Tìm hiểu quy trình cấp cứu shock phản vệ đúng cách

Shock phản vệ là một trạng thái phản ứng cấp tính, đặc biệt nghiêm trọng đòi hỏi sự can thiệp và cứu chữa ngay lập tức, bởi nếu không có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Những trường hợp này có thể yêu cầu hỗ trợ hô hấp, tiêm truyền Glucagon, Adrenalin và có thể cần nhập viện vào khoa hồi sức cấp cứu. Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về nguyên tắc và quy trình từng bước xử lý cấp cứu shock phản vệ.

Tại sao cần cấp cứu shock phản vệ ngay lập tức?

Dị ứng là phản ứng của cơ thể khi tiếp xúc lần đầu tiên với một chất dị nguyên. Shock phản vệ là một dạng phản ứng dị ứng cấp tính nguy hiểm, thường xảy ra sau vài giây đến vài phút tiếp xúc với dị nguyên. Điều này phụ thuộc vào sự nhạy cảm của cơ thể đối với các chất dị ứng.

Shock phản vệ có thể gây ra những tác động tiêu cực trên nhiều phần của cơ thể như hệ thống miễn dịch, da, hô hấp, tuần hoàn, tiêu hóa và thần kinh, dẫn đến các triệu chứng như ngứa, hắt hơi, sưng môi, chảy nước mắt, tiêu chảy và nôn mửa.

Ngoài ra, shock phản vệ có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng như:

• Giãn mạch, làm giảm tưới máu và cung cấp oxy đến các mô, dẫn đến những biểu hiện như da xanh tái, huyết áp giảm, phù mặt và nhịp tim tăng.
• Giảm thể tích tuần hoàn, gây sốc tim.
• Giãn mạch lớn thứ phát sau suy giảm tế bào mast, giải phóng nhanh chóng các chất trung gian gây ra các hiện tượng như tăng tính thấm thành mạch và co thắt các bộ phận khác của cơ thể.

Khi gặp phải shock phản vệ, việc đưa nạn nhân đến các cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu là cực kỳ quan trọng để ngăn chặn các biến chứng có thể đe dọa tính mạng. Thời gian vàng để cứu sống nạn nhân shock phản vệ chỉ trong khoảng 30 phút.

Đáng chú ý, sau khi xử lý cấp cứu shock phản vệ và điều trị kịp thời, có thể tái phát sau 8 - 72 giờ. Do đó, việc theo dõi bệnh nhân với sự hỗ trợ của máy móc hiện đại và kinh nghiệm chuyên gia là cần thiết.

Nguyên tắc cấp cứu shock phản vệ

Nguyên lý cấp cứu shock phản vệ là ưu tiên sự nhanh nhẹn, chính xác và linh hoạt. Thực hiện các biện pháp cứu chữa ngay tại hiện trường để duy trì sự ổn định của hệ thống tuần hoàn, hô hấp và các chức năng cơ bản khác trước khi vận chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế.

Việc xác định nhanh chóng chất dị ứng gây ra shock phản vệ là cực kỳ quan trọng, để loại bỏ nguy cơ tiếp xúc tiếp theo và triển khai các biện pháp điều trị như dùng thuốc nhỏ mắt, thuốc uống, bôi hoặc dùng dung dịch truyền.

Quy trình thực hiện cấp cứu shock phản vệ

Các bước xử lý khẩn cấp trong trường hợp shock phản vệ có thể phân chia thành hai giai đoạn: Giai đoạn sơ cấp cứu và giai đoạn khi đến bệnh viện.

Trong giai đoạn sơ cấp cứu

Ở giai đoạn này, người thực hiện cấp cứu shock phản vệ cần thực hiện những điều sau:

• Đặt nạn nhân vào tư thế thoải mái và nâng cao chân để tăng cường lưu thông máu đến các cơ quan quan trọng.
• Nếu nạn nhân có bút tiêm tự động chứa epinephrine (EpiPen), sử dụng ngay khi nhận thấy các dấu hiệu ban đầu của phản ứng dị ứng. Không nên thử uống bất kỳ loại thuốc nào nếu gặp khó khăn trong việc hô hấp. Lưu ý rằng, ngay cả khi cảm thấy cải thiện sau khi sử dụng EpiPen vẫn cần đưa nạn nhân đến bệnh viện để kiểm tra cẩn thận, vì nếu không loại trừ được nguyên nhân gây dị ứng, phản ứng có thể tái phát sau khi thuốc hết tác dụng hoặc trong tương lai.
• Trong trường hợp bị shock phản vệ do côn trùng đốt, loại bỏ ngòi đốt và rửa sạch vùng bị đốt với nước ấm và xà phòng. Đắp băng lạnh lên vết thương để giảm đau và sưng. Tránh việc bóp nặn vùng bị đốt để không làm lan rộng độc tố.
• Nếu nạn nhân ngưng thở, người thực hiện cấp cứu shock phản vệ cần hô hấp nhân tạo cho đến khi đội cứu thương đến. Ngoài ra, nếu nhận thấy các dấu hiệu như mệt mỏi, phát ban, da lạnh, mạch yếu và nhanh, mất ý thức, khó thở hoặc nước tiểu màu đỏ, cần thông báo cho nhân viên y tế để có biện pháp xử lý kịp thời.

