Hội chứng Kallmann: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Hội chứng Kallmann là gì?

Hội chứng Kallmann là một dạng suy sinh dục Hypogonadotropic - một tình trạng xảy ra do sự thiếu hụt hormone giải phóng gonadotropin (GnRH), giúp định hướng sự phát triển của giới tính, thể hiện qua phản ứng của họ với liệu pháp GnRH theo nhịp sinh lý. Mặt khác, chức năng vùng dưới đồi - tuyến yên bình thường ở hầu hết các bệnh nhân và hình ảnh vùng dưới đồi - tuyến yên trên các khảo sát hình ảnh học cho thấy không có tổn thương.

Những người mắc hội chứng Kallmann thường không trải qua dậy thì hoặc bị dậy thì muộn. Nghiên cứu chỉ ra rằng đột biến gen liên quan đến hội chứng Kallmann ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh khứu giác trong não của bạn dẫn đến chức năng khứu giác bị suy giảm. Ngoài ra, hội chứng này cũng có thể gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nếu không được điều trị kịp thời.

Trong một số trường hợp, hội chứng Kallmann cũng có thể ảnh hưởng đến miệng, tai, mắt, thận và tim của người bệnh. Một số trường hợp có các đặc điểm của hội chứng Kallmann mà không bị mất khứu giác được gọi là suy sinh dục vô căn do suy tuyến sinh dục (nIHH).

Hội chứng Kallmann là một bệnh lý bẩm sinh. Theo thống kê, hội chứng bệnh này xảy ra ở 1 trên 30.000 nam và 1 trên 120.000 nữ. Nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nữ giới do đặc điểm di truyền liên kết nhiễm sắc thể X.

Những dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Kallmann

Các triệu chứng của hội chứng Kallmann ở trẻ em có thể bao gồm:

• Tầm vóc thấp (trong một số trường hợp);
• Mất khứu giác (trong một số trường hợp);
• Bé gái thiếu sự phát triển vú và kinh nguyệt ở tuổi dậy thì;
• Bé nam không có sự phát triển các đặc điểm giới tính ở tuổi dậy thì như dương vật và tinh hoàn to, râu và giọng nói trầm hơn.
• Thiếu phát triển các đặc điểm sinh dục thứ cấp như lông mu, lông nách;
• Chậm phát triển chiều cao so với bạn bè cùng trang lứa.

Các triệu chứng của hội chứng Kallmann ở người lớn có thể bao gồm:

• Thường xuyên mất năng lượng hoặc cảm thấy mệt mỏi;
• Tăng cân;
• Dễ thay đổi tâm trạng và cảm xúc;
• Giảm hoặc mất kinh nguyệt ở phụ nữ;
• Giảm ham muốn tình dục ở nam giới;
• Cảm thấy người khô khan;
• Giảm khối lượng cơ và sức mạnh cơ bắp;
• Giảm mật độ xương, dễ dẫn đến loãng xương.

Một số người mắc hội chứng Kallmann còn có những đặc điểm khác không liên quan đến sức khỏe sinh sản, bao gồm:

• Suy thận hoặc chỉ có một thận;
• Sứt môi và hở hàm ếch;
• Bất thường về răng;
• Cân bằng kém;
• Vẹo cột sống;
• Chuyển động mắt bất thường.
• Mất thính giác hoặc giảm khả năng nghe;
• Rối loạn thị giác như mù màu hoặc nhược thị.

Biến chứng có thể gặp khi mắc hội chứng Kallmann

Một số biến chứng có thể gặp khi mắc hội chứng Kallmann bao gồm:

• Bệnh tim bẩm sinh: Bao gồm thông liên nhĩ, thông liên thất, block nhĩ thất, dị tật van 3 lá (Ebstein), quai động mạch chủ phải, block nhánh phải và hội chứng Wolff-Parkinson-White, chuyển vị các mạch máu lớn. Chẩn đoán sớm và quản lý các tình trạng này là rất quan trọng để giảm thiểu tỷ lệ tử vong và bệnh tật của bệnh nhân.
• Biểu hiện thần kinh: Mất khứu giác hoặc giảm khứu giác xảy ra ở tất cả các trường hợp mắc hội chứng Kallmann. Một số người bệnh còn biểu hiện các triệu chứng thần kinh khác như mất điều hòa tiểu não, bất thường về vận động mắt, suy giảm thị lực, chậm phát triển tâm thần, co giật, điếc thần kinh, liệt cứng hai chân và tăng đồng vận.
• Loãng xương: Người bệnh bị suy sinh dục trong hội chứng Kallmann có nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao hơn.
• Sứt môi và hở hàm ếch.
• Bệnh vảy cá.
• Ảnh hưởng tâm lý: Người bệnh có thể trải qua căng thẳng, lo âu hoặc trầm cảm do tác động của bệnh lên cuộc sống hàng ngày.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu con bạn có các triệu chứng bất thường khi không phát triển trong độ tuổi dậy thì hoặc bạn có các triệu chứng thuộc hội chứng Kallmann ở người lớn, hãy đến thăm khám và nhận sự tư vấn điều trị từ bác sĩ kịp thời để ngăn chặn các biến chứng có thể xảy ra của bệnh. Việc chẩn đoán và điều trị sớm có thể cải thiện chất lượng cuộc sống và khả năng sinh sản của người bệnh.

