Trẻ khó vào giấc ngủ phải làm sao?

Những đêm trẻ khó ngủ và thường xuyên quấy khóc có thể làm đảo lộn cuộc sống gia đình. Tuy nhiên, nếu cha mẹ biết cách rèn cho trẻ thói quen ngủ đúng giờ và ngoan ngoãn, thì trẻ sẽ không còn gặp vấn đề về giấc ngủ giữa đêm nữa. Vậy trẻ khó vào giấc ngủ phải làm sao?

Giấc ngủ của trẻ

Mỗi ngày, trung bình trẻ sơ sinh thường ngủ từ 18 đến 20 giờ, một thời gian dài và quan trọng cho sự phát triển của trẻ. Hầu hết thời gian, trẻ ngủ suốt cả ngày và đêm, chỉ thức dậy khi cảm thấy đói.

Tuy nhiên, không phải tất cả các bé đều ngủ liền mạch suốt đêm. Rất nhiều bé sơ sinh gặp vấn đề về giấc ngủ, như khó vào giấc, giấc ngủ không sâu, hay thức giấc và khó khăn trong việc trở lại vào giấc ngủ, thậm chí là quấy khóc hoặc giật mình. Những vấn đề này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của bé trong tương lai. Nếu không được giải quyết kịp thời, chúng có thể gây ra những vấn đề như giảm trí nhớ, khả năng học tập, và thậm chí là rối loạn hành vi và cảm xúc khi bé lớn lên.

Nhịp sinh học, hay còn gọi là "đồng hồ sinh học", là chu kỳ tự nhiên của cơ thể khi thức và ngủ, được điều chỉnh bởi ánh sáng ban ngày và bóng tối ban đêm. Trẻ em thường bắt đầu phát triển nhịp sinh học của mình khi đến khoảng 6 tuần tuổi. Cha mẹ nên chú ý đến nhịp sinh học của con và liên hệ với bác sĩ nếu họ nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

• Bé thức giấc bất thường, bao gồm giật mình, quấy khóc, hoặc la hét.
• Bé gặp vấn đề về hô hấp, như thở nhanh hoặc khó thở.
• Bé ngủ ngáy, đặc biệt là khi ngáy to.
• Bé khó vào giấc ngủ hoặc không thể duy trì giấc ngủ.
• Bé thường xuyên cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày, dù đã ngủ đủ giấc vào đêm trước đó.

Vì sao trẻ khó vào giấc ngủ?

Vấn đề của việc trẻ khó vào giấc ngủ đêm có thể có nhiều nguyên nhân, từ sinh lý đến hành vi. Dưới đây là một số nguyên nhân chính mà các nhà nghiên cứu đã xác định gây ra các vấn đề giấc ngủ ở trẻ sơ sinh:

Theo các nghiên cứu, giấc ngủ được chia thành hai giai đoạn chính:

• Giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM): Trong giai đoạn này, hoạt động của não bộ và các cơ quan hô hấp tăng cường, dẫn đến thở và nhịp tim nhanh hơn trong khi trẻ vẫn đang ngủ.
• Giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh (NREM): Giai đoạn này thường được chia thành nhiều pha khác nhau, từ giai đoạn nhẹ đến sâu. Trong giai đoạn này, cơ thể thư giãn hơn và chuyển sang trạng thái ngủ sâu.

Ở người trưởng thành, khoảng 75% tổng thời gian ngủ là giai đoạn NREM, còn lại là giai đoạn REM. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, hai giai đoạn này gần như bằng nhau về thời lượng. Do đó, giai đoạn REM có thể gây ra những khó khăn trong việc ngủ và làm cho trẻ dễ giật mình tỉnh giấc khi có tác động từ bên ngoài.

Ngoài ra, trẻ cũng có thể gặp vấn đề khi vào giấc ngủ do cảm giác quá no hoặc chưa đủ no sau khi được cho bú. Khi trẻ lớn lên và trở nên hoạt động nhiều hơn trong ngày, điều này cũng có thể làm cho trẻ khó chìm vào giấc ngủ vào buổi tối.

Vấn đề của việc trẻ khó ngủ đêm có thể là dấu hiệu cảnh báo về một số bệnh lý khác nhau:

Thiếu vi chất:

Thiếu các chất dinh dưỡng như magiê, kẽm, sắt có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như còi xương hoặc hội chứng chân không yên, điều này khiến trẻ mệt mỏi và khó ngủ vào ban đêm.