Trong giai đoạn khi đến bệnh viện

Khi nạn nhân đến phòng cấp cứu, bác sĩ sẽ tiêm epinephrine qua đường tĩnh mạch hoặc bắp đùi bên ngoài để giảm mức độ nghiêm trọng của phản ứng dị ứng.

• Tiêm epinephrine qua bắp: Đối với người lớn hoặc trẻ em trên 30kg, tiêm 0,5 ống mỗi lần và có thể lặp lại sau mỗi 5 phút. Đối với trẻ nhỏ, liều tiêm phụ thuộc vào cân nặng. Đối với trẻ nhỏ hơn 10kg, tiêm 0,2ml mỗi lần.
• Tiêm epinephrine qua tĩnh mạch: Sử dụng khi sau 3 lần tiêm epinephrine qua bắp mà tình trạng vẫn không cải thiện. Liều khởi đầu cho người lớn là 0,1µg/kg/phút, với tốc độ truyền được điều chỉnh dựa trên huyết áp, nhịp tim và SpO2, đến liều tối đa là 2-4mg/giờ.
• Trong trường hợp không có máy truyền dịch, adrenalin có thể được thay thế bằng liều lượng adrenalin (1mg/ml) 2 ống cộng với 500ml dung dịch glucose 5% (tạo thành dung dịch adrenalin 4µg/ml) hoặc pha adrenalin trong dung dịch NaCl 0,9%.
• Trong trường hợp không thể tiêm adrenalin qua tĩnh mạch, có thể sử dụng dung dịch adrenalin 1/10.000 (pha loãng 1/10) tiêm qua ống nội khí quản hoặc màng nhẫn giáp với liều lượng là 0,1ml/kg/lần, tối đa 5ml ở người lớn và 3ml ở trẻ em.

Bác sĩ cũng có thể tiêm glucocorticoid và thuốc kháng histamin qua đường tĩnh mạch để giảm viêm trong đường thở và cải thiện khả năng hô hấp của nạn nhân.

Thuốc chủ vận beta như albuterol cũng có thể được sử dụng trong cấp cứu shock phản vệ để giúp nạn nhân dễ thở hơn hoặc cung cấp lượng oxy cần thiết cho cơ thể.

Chăm sóc bệnh nhân sốc phản vệ sau khi được sơ cứu

Sau khi sơ cứu shock phản vệ, người bệnh cần tuân thủ một số biện pháp phòng tránh tái phản vệ:

• Tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng tiềm ẩn càng tốt.
• Nếu phản ứng dị ứng là do côn trùng đốt, hãy xem xét tiêm phòng dị ứng để giảm phản ứng và ngăn chặn sự tái phát trong tương lai.
• Luôn mang theo bút tiêm tự động epinephrine để đề phòng trường hợp tái phản vệ.
• Chuẩn bị kế hoạch ứng phó trong trường hợp nguy cơ tái phản vệ xảy ra, đặc biệt là nếu có thành viên trong gia đình hoặc người thân đã từng trải qua shock phản vệ.
• Nếu con của bạn có nguy cơ dị ứng nghiêm trọng hoặc đã từng bị shock phản vệ, hãy thảo luận với bác sĩ và chia sẻ kế hoạch với giáo viên hoặc người chăm sóc của trẻ. Đảm bảo rằng họ có bút tiêm tự động epinephrine dự trữ khi cần thiết để kịp thời thực hiện cấp cứu shock phản vệ cho con.

Như vậy, Nhà thuốc Long Châu vừa chia sẻ những kiến thức quan trọng về quy trình cấp cứu shock phản vệ giúp cộng đồng nắm vững phương pháp để ứng phó khẩn cấp khi gặp trường hợp không may xảy ra. Hy vọng thông tin này sẽ giúp mọi người tự tin và hiểu biết hơn trong tình huống khẩn cấp, từ đó cùng nhau bảo vệ sức khỏe và tính mạng của mình.

Xem thêm: 

• Sơ cứu sốc phản vệ đúng cách và hiệu quả 
• Sốc phản vệ độ 2 có nguy hiểm không?