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng Kallmann

Hội chứng Kallmann có thể được di truyền theo ba cách.

• Trong một số trường hợp, đột biến gen liên quan đến hội chứng Kallmann được di truyền theo kiểu liên kết trên nhiễm sắc thể X. Điều đó có nghĩa là nam giới (chỉ có một nhiễm sắc thể X) chỉ cần một bản sao của gen đột biến để gây ra hội chứng Kallmann, trong khi nữ giới (có hai nhiễm sắc thể X) cần hai bản sao. Có nghĩa là người cha dù có mang gen đột biến cũng không thể truyền bệnh cho con trai của họ. Một ví dụ về loại hội chứng Kallmann được di truyền theo cách này là một dạng gây ra bởi đột biến gen ANOS1.
• Một số trường hợp khác, đột biến gen di truyền thông qua kiểu gen trội trên nhiễm sắc thể thường, có nghĩa là chỉ cần cha hoặc mẹ có gen đột biến là có thể truyền cho con. Hội chứng Kallmann do đột biến gen ở các gen liệt kê dưới đây thường được di truyền theo cách này gồm FGFR1, PROKR2, PROK2, CHD7 và FGF8.
• Một số trường hợp khác, đột biến gen di truyền theo kiểu gen lặn trên nhiễm sắc thể thường, có nghĩa là cả cha lẫn mẹ (thường không biểu hiện triệu chứng) khi sinh con có thể mắc hội chứng Kallmann. Đột biến ở gen PROKR và PROK2 được di truyền theo cách này

Ở những người mắc hội chứng Kallmann, những đột biến gen nói trên làm thay đổi cấu trúc hoặc chức năng của một số tế bào thần kinh trong não. Trước khi sinh, các tế bào thần kinh khứu giác (chịu trách nhiệm về cảm nhận mùi) và tế bào thần kinh chịu trách nhiệm giải phóng hormone giải phóng gonadotropin (GnRH) được hình thành. Khi thai nhi trưởng thành, những tế bào thần kinh này bắt đầu di chuyển từ mũi vào não, tiến về vùng dưới đồi. Tuy nhiên, do một số đột biến gen nhất định, những tế bào thần kinh này dường như không di chuyển về đúng vị trí trong quá trình phát triển ở những người bệnh mắc hội chứng Kallmann.

Nếu không có GnRH để thúc đẩy quá trình dậy thì, tuyến yên sẽ không giải phóng các hormone sinh dục liên quan đến giai đoạn này như hormone kích thích nang trứng FSH hoặc hormone tạo hoàng thể LH. Từ đó, tinh hoàn và buồng trứng sẽ không được thúc đẩy để sản xuất testosterone và estrogen dẫn đến không có sự phát triển của các đặc điểm sinh dục thứ cấp như phát triển vú, mọc lông mu và mọc râu.

Ngoài yếu tố di truyền, một số nghiên cứu đã cho thấy rằng môi trường mà thai nhi phát triển trong tử cung cũng có thể ảnh hưởng đến sự di chuyển và phát triển của các tế bào sản xuất hormone GnRH (Gonadotropin-Releasing Hormone) và tế bào thần kinh khứu giác. Cụ thể, nếu trong quá trình mang thai, người mẹ tiếp xúc với các yếu tố như stress, nhiễm trùng, hoặc các chất hóa học độc hại, điều này có thể gây ra rối loạn trong quá trình hình thành và di chuyển của các tế bào này từ mũi vào não bộ của thai nhi. Sự gián đoạn này có thể dẫn đến việc thiếu hụt GnRH và mất khứu giác ở trẻ sau khi sinh, góp phần gây ra hội chứng Kallmann.

Điều này có nghĩa là không chỉ gen di truyền mới ảnh hưởng đến sự phát triển của hội chứng Kallmann, mà còn có những yếu tố môi trường trong tử cung có thể tác động đến cách các tế bào quan trọng di chuyển và phát triển, ảnh hưởng đến khả năng dậy thì và khứu giác của trẻ.