Tế bào xương là gì? Bí quyết để duy trì sự dẻo dai cho xương

Đối với hoạt động thường ngày của con người, hệ xương khớp đảm nhiệm vai trò quan trọng khi giúp cơ thể vận động nhịp nhàng và linh hoạt trong mọi tình huống. Ngoài ra xương còn bảo vệ các cơ quản khỏi những tổn thương do sự tác động vật lý từ bên ngoài, đồng thời còn giúp kích thích sản sinh tự nhiên các tế bào xương để làm lành xương tùy vào trường hợp. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn tìm hiểu kỹ hơn về chức năng bên trong của tế bào xương cũng như các bộ phận chính cấu tạo nên hệ xương khớp con người, mọi người cũng xem qua nhé.

Cấu tạo bên ngoài của xương

Khi một đứa trẻ chào đời, xương sẽ bao gồm 3 phần cơ bản: Phần xương đầu, xương thân và xương chi. Trong đó các phần tiếp tục chia thành 4 loại bao gồm xương dài, xương ngắn, xương dẹt, xương hình bất định và nối với nhau qua vị trí khớp xương.

Ngoài ra đối với xương trẻ em, phần đầu xương dài của cánh tay và đùi giống như một đầu xương hoàn chỉnh, nhưng theo kết quả chụp X-quang lại có các bộ phận bao gồm:

• Thân xương: Vị trí dài nhất và có dạng hình ống, bao gồm màng xương mỏng (ở ngoài cùng), vỏ xương, khoang xương chứa tủy xương.
• Hạt đầu xương: Bao gồm hai phần đầu xương và mô xương xốp chứa tủy đỏ.
• Sụn xương: Sụn xương nằm giữa thân xương và hạt đầu xương, bao bọc 2 đầu xương.

4 loại xương trong cơ thể

Hệ xương của người bao gồm 4 loại xương khác nhau nhưng lại có cấu tạo giống nhau khi bên ngoài chứa mô xương cứng và bên trong là xương xốp chứa tủy xương, cụ thể:

• Xương dài: Tại vị trí xương cánh tay và chân, thông qua kết nối của các cơ giúp các xương chuyển động linh hoạt, với đặc điểm dài và mỏng.
• Xương ngắn: Tại vị trí cổ tay, mắt cá chân với hình dạng khối vuông.
• Xương dẹt: Như xương bả vai, xương sườn, xương ức, xương sọ có bề mặt xương phẳng và rộng.
• Xương khác: Các xương này có hình dạng khác với các loại trên như xương cột sống.

Vị trí khớp xương

Khớp xương là nơi gắn kết 4 loại xương tạo thành hệ thống xương tổng thể, giúp cơ thể thực hiện nhiều động tác trong quá trình sinh hoạt hàng ngày, trong đó chia thành các loại như:

• Khớp bất động: Hay còn gọi là khớp cố định, tức chúng tồn tại mà không cần chuyển động.
• Khớp bán động: Giúp giữ chặt hai đoạn xương với nhau và bị giới hạn các chuyển động.
• Khớp động: Chứa nhiều hoạt dịch, giúp khớp hoạt động linh hoạt và trơn tru.

Cấu tạo bên trong của xương

Hệ xương khớp của con người sẽ xuất hiện dưới hai dạng: Có thể quan sát bằng mắt thường (dạng đại thể) và quan sát bằng kính hiển vi hoặc kính lúp (dạng vi thể).

Dạng đại thể

Xương con người được cấu tạo từ collagen, protein và các khoáng chất khác, đặc biệt là canxi. Trong đó collagen đảm nhiệm cung cấp dưỡng chất cho bộ khung xương, đồng thời kết hợp với các thành phần khoáng chất như canxi, photphat để tăng cường nuôi khung xương chắc khỏe, linh hoạt và duy trì sự dẻo dai.

Trong đó xương ở từng vị trí sẽ có hai loại mô xương: Lớp bên ngoài (lớp xương đặc hoặc vỏ xương) và lớp bên trong (xương xốp bên trong được tủy xương bao bọc).