Thiếu vitamin D và canxi cũng được xem là nguyên nhân gây khó khăn khi trẻ vào giấc ngủ.

Nhiễm khuẩn đường hô hấp:

Do hệ thống miễn dịch của trẻ còn yếu, trẻ dễ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp, dẫn đến các vấn đề như viêm mũi, viêm phế quản, viêm amidan, hay viêm phổi. Những vấn đề này khiến trẻ khó thở, ngủ ngáy, và có thể gây ra các vấn đề giấc ngủ khác.

Béo phì:

Trẻ béo phì có thể gặp khó khăn trong việc thở, đặc biệt khi nằm xuống, điều này có thể gây ra các vấn đề giấc ngủ như thở khò khè hoặc tỉnh giấc vào ban đêm.

Mộng du:

Tình trạng này thường đi kèm với ác mộng, và các biểu hiện như nói chuyện hoặc vặn mình khi vẫn đang ngủ, gây ra các rối loạn giấc ngủ khác nhau.

Ngoài ra, còn có các nguyên nhân khác gây ra khó khăn trong việc trẻ vào giấc ngủ, bao gồm:

• Tã hoặc bỉm ướt, hoặc cảm giác không thoải mái từ giường chăn hoặc quần áo.
• Môi trường xung quanh quá ồn ào hoặc ánh sáng quá sáng.
• Nhiệt độ phòng quá nóng hoặc quá lạnh.
• Trẻ ngủ nhiều vào ban ngày.
• Trẻ bú ít hoặc không đủ no.
• Thói quen ngủ như việc được bế hoặc được đưa vào võng.

Trẻ khó vào giấc ngủ phải làm sao?

Sau khi đã hiểu được lý do tại sao trẻ khó vào giấc ngủ đêm dưới góc nhìn khoa học, cha mẹ có thể thực hiện một số biện pháp để giúp trẻ dễ dàng hơn khi vào giấc:

Quan sát dấu hiệu muốn ngủ của trẻ:

Nhận biết các dấu hiệu buồn ngủ của trẻ như kéo tai, ngáp, mắt mờ, chớp chớp liên tục, hay cong người. Khi nhận ra những dấu hiệu này, cha mẹ nên nhanh chóng đặt bé vào giường, nôi và ru ngủ nhẹ nhàng. Việc này giúp trẻ không thức quá lâu, giảm mệt mỏi và dễ dàng hơn khi vào giấc ngủ.

Luyện cho trẻ phân biệt ngày và đêm:

Để giúp trẻ thích ứng với chu kỳ giấc ngủ ban đêm, cha mẹ nên tránh để trẻ ngủ quá nhiều vào ban ngày. Hãy dành thời gian chơi cùng trẻ để giữ trẻ hoạt động và tiêu hao năng lượng vào ban ngày.

Trước giờ ngủ, cha mẹ nên tạo môi trường vệ sinh sạch sẽ cho bé, mặc cho bé quần áo rộng rãi và thoải mái. Bố mẹ có thể tương tác với trẻ bằng cách nói chuyện và hát cho bé nghe để tạo cảm giác an toàn và yên bình.

Đảm bảo bé đã được bú đủ trước khi ngủ để tránh tình trạng trẻ tỉnh dậy vì đói. Đồng thời, giữ không gian yên tĩnh và điều chỉnh ánh sáng phòng ngủ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc trẻ vào giấc ngủ.

Để giúp bé tự ngủ một cách ngoan ngoãn, cha mẹ có thể tham khảo một số phương pháp như "bế lên đặt xuống" (PUPD). Cách thực hiện này đơn giản: Khi bé bắt đầu buồn ngủ, cha mẹ có thể bế bé và thì thầm những lời nhẹ nhàng cho bé nghe, sau đó đặt bé xuống giường khi bé đã bắt đầu ngủ sâu. Tuy nhiên, cần tránh tạo ra các thói quen xấu như bế bé ngủ trên tay rồi mới đặt xuống giường hoặc sử dụng võng, lắc nôi khi bé đã ngủ.

Để giúp bé dễ dàng hơn khi vào giấc ngủ, quan trọng nhất là phải tạo ra một môi trường ngủ thoải mái và thúc đẩy các thói quen ngủ lành mạnh từ nhỏ. Đồng thời, cha mẹ cũng nên chú ý đến dinh dưỡng và sức khỏe tổng thể của bé để đảm bảo rằng không có vấn đề bệnh lý nào đang ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé.

Xem thêm: Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh ngủ 30 phút lại dậy