Xét nghiệm TORCH là gì? Khi nào cần thực hiện?

Bảng TORCH thường bao gồm các xét nghiệm về bệnh Toxoplasmosis, Rubella, Cytomegalovirus (CMV), Virus Herpes Simplex (HSV) và các bệnh nhiễm trùng khác có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh và phụ nữ mang thai. Những tình trạng này được biết là có khả năng gây ra dị tật bẩm sinh và các vấn đề về phát triển nếu truyền từ mẹ sang con trong thai kỳ.

TORCH là gì?

TORCH là viết tắt của một nhóm bệnh truyền nhiễm được biết là gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở phụ nữ mang thai và dị tật bẩm sinh ở trẻ sơ sinh. Từ viết tắt đại diện cho một số bệnh nhiễm trùng phổ biến nhất có trong bảng sàng lọc, bao gồm: Toxoplasmosis, Rubella, Cytomegalovirus (CMV) và virus Herpes simplex (HSV). Những bệnh này có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về phát triển và sức khỏe ở thai nhi và trẻ sơ sinh nếu lây truyền từ mẹ trong quá trình mang thai.

Xét nghiệm TORCH rất quan trọng vì nó giúp phát hiện sớm các bệnh nhiễm trùng này thông qua sự hiện diện của các kháng thể đặc hiệu trong máu của người mẹ. Việc xác định sớm những bệnh nhiễm trùng cho phép can thiệp kịp thời nhằm giảm thiểu tác động của chúng đối với cả mẹ và con. Lưu ý là mặc dù xét nghiệm TORCH dương tính cho thấy có sự tiếp xúc với mầm bệnh, nhưng thai phụ có thể sẽ cần phải xét nghiệm cụ thể hơn nữa để xác nhận tình trạng nhiễm trùng đang hoạt động và hướng dẫn các quyết định điều trị.

Tổng quan chi tiết về từng bệnh nhiễm trùng TORCH:

Bệnh Toxoplasmosis

Bệnh Toxoplasmosis do ký sinh trùng Toxoplasma gondii gây ra. Việc lây truyền sang thai nhi có thể xảy ra nếu người mẹ mắc bệnh khi mang thai, có khả năng dẫn đến sẩy thai, dị tật bẩm sinh và các vấn đề như hệ thần kinh trung ương và nhiễm trùng mắt. Ký sinh trùng này thường lây nhiễm qua việc xử lý phân mèo bị nhiễm bệnh hoặc ăn thịt nấu chưa chín, tiêu thụ sữa dê chưa tiệt trùng.

Rubella (Sởi Đức)

Nhiễm virus rubella khi mang thai, đặc biệt là trong giai đoạn đầu, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi đang phát triển. Nó có thể gây ra bệnh tim, chậm phát triển, rối loạn máu, các vấn đề về thị giác và thính giác, thậm chí còn gây ra các biến chứng nghiêm trọng hơn như các bệnh về hệ thần kinh trung ương và rối loạn miễn dịch xuất hiện ở thời thơ ấu.

Cytomegalovirus (CMV)

CMV là một bệnh nhiễm virus phổ biến, mặc dù thường không có triệu chứng ở người khỏe mạnh nhưng lại gây nguy cơ đáng kể nếu truyền sang thai nhi. Trẻ sơ sinh bị nhiễm CMV có thể bị mất thính lực, các vấn đề về thị lực, chậm phát triển, viêm phổi và co giật. Sự lây truyền có thể xảy ra trong khi sinh hoặc qua việc cho con bú.

Virus Herpes Simplex (HSV)

HSV có thể biểu hiện dưới dạng mụn nước gây đau và được chia thành hai loại:

• HSV-1, thường gây ra vết loét lạnh quanh miệng và mặt.
• HSV-2, liên quan đến vết loét sinh dục.

Nếu truyền sang trẻ sơ sinh, HSV có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như mụn rộp ở trẻ sơ sinh, có khả năng đe dọa đến tính mạng.

Các bệnh nhiễm trùng khác được sàng lọc cùng với TORCH

Bảng TORCH thường bao gồm các xét nghiệm tìm các tác nhân lây nhiễm bổ sung như giang mai, viêm gan B, HIV, enterovirus, vi rút Epstein-Barr, vi rút varicella-zoster và parvovirus ở người. Việc sàng lọc các bệnh nhiễm trùng này cũng quan trọng không kém vì chúng cũng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe ở trẻ sơ sinh.

Xét nghiệm TORCH được sử dụng như thế nào?

Xét nghiệm TORCH là một công cụ quan trọng trong chăm sóc trước và sau sinh, được thiết kế đặc biệt để sàng lọc các bệnh truyền nhiễm có khả năng gây hại cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh. Xét nghiệm TORCH nhằm kiểm tra sự hiện diện của kháng thể chống nhiễm trùng có trong bảng TORCH, đảm bảo phát hiện và can thiệp kịp thời.

Xét nghiệm TORCH bao gồm việc lấy máu đơn giản từ phụ nữ mang thai hoặc từ trẻ sơ sinh để kiểm tra kháng thể chống lại các bệnh được nêu trong bảng TORCH. Sự hiện diện của các kháng thể này cho thấy một trong ba điều:

Nhiễm trùng gần đây

Xét nghiệm có thể xác định xem cá nhân đó hiện có đang bị nhiễm trùng hay không, điều này rất quan trọng để điều trị ngay lập tức nhằm ngăn ngừa lây truyền sang thai nhi hoặc gây hại cho trẻ sơ sinh.

