Tìm hiểu quy trình chụp X-quang của Bộ Y tế

Chụp X-quang đã trở thành một phần quan trọng của quy trình điều trị nhiều bệnh lý và chăm sóc sức khỏe hàng ngày. Vậy quy trình chụp X-quang của Bộ Y tế như thế nào?

Chụp X-quang là gì?

Chụp X-quang là một kỹ thuật hình ảnh y tế sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh của các cấu trúc bên trong cơ thể. Đây là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến nhất và thường được sử dụng để phát hiện và theo dõi nhiều bệnh lý khác nhau, đặc biệt là các bệnh liên quan đến xương khớp, hô hấp, tim mạch.

Nguyên lý hoạt động của chụp X-quang

Tia X là một dạng bức xạ điện từ có bước sóng ngắn và năng lượng cao, có khả năng xuyên qua các mô mềm trong cơ thể nhưng bị chặn lại bởi các cấu trúc đặc như xương. Khi tia X đi qua cơ thể, chúng tạo ra hình ảnh trên phim hoặc máy thu kỹ thuật số, phản ánh sự khác biệt về mật độ của các mô trong cơ thể.

Nguyên lý hoạt động của máy chụp X-quang như sau:

• Thiết bị chụp X-quang sẽ phát chùm tia bức xạ X xuyên qua khu vực cần chiếu chụp trên cơ thể.
• Tia bức xạ X sẽ được cơ thể hấp thụ một phần, phần còn lại sẽ tiếp tục đi xuyên qua để đến bộ phận ghi nhận hình ảnh.
• Chùm tia X sẽ được thu nhận và xử lý tại bộ phận ghi nhận (detector, film, màn chiếu…), sau đó cho ra kết quả hình giải phẫu cấu trúc rõ nét phục vụ tốt cho quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh.

Khi bộ phận xử lý nhận về càng nhiều tia X thì màu sắc của cấu trúc giải phẫu trên hình ảnh X-quang sẽ càng đen. Do đó, hình ảnh phim X-quang của các bộ phận chứa đầy khí hoặc rỗng (như phổi) sẽ có màu đen. Ngược lại, bộ phận rắn và có mô liên kết dày đặc (như xương) sẽ gây cản trở sự xuyên qua của tia bức xạ X, nên hình phim X-quang có màu trắng.

Mặt khác, hệ cơ, nội tạng và mô mềm khác trong cơ thể trên phim chụp X-quang thường có màu xám – độ đậm nhạt có thể khác nhau tùy thuộc vào sự đặc của từng cơ quan.

Quy trình chụp X-quang của Bộ Y tế

Chụp X-quang là một quy trình nhanh chóng, thường chỉ mất vài phút. Tuy nhiên, để đảm bảo kết quả chính xác nhất, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng trước, trong và sau khi chụp. Dưới đây là quy trình chụp X-quang của Bộ Y tế:

Trước khi chụp

Quy trình chụp X-quang khá đơn giản, nên không cần chuẩn bị quá nhiều. Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn mặc áo choàng của bệnh viện và cởi bỏ các đồ trang sức hoặc vật dụng kim loại trên cơ thể.

Nếu bạn đang mang trong cơ thể các thiết bị y tế làm từ kim loại như ốc tai điện tử hay khớp nhân tạo từ những ca phẫu thuật trước đó, hãy thông báo cho bác sĩ của bạn. Những thiết bị này có thể cản trở tia X và làm sai lệch hình ảnh chụp X-quang.

Trong một số trường hợp, bạn có thể cần sử dụng thuốc cản quang trước khi chụp X-quang để cải thiện chất lượng hình ảnh. Thuốc cản quang có thể chứa các hợp chất iốt hoặc bari và được đưa vào cơ thể theo các cách khác nhau, bao gồm uống, tiêm hoặc thụt.

Nếu bạn được chỉ định chụp X-quang để kiểm tra đường tiêu hóa, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn tuân thủ quy định không ăn trong một khoảng thời gian nhất định để chắc chắn rằng hình ảnh chụp được ghi lại rõ ràng và chính xác.

