến mạch máu não ở người cao tuổi có nguy hiểm không?

Bệnh tai biến mạch máu não ở người cao tuổi để lại nhiều di chứng khác nhau, khiến cho cuộc sống của người bệnh trở nên khó khăn và có thể trở thành gánh nặng cho gia đình. Vì vậy, phòng tránh tai biến ở người cao tuổi là vấn đề mọi người cần quan tâm. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp một số thông tin hữu ích cho bạn đọc về căn bệnh này.

Sơ lược về bệnh tai biến mạch máu não 

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới WHO, tai biến mạch máu não là nguyên nhân gây tử vong top 10 thế giới. Không chỉ gặp ở người cao tuổi mà còn gặp cả ở người trẻ. Đây là một căn bệnh nguy hiểm, để lại nhiều biến chứng và làm giảm chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. 

Tai biến mạch máu não là gì?

Tai biến mạch máu não (hay đột quỵ não) là hiện tượng thiếu sót thần kinh biểu hiện bởi các triệu chứng khu trú, xảy ra khi mạch máu não bị tổn thương không do chấn thương sọ não. Hậu quả là 1 vùng não không được cung cấp đầy đủ oxy và dưỡng chất khiến các tế bào não tổn thương và chết dần. Tỉ lệ biến chứng tổn thương não tỉ lệ thuận với thời gian diễn biến của bệnh.

Đột quỵ và tai biến mạch máu não được biết đến với 2 loại là:

Đột quỵ nhồi máu não: Là tình trạng đột ngột xuất hiện các khiếm khuyết thần kinh khu trú gây ra bởi nhồi máu não cục bộ (do tắc mạch máu não) ở một hay nhiều vùng não hay võng mạc. Các khiếm khuyết thần kinh này phải tồn tại trên 24 giờ hoặc có bằng chứng nhồi máu cấp trên hình ảnh học hoặc các phương tiện chẩn đoán khác. Thời gian vàng để điều trị đột quỵ do nhồi máu não là từ 4 - 4.5 tiếng, vì vậy cần đưa người bệnh đến viện sớm nhất có thể để hạn chế tối đa tổn thương não, giảm di chứng bất lợi cho người bệnh.

Đột quỵ chảy máu não: Là tình trạng máu từ hệ thống động, tĩnh mạch não chảy vào tổ chức nhu mô não, số lượng ít hoặc nhiều, dẫn đến hình thành ổ máu tụ trong não gây ra các khiếm khuyết thần kinh tương ứng. Thường gặp ở những người bệnh tăng huyết áp hoặc có dị dạng mạch máu não. Thời gian vàng điều trị của đột quỵ chảy máu não chỉ tính bằng phút nên nguy cơ tử vong là rất cao nếu người bệnh không được sơ cứu đúng cách và cấp cứu kịp thời. Thể bệnh này hay gặp trong bệnh tai biến mạch máu não ở người cao tuổi. 

Những yếu tố làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não

Những người có yếu tố nguy cơ cao bị tai biến mạch máu não thường có những dấu hiệu sau:

• Người mắc bệnh tăng huyết áp.
• Người cao tuổi, trung niên trên 50 tuổi.
• Người có thể trạng thừa cân, bị bệnh béo phì.
• Có tiền sử hoặc sử dụng thuốc lá, rượu bia, đồ uống có cồn và chất kích thích thường xuyên.
• Người lười vận động thể lực, ít tập thể dục.
• Người mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, bệnh suy tim, bệnh mạch vành…
• Chế độ ăn nhiều dầu mỡ, chất béo có nguồn gốc từ động vật bệnh nhân cần thay đổi chế độ ăn phù hợp tai biến mạch máu não.
• Người thường xuyên căng thẳng thần kinh, bị rối loạn lo âu kéo dài.
• Gia đình có tiền sử bị tai biến mạch máu não.

Biểu hiện của bệnh tai biến mạch máu não ở người cao tuổi

Đối với bệnh nhân bị tai biến mạch máu não, thì từng giây từng phút đều quan trọng trong việc cứu chữa cho người bệnh. Mỗi thể bệnh có một khoảng thời gian vàng khác nhau để có thể hạn chế tối đa tổn thương não cho bệnh nhân. Đặc biệt là người cao tuổi, đáp ứng cơ thể kém thì càng phải được chữa trị kịp thời để giảm nhẹ các di chứng bất tiện cho cuộc sống. Một số dấu hiệu cảnh báo bệnh tai biến mạch máu não ở người cao tuổi như:

