Thoái hóa chất trắng: Nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp điều trị

Thoái hóa chất trắng là gì?

Chất trắng được tìm thấy khắp hệ thống thần kinh trung ương, nhưng phần lớn nằm ở bên trong não và tủy sống. Chất trắng được tạo thành từ một mạng lưới lớn các sợi thần kinh (sợi trục) trong não cho phép trao đổi thông tin và liên lạc giữa các vùng khác nhau trong não. Nó được gọi là “chất trắng” vì các sợi thần kinh được bao phủ trong một lớp vỏ bảo vệ gọi là myelin, giúp mô có màu trắng.

Để chất trắng của bạn hoạt động tốt, nó cần lưu lượng máu và chất dinh dưỡng tốt. Giảm lưu lượng máu (thiếu máu cục bộ) và chất dinh dưỡng đến chất trắng có thể gây tổn thương các sợi thần kinh (sợi trục) dẫn đến tình trạng sưng, gãy và mất hoàn toàn các sợi thần kinh. Giống như bãi cỏ có thể trông không khỏe mạnh nếu không được tưới nước và cung cấp chất dinh dưỡng (ánh sáng mặt trời và phân bón), não của bạn có thể bị tổn thương do lưu lượng máu kém và chế độ ăn uống không lành mạnh.

Bệnh thoái hóa chất trắng là một rối loạn tiến triển nặng dần, chủ yếu ảnh hưởng đến não và tủy sống (hệ thần kinh trung ương). Rối loạn này gây ra sự suy giảm chất trắng của hệ thần kinh trung ương. Bệnh thoái hóa chất trắng thường do các tổn thương mạch máu nhỏ. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều nguyên nhân khác như di truyền, chấn thương, lão hóa, bệnh lý chuyển hóa,... Sự gia tăng tổn thương chất trắng trong hệ thần kinh làm tăng nguy cơ đột quỵ, suy giảm nhận thức, trầm cảm, khuyết tật và tử vong trong dân số.

Các tổn thương chất trắng có thể được nhìn thấy bằng chụp cộng hưởng từ (MRI) với hình ảnh những điểm sáng trong não của bạn. Một số tổn thương chất trắng nếu nhỏ có thể không gây ra triệu chứng đáng chú ý. Nếu nhiều tổn thương chất trắng hơn sẽ biểu hiện nhiều triệu chứng hơn.

Bệnh thoái hóa chất trắng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng phổ biến hơn ở những người từ 60 tuổi trở lên và những người mắc bệnh tim mạch.

Những dấu hiệu và triệu chứng của thoái hóa chất trắng

Ở một số người, thoái hóa chất trắng có thể không gây ra triệu chứng. Nếu tổn thương chất trắng nhiều có thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng gồm:

• Vấn đề về trí nhớ;
• Đi bộ chậm;
• Vấn đề về thăng bằng và té ngã thường xuyên;
• Khó thực hiện hai hoặc nhiều hoạt động cùng một lúc, chẳng hạn như đi bộ và nói chuyện cùng một lúc;
• Thay đổi tâm trạng, chẳng hạn như trầm cảm;
• Tiểu không tự chủ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi bạn có bất kỳ triệu chứng nào của thoái hóa chất trắng, đặc biệt là các triệu chứng khó khăn trong đi lại, sinh hoạt hoặc trí nhớ giảm sút bất thường. Hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn bạn và người thân của bạn cách phòng ngừa mắc bệnh hoặc ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn.

Nguyên nhân dẫn đến thoái hóa chất trắng

Nguyên nhân thoái hóa chất trắng có thể chia ra thành 2 nhóm chính bao gồm nguyên nhân mạch máu và không mạch máu.

Nguyên nhân mạch máu bao gồm:

• Xơ vữa động mạch;
• Bệnh lý mạch máu amyloid;
• Viêm mạch;
• Hội chứng Susac.

Nguyên nhân không liên quan đến mạch máu gây ra thoái hóa chất trắng bao gồm:

• Viêm: Bệnh đa xơ cứng (MS), viêm não tủy lan tỏa cấp tính, viêm tủy thị thần kinh.
• Truyền nhiễm: Bệnh não HIV, bệnh não chất trắng đa ổ tiến triển, viêm não HSV và CMV, giang mai thần kinh, nhiễm trùng cryptococcal, bệnh Whipple, bệnh não Lyme, viêm não xơ cứng bán cấp.
• Độc chất: Lạm dụng rượu mãn tính, nhiễm độc carbon monoxide (CO), hít phải toluene, heroin và cocaine, bệnh não chất trắng liên quan đến methotrexate.
• Chuyển hóa: Thiếu vitamin B12, thiếu đồng, rối loạn chuyển hóa porphyrin cấp tính từng đợt, bệnh não gan, bệnh não Hashimoto.
• Khối u: U nguyên bào thần kinh đệm, Ung thư hạch thần kinh trung ương;
• Chấn thương: Xạ trị, sau chấn thương;
• Di truyền: Đột biến ở các gen EIF2B1, EIF2B2, EIF2B3, EIF2B4 và EIF2B5 gây ra bệnh thoái hóa chất trắng.