Trong khi chụp

Sau khi chuẩn bị đầy đủ, bước tiếp theo của quy trình chụp X-quang của Bộ Y tế là kỹ thuật viên X-quang sẽ hướng dẫn bạn cách định vị cơ thể để có hình ảnh tốt nhất. Bạn có thể được yêu cầu đứng, ngồi hay nằm ở các tư thế khác nhau. Điều quan trọng là phải giữ yên cơ thể trong quá trình chụp để tránh làm nhòe hình ảnh.

Quá trình chụp sẽ kết thúc khi kỹ thuật viên X-quang thu được hình ảnh đạt yêu cầu.

Sau khi chụp

Khi đã chụp xong, bạn có thể thay quần áo lại. Bác sĩ sẽ xem xét tình trạng sức khỏe của bạn và có thể khuyên bạn sinh hoạt bình thường hoặc nghỉ ngơi trong lúc chờ kết quả.

Sau khi nhận được hình ảnh X-quang, bác sĩ sẽ xem xét và có thể yêu cầu bạn thực hiện thêm các chẩn đoán hình ảnh bổ sung nếu cần, chẳng hạn như chụp CT, MRI, xét nghiệm máu hoặc các chẩn đoán lâm sàng khác.

Khi có kết quả cuối cùng, bác sĩ sẽ thảo luận về tình trạng bệnh của bạn và bạn cần tuân theo hướng dẫn điều trị để đảm bảo hồi phục nhanh chóng.

Trên đây là toàn bộ quy trình chụp X-quang của Bộ Y tế mà bạn có thể tham khảo.

Kỹ thuật chụp X-quang có gây nguy hiểm cho sức khỏe không?

Chụp X-quang là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh được sử dụng rộng rãi và đã có từ lâu đời. Mặc dù lợi ích của nó vượt trội hơn so với rủi ro, nhưng vẫn có một số tác động tiềm ẩn mà bạn cần lưu ý:

Tăng nguy cơ ung thư

Tiếp xúc quá nhiều với bức xạ cường độ cao có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Nghiên cứu cho thấy rằng trẻ em nhạy cảm hơn với bức xạ so với người lớn. Mặc dù lượng bức xạ từ tia X khá thấp, nhưng nếu chụp X-quang liên tục trong thời gian dài, nguy cơ ung thư cũng tăng. 

Vì vậy, bạn nên tuân theo chỉ định của bác sĩ và chỉ chụp X-quang khi thật sự cần thiết. Ngoài ra, hãy chọn các cơ sở y tế với thiết bị hiện đại để giảm thiểu tác động của tia X, vì các máy chụp X-quang cũ có thể phát ra nhiều bức xạ hơn.

Ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ em

Trẻ em cần được bảo vệ cẩn thận khi chụp X-quang. Kỹ thuật viên sẽ sử dụng tạp dề chì để bảo vệ cơ thể bé khỏi bức xạ. Một điều lưu ý khác là bé phải nằm yên trong suốt quá trình chụp để tránh phải lặp lại, giảm thiểu tiếp xúc với tia X và hạn chế mức độ tổn thương.

Không tốt cho thai kỳ

Nếu bạn đang có thai hoặc có nghi ngờ về thai kỳ, hãy thông báo trước cho bác sĩ của bạn. Bức xạ từ tia X có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của cả thai phụ và thai nhi. Bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác an toàn hơn.

Phản ứng với chất cản quang

Mặc dù không phổ biến và chỉ một số ít người gặp phải, nhưng phản ứng dị ứng thuốc cản quang không phải là không xảy ra. Các triệu chứng có thể gồm đau, sưng hoặc tấy đỏ ở vị trí tiêm, cũng như cảm giác buồn nôn và mệt mỏi sau khi uống dung dịch chứa chất cản quang. Thông thường, các triệu chứng như vậy sẽ từ từ giảm dần và khỏi chỉ sau vài giờ.

Nhìn chung, việc tìm hiểu chi tiết quy trình chụp X-quang của Bộ Y tế sẽ giúp bệnh nhân chuẩn bị kỹ càng mọi thứ và tránh những rủi ro không đáng có. Ngoài ra, lưu ý rằng chụp X-quang là một công cụ chẩn đoán hữu ích nhưng cần được sử dụng đúng cách và có sự hướng dẫn của bác sĩ để bảo vệ an toàn sức khỏe bản thân.

Xem thêm: Tìm hiểu về bước sóng của tia X và ứng dụng của tia X trong y học