• Liệt vận động: Cần thực hiện các bài tập liệt nửa người hoặc cả người, liệt chân tay khi mất khả năng phối hợp động tác.
• Rối loạn cảm giác tương ứng với bên liệt hoặc rối loạn cảm giác đơn độc.
• Rối loạn đại tiểu tiện: Tiểu rắt, bí tiểu hoặc đại tiểu tiện không tự chủ.
• Rối loạn ý thức (tri giác) tùy vào mức độ tổn thương não: Lú lẫn, ngủ gà, hôn mê.
• Biểu hiện ở thị lực: Nhìn mờ, mất thị lực, thị trường, bán manh.
• Rối loạn ngôn ngữ: Nói khó, thất ngôn, mất thực dụng.
• Đau đầu, chóng mặt khởi phát đột ngột, mức độ tùy thuộc vào diện tổn thương não.
• Buồn nôn, nôn do tăng áp lực nội sọ trong xuất huyết não.
• Tổn thương dây thần kinh: Biểu hiện bằng liệt mặt, méo miệng, sụp mí mắt, liệt vận nhãn gây lác mắt, nhìn đôi, nhìn mờ.
• Co giật.

Sơ cứu ban đầu cho bệnh nhân tai biến mạch máu não 

Bệnh tai biến mạch máu não ở người cao tuổi là bệnh thường gặp và có nguy cơ tử vong cao. Người nhà cần biết một số thao tác cơ bản để sơ cứu cho bệnh nhân trong khi chờ đợi xe vận chuyển người bệnh đến bệnh viện:

• Nới lỏng quần áo cho người bệnh, mặc đồ vải mềm, rộng rãi.
• Đặt người bệnh nằm ở tư thế nghiêng an toàn để bảo vệ đường thở của bệnh nhân. Tư thế này gọi là tư thế hồi sức cấp cứu: Người bệnh nằm nghiêng hẳn về một bên, đầu đặt sát xuống mặt đất sao cho cổ cao hơn phần miệng, hai chi trên duỗi thẳng, vuông góc với thân, chân dưới duỗi thẳng, chân trên co nhẹ và vắt qua chân dưới.
• Đặt người bệnh nằm nghiêng để tránh hít phải chất nôn trong trường hợp bệnh nhân có nôn.
• Nếu bệnh nhân có biểu hiện co giật, đặt khăn vải hoặc đũa giữa hai hàm răng để tránh việc bệnh nhân cắn vào lưỡi.
• Thông báo rõ tình trạng của bệnh nhân cho các bác sĩ: bao gồm bệnh lý nền (nếu có), thời điểm khởi phát liệt hoặc đột ngột mất ý thức, hoàn cảnh xuất hiện triệu chứng đầu tiên…

Phòng tránh bệnh tai biến mạch máu não

Bệnh tai biến mạch máu não ở người cao tuổi là căn bệnh nguy hiểm và có diễn biến khó lường, để lại những di chứng nặng nề cho người bệnh. Tai biến mạch máu não có thể phòng tránh được nếu bạn có lối sống lành mạnh. Phòng ngừa đột quỵ não ở người già, đặc biệt là vào mùa đông lạnh là việc hết sức cần thiết. Người nhà và người bệnh cần lưu ý những điều sau:

• Luôn giữ ấm cơ thể: Ở người già, các mạch máu bị lão hóa trở nên xơ cứng, gây tắc sức cản lòng mạch dẫn đến tăng huyết áp. Thời tiết lạnh, cơ chế điều hòa ở người cao tuổi kém hơn dễ dẫn đến đột quỵ.
• Duy trì vận động thể lực nhẹ nhàng phù hợp với lứa tuổi như đi bộ, dưỡng sinh quyền,...
• Chế độ ăn uống lành mạnh hợp lý: Ăn nhiều rau xanh, các loại trái cây, hạn chế các loại chất béo có nguồn gốc động vật, ăn nhạt, uống đủ nước mỗi ngày 
• Không sử dụng các chất kích thích, đồ uống có cồn như rượu bia, thuốc lá,...
• Đi khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để kiểm soát các yếu tố nguy cơ.
• Đối với những người có bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch… cần tuân thủ điều trị của bác sĩ, không tự ý bỏ thuốc.
• Báo với bác sĩ điều trị của bạn khi thấy các biểu hiện bất thường của đột quỵ não.

Tóm lại, bệnh tai biến mạch máu não ở người cao tuổi là một bệnh nguy hiểm, gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh cũng như những người xung quanh. Vì vậy, chúng ta cần phải nắm được những thông tin cơ bản để có thể phòng ngừa cũng như nhận biết kịp thời để xử trí cho người bệnh. Hi vọng bài viết trên có thể giúp ích cho bạn đọc. Hãy thường xuyên theo dõi web Nhà thuốc Long Châu để cập nhật các kiến thức y học thường thức nhé.

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: moh.gov.vn