Dạng vi thể

Ngoài xuất hiện dưới dạng đại thể thì xương còn là một mô liên kết và được cấu thành từ 4 loại tế bào chính: Tế bào tạo xương, tế bào hủy xương, tế bào xương (cốt bào) và tế bào liên kết.

Trong đó các tế bào này sẽ tương tác và lắng đọng với một số chất khoáng, protein, hormon và các phân tử khác để nuôi dưỡng xương, đồng thời lột bỏ xương cũ và thay bằng xương mới qua một quá trình tái mô hình, khi đó sẽ tạo ra những lớp xương mới và góp phần tạo lực của xương.

Tế bào xương (cốt bào): Chiếm đến 95% số tế bào trong lớp xương với tuổi thọ trung bình khoảng 25 năm.

Tế bào liên kết: Là các tế bào tạo xương nằm trên bề mặt của xương. Các tế bào xương liên kết với nhau, và liên kết với các tế bào tạo xương, hình thành một mạng tế bào có chức năng chuyển giao chức năng và các chất dinh dưỡng trong xương.

Tế bào hủy xương: Trong quá trình hình thành và phát triển xương có giai đoạn đục bỏ xương cũ hoặc xương bị hư tổn qua chất phân hủy chất khoáng gọi là tế bào hủy xương. Nhìn chung tế bào hủy xương và tế bào tạo xương hoạt động song song và chịu ảnh hưởng lẫn nhau.

Bí quyết để duy trì hệ xương chắc khỏe, dẻo dai

Xương chắc khỏe chính là nền tảng vững chắc để chúng ta duy trì các hoạt động mỗi ngày, nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên độ vững chắc của xương sẽ liên tục thay đổi từ thơ ấu với giai đoạn trưởng thành, cụ thể mật độ xương sẽ bị suy giảm dần, vì thế nếu không có biện pháp hỗ trợ thì nguy cơ mắc bệnh loãng xương và gặp nhiều bệnh lý xương khớp khác như viêm xương, viêm tủy xương, còi xương (ở trẻ em do thiếu vitamin D), dễ bị gãy xương, ung thư xương, đa u tủy,...

Bổ sung canxi đều đặn

Đối với xương khớp, canxi gần như là chất khoáng không thể thiếu để có một sức khỏe dẻo dai, chúng ta nên tăng cường bổ sung những thực phẩm giàu canxi trong các bữa ăn hằng ngày như phô mai, sữa chua, rau xanh, cá, tôm,...

Bổ sung vitamin D và vitamin K2

Cả hai loại vitamin đều hỗ trợ cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn, nếu thiếu hụt vitamin D và K2 tỷ lệ mắc bệnh loãng xương rất cao. Bạn có thể bổ sung qua những thực phẩm như phô mai, rau xanh, dưa bắp cải,...

Bổ sung acid béo omega-3

Chất béo omega-3 giúp cơ thể duy trì mật độ xương rất tốt, nên bổ sung mỗi ngày các thực phẩm giàu chất này qua các loại hạt, cá hồi, cá trích,...

Rèn luyện thể thao, kiểm soát cân nặng

Nâng cao thể thao mỗi ngày là cách để duy trì cân nặng hợp lý, vì tình trạng béo phì sẽ làm gia tăng áp lực lên xương khớp và nhiều cơ quan khác, nên cần đảm bảo mức cân nặng phù hợp với thể trạng để xương duy trì sự dẻo dai.

Không hút thuốc và hạn chế bia rượu

Hạn chế hút thuốc và sử dụng bia rượu sẽ giúp bạn giảm thiểu tỷ lệ mắc các bệnh xương khớp, ngược lại sẽ làm tăng nguy cơ bị loãng xương và dẫn đến gãy xương trong tương lai nếu không có biện pháp xử lý kịp thời.

Hy vọng qua bài viết trên, bạn đọc sẽ hiểu được khái niệm tế bào xương có vai trò gì trong hệ xương của con người, đồng thời cũng biết cách xây dựng và duy trì một hệ xương khớp chắc khỏe, chúng ta cần phải từng bước thay đổi những thói quen xấu trong cuộc sống hằng ngày.