Nhiễm trùng trong quá khứ

Nó cho biết liệu cá nhân đó có bị nhiễm trùng trong quá khứ hay không, cho thấy khả năng miễn dịch có thể có và gây ra ít rủi ro hơn cho thai kỳ hoặc trẻ sơ sinh.

Không phơi nhiễm

Việc không có kháng thể cho thấy cá nhân đó chưa tiếp xúc với các bệnh này, điều này có thể có nghĩa là họ có nguy cơ mắc bệnh nếu tiếp xúc trong thời gian còn lại của thai kỳ.

Tầm quan trọng của xét nghiệm TORCH trong thai kỳ

Xét nghiệm TORCH khi mang thai rất quan trọng vì nó giúp:

Phát hiện sớm

Việc xác định các bệnh nhiễm trùng sớm trong thai kỳ cho phép thực hiện các biện pháp can thiệp có thể ngăn ngừa sự lây truyền bệnh nhiễm trùng từ mẹ sang thai nhi.

Quản lý rủi ro

Hiểu được tình trạng miễn dịch của người mẹ giúp bác sĩ chuyên khoa quản lý thai kỳ một cách an toàn, ngăn ngừa các hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe.

Quyết định sáng suốt

Kiến thức về nhiễm trùng có thể hướng dẫn các quyết định về điều trị trong khi mang thai và sau khi sinh để bảo vệ cả mẹ và con.

Quản lý kết quả

Tùy thuộc vào kết quả xét nghiệm TORCH, bác sĩ chuyên khoa sẽ đề xuất xét nghiệm chẩn đoán sâu hơn để xác nhận tình trạng nhiễm trùng đang hoạt động và xác định kế hoạch điều trị thích hợp. Điều này có thể bao gồm xét nghiệm máu bổ sung, siêu âm hoặc các công cụ chẩn đoán khác để đảm bảo chăm sóc toàn diện.

Khi nào được chỉ định làm xét nghiệm TORCH?

Xét nghiệm TORCH là một công cụ sàng lọc quan trọng được sử dụng trong chăm sóc trước khi sinh để phát hiện các bệnh nhiễm trùng có khả năng gây hại cho thai nhi. Điều này đặc biệt quan trọng khi có nghi ngờ về các bệnh nhiễm trùng có thể vượt qua hàng rào nhau thai và ảnh hưởng đến thai nhi đang phát triển, dẫn đến dị tật bẩm sinh hoặc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

Khi nào xét nghiệm TORCH được chỉ định?

Xét nghiệm TORCH chủ yếu được chỉ định trong các trường hợp sau:

Nghi ngờ nhiễm trùng ở phụ nữ mang thai

Nếu phụ nữ mang thai biểu hiện các triệu chứng có thể liên quan đến bất kỳ bệnh nhiễm trùng TORCH nào, chẳng hạn như phát ban không rõ nguyên nhân, các triệu chứng giống cúm hoặc bệnh hạch, cần phải tiến hành xét nghiệm TORCH để chẩn đoán chính xác vì những triệu chứng này thường trùng lặp với các tình trạng ít gây hại hơn.

Mang thai sớm và phơi nhiễm Rubella

Rubella, hay bệnh sởi Đức, đặc biệt nguy hiểm nếu mắc bệnh trong 16 tuần đầu của thai kỳ. Nó có thể gây ra các khuyết tật bẩm sinh nghiêm trọng, bao gồm rối loạn nhịp tim, chậm phát triển và khiếm thính. Nếu phụ nữ mang thai có các triệu chứng của bệnh rubella, chẳng hạn như phát ban và cứng khớp, xét nghiệm TORCH là cần thiết để xác nhận chẩn đoán và bắt đầu xử lý thích hợp.

Các triệu chứng không cụ thể giống nhiễm virus

Các bệnh nhiễm trùng như Toxoplasmosis và Cytomegalovirus (CMV) thường biểu hiện các triệu chứng giống cúm và không thể phân biệt được với các bệnh nhiễm virus thông thường hơn. Phụ nữ mang thai bị sốt nhẹ, sưng hạch hoặc mệt mỏi nên được đánh giá bằng xét nghiệm TORCH để loại trừ những bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng hơn này.

Việc xác định nhiễm trùng TORCH sớm trong thai kỳ là rất quan trọng. Cho cho phép ngăn ngừa nguy cơ lây truyền bệnh từ mẹ sang thai nhi, đồng thời bác sĩ dựa trên đó cũng đưa ra phương pháp điều trị có mục tiêu góp phần làm giảm nguy cơ biến chứng thai nhi.

Ngoài ra, việc hiểu được tình trạng nhiễm trùng của người mẹ cũng sẽ giúp lập kế hoạch sinh con an toàn hơn nhằm giảm thiểu nguy cơ lây truyền bệnh sang trẻ sơ sinh.

Tóm lại, xét nghiệm TORCH là nền tảng của sàng lọc trước sinh, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và con. Đây là một phần của việc chăm sóc trước khi sinh định kỳ, đặc biệt là khi có bất kỳ triệu chứng hoặc khả năng phơi nhiễm nào được báo cáo, các bác sĩ chuyên khoa sẽ có thể cải thiện đáng kể kết quả mang thai và thúc đẩy sự khởi đầu khỏe mạnh hơn cho trẻ sơ sinh. 

Xem thêm:

• Xét nghiệm T3 là gì? Khi nào cần xét nghiệm T3?
• Những điều cần biết về xét nghiệm creatinine máu